Page 46 - Atom Mucizesi

44 ATOM MUCİZESİ

me kan la, en kü çük me kan ara sın da bir ben zer lik or ta ya çık tı ğı nı fark e de riz.
Öy le ki, göz le ri mi zi yıl dız la ra çe vi rir sek, ora da da atom da ki ne ben zer bir
boş luk la kar şı la şı rız. Yıl dız lar ara sın da da, ga lak si ler ara sın da da mil yar lar -
ca ki lo met re lik boş luk lar mev cut tur. Ama bu boş luk la rın her iki sin de de in -
san ak lı nı zor la yan, an la ma ka pa si te si ni aşan bir dü zen ha kim dir.

Çe kir de ğin İçi: Pro ton ve Nöt ron lar
1932 yı lı na dek, çe kir de ğin pro ton ve elekt ron lar dan oluş tu ğu sa nı lı -
yor du. Çe kir de ğin için de pro ton la be ra ber elekt ron la rın de ğil nötronların
ol du ğu an cak o ta rih te keş fe di le bil di. (Ün lü bi lim ada mı Chad wick 1932 yı -
lın da çe kir de ğin için de nöt ro nun var lı ğı nı is pat la dı ve bu keş fiy le No bel
ödü lü ka zan dı.) İş te in sa noğ lu nun ato mun ger çek ya pı sıy la ta nış ma sı bu ka -
dar ya kın ta rih te ger çek leş ti.
Atom çe kir de ği nin ne ka dar kü çük bo yut ta ol du ğun dan da ha ön ce
bah set miş tik. Atom çe kir de ği nin içi ne sı ğa bi len bir pro to nun bü yük lü ğü ise
10 met re dir.
-15
Bu ka dar kü çük bir par ça cı ğın in san ha ya tın da pek bir öne mi ola ma ya -
ca ğı nı dü şü ne bi lir si niz. An cak, in san ak lı nın kav ra mak ta çok zor luk çek ti ği
bir kü çük lük te olan bu par ça cık lar as lın da çev re niz de gör dü ğü nüz her şe yin
te me li ni oluş tu rur.

Ev ren de ki Çe şit li li ğin Kay na ğı

Şu ana ka dar tes pit edi le bil miş 109 ta ne ele ment var dır. Tüm ev ren,
dün ya mız, can lı-can sız bü tün var lık lar, bu 109 ele men tin çe şit li bi çim ler de
bir leş me le riy le oluş muş tur. Bu ra ya ka dar tüm ele ment le rin bir bi ri nin ben -
ze ri atom lar dan oluş tu ğu nu gör dük; atom lar da bir bi ri nin ay nı par ça cık lar -
dan olu şu yor du. Pe ki ma dem ele ment le ri oluş tu ran bü tün atom lar ay nı par -
ça cık lar dan olu şu yor, o hal de ele ment le ri fark lı kı lan, sı nır sız çe şit li lik te
mad de yi oluş tu ran ne dir?
Ele ment le ri te mel de bir bir le rin den fark lı kı lan şey, atom la rı nın çe kir -
dek le rin de ki pro ton sa yı la rı dır. En ha fif ele ment olan hid ro jen ato mun da bir
pro ton, ikin ci en ha fif ele ment olan hel yum ato mun da iki pro ton, al tın ato -
mun da 79 pro ton, ok si jen ato mun da 8 pro ton, de mir ato mun da 26 pro ton