Page 68 - Atom Mucizesi

66 ATOM MUCİZESİ

Par ça cık la rın Prog ram lan mış Ha re ke ti
Bu ra ya ka dar, ato mu oluş tu ran par ça cık la rın özel lik le ri ni in ce le dik.
Şim di bu par ça cık la rın, da ha ön ce bah set me di ği miz or tak bir özel li ği ni ele
ala ca ğız: "Spin Dö nü şü".
Ato mu oluş tu ran par ça cık la rın ken di ek sen le ri et ra fın da ola ğa nüs tü bir
hız la dö nüş le ri ne "spin" adı ve ri lir. Ev ren de ki pek çok sis tem de spin ha re ke -
ti ö nem li bir rol oy nar. Ato mun için de ki par ça cık lar dan uzay da ki yıl dız la ra
ka dar bü tün sis tem ler bu ha re ket üze ri ne ku rul muş tur. Par ça cık la rın spin
ha re ke ti ise ilk kez 1925 yı lın da fark edil di ve bu dö nüş "Pa uli Dış la ma İl ke -
si" ola rak anıl ma ya baş lan dı. Bu il ke ye gö re, iki ben zer par ça cık ay nı du ru -
ma sa hip ola maz lar, ya ni be lir siz lik il ke si nin ta nım la dı ğı sı nır lar için de hem
ay nı ko num da, hem de ay nı hız da bu lu na maz lar. Bu ku ra lı şu şe kil de açık -
la ya bi li riz: Bil di ği niz gi bi atom son de re ce kü çük bir ya pı dır ve o kü çük ya -
pı nın için de de çok kompleks bir tra fik var dır. Eğer bu ya pı yı oluş tu ran bir -
bi ri ne ben zer par ça cık lar ay nı hız da ve ay nı yön de ha re ket et se ler di ne olur -
du, bir dü şü ne lim:
Ön ce, pro to nu oluş tu ran 3 ku ar kı ele ala lım. 3 ku ark ay nı an da, ay nı
hız da ve ay nı yön de ha re ket et tik le ri tak dir de, ar tık 3 ku ark di ye bir şey kal -
maz, hep si de tek bir ku ark ha li ni alır lar. Böy le bir du rum da da pro ton la rın
oluş ma sı müm kün ol maz ve çe kir dek, do la yı sıy la atom olu şa maz. Çün kü
ku ark bir ener ji den iba ret tir ve ay nı yön de ve ay nı hız da ha re ket eden 3 ay -
rı ener ji ola bil me si müm kün de ğil dir. Bun la rın bir şe kil de bir bir le rin den ay -
rıl ma la rı ge re kir. Bu ay rım da an cak ha re ket fark lı lık la rıy la olu şa bil mek te -
dir. An cak bu şart la, ku ark lar (ener ji pa ket çik le ri), nöt ron la rı ve pro ton la rı
oluş tu ra bi lir ler. Şa yet, ku ark la rın hep si ay nı yön de ve ay nı hız da ha re ket et -
se ler di, ne pro ton lar, ne nöt ron lar, ne de çe kir dek olu şa bi lir di. So nuç ola rak,
atom lar, mo le kül ler do la yı sıy la da mad de var ola maz dı.
Gö rül dü ğü gi bi, "spin" ha re ke ti, şu ana ka dar gör dü ğü müz di ğer tüm
özel lik ler de ol du ğu gi bi, ev re nin olu şu mun da son de re ce ha ya ti bir öne me
sa hip tir. Step hen Haw king bu du ru mu şöy le ifa de et miş tir:
"Eğer dün ya, dış la ma il ke si ol ma dan ya ra tıl say dı ku ark lar, bir bi rin den
ay rı ve ke sin ta nım lı pro ton ve nöt ron la rı oluş tu ra maz dı. Pro ton ve nöt ron -
lar da elekt ron lar la bir lik te atom la rı oluş tu ra maz lar dı. Hep si, ol duk ça düz -
gün, yo ğun bir 'çor ba' oluş tur mak üze re bir ara ya çö ker di". 24