Page 140 - Evrim Açmazı 2. Cilt

POPÜLASYON
138

lu¤unu hem de canlının göz rengini kont-
ü
a
l
P Popülasyon
o
p
o
n
s
y
rol ediyor olabilir. Moleküler biyolog
Michael Denton, genlerin "pleiotropik Popülasyonlar çok fazla genetik çe-
etki" denen bu özelli¤ini flöyle aç›klar: flitlilik gösteren fertlerden oluflan toplu-
luklardır. Bir popülasyonun genetik ya-
Genlerin geliflim üzerindeki etkileri flaflı-
pısını, popülasyonu oluflturan bireyler
lacak derecede farklıdır. Ev faresinde tüy
rengiyle ilgili hemen her gen, boy uzunlu- belirler. Bir baflka tanımlamayla popü-
¤uyla da ilgilidir. Meyve sine¤i Drosophi- lasyon aynı türe ait, fakat kalıtsal bile-
la Melanogaster'in göz rengi mutasyonla- flimleri farklı olan bireylerin oluflturdu¤u
rı için kullanılan 17 adet X ıflını deneyin- topluluklardır. Ekolojik açıdan ise popü-
den 14'ünde göz rengiyle oldukça ilgisiz lasyon, belirli bir bölgeye yayılmıfl aynı
olan diflinin cinsel organlarının yapısı et- türe ba¤lı bireylerin oluflturdu¤u toplu-
ki görmüfltür. Yüksek organizmalarda in- 188
luk olarak tanımlanır.
celenen hemen her gen, bir organdan faz-
Kalıtsal özelliklerin bireylerden çok
la etkiye sahiptir. Pleiotropik etki ismi ve-
popülasyonlar üzerinde etkili oldu¤unun,
rilen bu olay hakkında (Ernst) Mayr
bireylerin ise popülasyondaki genleri ta-
"yüksek organizmalarda pleiotropik ol-
flıyan aracılardan baflka bir fley olmadı¤ı-
mayan herhangi bir genin bulunuflu flüp-
nın anlaflılması ile popülasyon geneti¤i
helidir" der. 187
ön plana çıkmıfltır.
Canlıların genetik yapılarındaki bu
özellik nedeniyle, tesadüfi bir mutasyon
sonucu DNA'daki herhangi bir gende
P Protein
o
r
t
n
i
e
meydana gelen bozukluk, birden fazla
organa etki edecektir. Böylece mutasyon Proteinler, "amino asit" adı verilen
sadece belirli bir bölge içinde kalmaya- daha küçük moleküllerin belli sayılarda
cak, çok daha fazla yıkıcı etkilere sahip ve çeflitlerde özel bir sırayla dizilmele-
olacaktır. E¤er bu etkilerin birinin çok rinden oluflan "dev" moleküllerdir. Bu
nadir rastlanacak bir tesadüf sonucunda moleküller canlı hücrelerinin yapıtaflları-
yararlı olabilece¤i varsayılsa bile, di¤er nı olufltururlar. En basitleri yaklaflık 50
etkilerin kaçınılmaz zararı bu yararı da amino asitten oluflan proteinlerin, binler-
yok edecektir. (bkz. Mutasyon: Hayali ce amino asitten oluflan çeflitleri de var-
bir mekanizma) dır.
Dolayısıyla canlıların evrim geçirmifl Önemli olan nokta fludur: Proteinle-
olmaları mümkün de¤ildir, çünkü do¤a- rin yapılarındaki tek bir amino asitin bile
da onları evrimlefltirebilecek bir meka- eksilmesi veya yerinin de¤iflmesi ya da
nizma yoktur. zincire fazladan bir amino asit eklenme-
si, o proteini ifle yaramaz bir molekül yı-
¤ını haline getirir. Bu nedenle her amino
asit tam gereken yerde, tam gereken sıra-

Evrim Açmaz› (Ansiklopedik)