Page 32 - Atomun Sırları

me yol açm›fl olurum. Dalga gibi davran›rlar desem, yine ayn› fley.
Onlar kendilerine özgü, benzeri olmayan bir flekilde hareket eder-
ler. Teknik olarak buna “kuantum mekaniksel bir davran›fl biçimi”
diyebiliriz. Bu, daha önce gördü¤ünüz hiçbir fleye benzemeyen bir
davran›fl biçimidir...... Bir atom, bir yay ucuna as›lm›fl sallanan bir
a¤›rl›k gibi davranmaz. Küçücük gezegenlerin yörüngeler üzerinde
hareket ettikleri minyatür bir günefl sistemi gibi de davranmaz. Çe-
kirde¤i saran bir bulut veya sis tabakas›na da pek benzemez. Da-
ha önce gördü¤ünüz hiçbir fleye benzemeyen bir flekilde davran›r.
En az›ndan bir basitlefltirme yapabiliriz: Elektronlar bir anlamda
t›pk› fotonlar gibi davran›rlar; ikisi de “acayiptir”, ama ayn› flekilde.
Nas›l davrand›klar›n› alg›lamak bir hayli hayal gücü gerektirir; çün-
kü aç›klayaca¤›m›z fley bildi¤imiz herfleyden farkl›d›r. 12
Bilimadamlar›, elektronlar›n bu flekilde davranmalar›n› hiçbir flekil-
de aç›klayamad›klar› için çözüm olarak bu harekete yeni bir isim tak-
m›fllard›r: ‘Kuantum Mekaniksel Hareket’. Bu noktada görülen ola¤a-
nüstülü¤ü ve bilimin düfltü¤ü hayreti yine Profesör Feynman’›n kale-
minden aktar›yoruz:
Size do¤an›n ne flekilde davrand›¤›n› anlataca¤›m. Onu, bu flekilde
davranabilece¤ini kabul ederseniz, çok sevimli ve büyüleyici bula-
caks›n›z. E¤er yapabilirseniz, kendinize sürekli “Ama bu nas›l ola-
bilir?” diye sormay›n; çünkü çaban›z boflunad›r; flimdiye kadar hiç
kimsenin kurtulamad›¤› bir ç›kmaz soka¤a girersiniz. Bunun neden
böyle olabildi¤ini hiç kimse bilmiyor. 13
Ancak, burada Feynman’›n bahsetti¤i “ç›kmaz sokak” asl›nda ç›k-
maz de¤ildir. Burada baz›lar›n›n bir türlü iflin içinden ç›kamamas›n›n
sebebi, ortadaki aç›k delillere ra¤men bu inan›lmaz sistemlerin ve den-

32 ATOMUN SIRLARI