Page 40 - Hazreti Süleyman

Uçaklar›n kanatlar›, bas›nç fark› oluflturup tafl›ma meydana getirecek fle-
kilde tasarlanm›flt›r. Uçufl, kanatlar›n etraf›nda hareket eden havan›n olufl-
turdu¤u tafl›ma sayesinde gerçekleflir. Uça¤›n a¤›rl›¤›na eflit bir tafl›ma
kuvveti yakaland›¤›nda, tekerlekler yerden kesilir ve uçak havalan›r. Bu
kald›rma tafl›ma kuvveti flu flekilde ortaya ç›kar:
Hava normal koflullarda dalgalar halinde, yumuflak bir ak›ma sahiptir. Fa-
h›zl› hareket eden havan›n oluflturdu¤u bas›nç kat kanad›n hareketiyle birlikte havan›n ak›fl› da de¤iflir. Hava bölünür ve
kanad›n çevresinden geçer. Kanad›n üst k›sm› kambur fleklinde bir profi-
le sahiptir. Birtak›m fiziksel kanunlar nedeniyle kanad›n üstünden geçen
kanat hava hava h›zlan›r ve kanad›n üstündeki hava, kanad›n alt›ndaki havadan daha
az bas›nç uygular. Di¤er bir deyiflle alttaki hava kanad› daha fazla yukar›
kald›r›rken üstündeki hava daha az afla¤› iter. Bu bas›nç farkl›l›klar› uça-
¤›n alttan yukar› do¤ru itilmesine ve yukar›ya do¤ru çekilmesine yol açar.
Bu durumda uçak yer çekimini yener ve havada kalmas›n› sa¤layan tafl›-
yavafl hareket eden havan›n oluflturdu¤u bas›nç ma kuvveti de oluflmufl olur. Ve uçak havalan›r.

Uçak havaya karfl› hareket halindeyken oluflan kuvvete ae-
rodinamik kuvvet denir. Uça¤›n a¤›rl¤›, yani yer çekimi kuv- a¤›rl›k
veti, bir kütle kuvvetidir. Aerodinamik kuvvet ise uça¤›n et-
raf›ndaki hava ile temas halinde bulundu¤u yüzeylerde olu- sürükleme
flur. Bu kuvvetin yüzeye dik olan bileflenine "bas›nç", yüze-
ye te¤et olan bileflenine ise "sürtünme kuvveti" denir. Top-
lam aerodinamik kuvvetin, uça¤›n hareket yönüne dik ve yu- itme
kar› do¤ru olan bileflenine "tafl›ma", uça¤›n hareketi yönüne
paralel ve geriye do¤ru olan bileflenine "sürüklenme", bu iki-
sine dik ve yana do¤ru olan bileflenine ise "yan kuvvet" de-
nir. Uça¤›n, düfley düzlemdeki yatay uçuflunda tafl›ma kuv-
veti, yer çekimi kuvvetine z›t yönde etki etmektedir. Bu iki kald›rma
kuvvet eflit oldugunda, uçak havada sabit flekilde uçabilir.