Page 68 - Biyomimetrik Teknoloji Doğayı Taklit Ediyor

66 Biyomimetik: Teknoloji Doğayı Taklit Ediyor

sa ye sin de ger çek leş ti ği uzun za man dır bi li ni yor du. Son ola rak araş tır ma -
cı lar, bu so nar sis te mi nin ye ni ba zı sır la rı nı keş fet miş ler dir. Bu na gö re,
kah ve ren gi bö cek çil ya ra sa (Epe si cus fus cus) sa ni ye de 2 mil yon üst üs te
bin miş ses yan kı lan ma sı nı iş le me sok ma ye te ne ği ne sa hip tir. Hem de bu
yan kı la rı sa de ce 0.3 mi li met re lik bir has sa si yet far kıy la al gı la ya bi lir. Bu
ra kam lar ise, ya ra sa so na rı nın in san ya pı mı so nar lar dan yak la şık üç kat
da ha has sas ol du ğu nu gös ter mek te dir. 59
Ya ra sa la rın so nar sis tem li uçuş ye te nek le ri, bi ze ka ran lık ta uçuş hak -
kın da çok şey öğ ret mek te dir. Kı zı lö te si ter mal gö rün tü le me sis tem li ka -
me ra lar ve ses-üs tü dal ga la rı al gı la yan de dek tör ler le ya pı lan araş tır ma -
lar, ya ra sa la rın ge ce av uçuş la rı hak kın da çok da ha kap sam lı bil gi edin -
me fır sa tı ver miş tir.
Ya ra sa lar yer den ha va la nan bir bö ce ği ha va da uçar ken ka pa bi lir ler.
Ba zı ya ra sa lar av la rı nı ya ka la mak için on la rı ça lı lık la rın için de bi le ta kip
eder ler. Yan sı yan ses dal ga la rı nı kul la na rak ge ce gök yü zün de vı zıl da yan
bir si ne ğin üze ri ne atıl mak ol duk ça zor dur. Bir de bö ce ğin ça lı lık la rın ara -
sın da uç tu ğu nu, et raf ta ki bü tün yap rak lar dan ses dal ga la rı nın yan sı dı ğı -
nı dü şü nür se niz, ya ra sa nın ne ka dar bü yük bir iş ba şar dı ğı nı da ha iyi an -
la ya bi lir si niz.
Böy le bir du rum da ya ra sa lar so nar ses le ri ni azal tır lar. Bu nun se be bi,
muh te me len, çev re de ki bit ki ler den ge len ses yan sı ma la rı nın ka fa ka rış tır -
ma sı nı ön le mek tir. Fa kat ya ra sa la rın, ci sim le ri ay rı ay rı al gı la ya bil me si
için bu yön tem tek ba şı na ye ter li de ğil dir. Üst üs te ge len eko la rın ge liş za -
man la rı ve yön le ri de ayırt edil me li dir. 60
Ya ra sa lar su üs tün de uçar ken su iç mek için ve ya av la rı nı yer den ya -
ka la mak için de so nar sis te mi ni kul la nır lar. En us ta ma nev ra la rı ise bir
ya ra sa nın di ğe ri ni ko va la dı ğı du rum lar da gös te rir ler. Ya ra sa la rın bu ba -
şa rı yı na sıl el de et tik le ri nin an la şıl ma sı so nar, uçuş lar ve tes pit ci haz la rı
baş ta ol mak üze re pek çok tek no lo jik ürü nün üre ti min de ko lay lık sağ la -
ya bi lir. Ay rı ca ya ra sa la rın çok yük sek fre kans lı so nar sis tem le ri, bu gün