Page 48 - Türk İslam Birliği'ne Çağrı
P. 48
TÜRK İSLAM BİRLİĞİ'NE ÇAĞRI
Bu stra te ji nin doğ ru be lir le ne bil me si için, ön ce lik le İs lam
dün ya sı nın bu gün için de bu lun du ğu du ru mu iyi an la mak ge rek -
mek te dir. Ya pı la cak doğ ru tes pit ler, be lir le ne cek stra te ji nin te -
mel da ya nak nok ta sı nı oluş tu ra cak, alı na cak ka rar la rın isa bet li
ol ma sı nı sağ la ya cak tır.
İs lam uy gar lı ğı, Os man lı lar, Sa fe vi ler ve Mo gul lar gi bi üç
bü yük im pa ra tor luk ta ra fın dan tem sil edil di ği 16. ve 17. yüz yıl -
da, As ya, Af ri ka ve Av ru pa'nın ege men gü cüy dü. Hin dis tan'da
Mo gul İm pa ra tor lu ğu var dı. İran ve çev re sin de Sa fe vi Dev le ti
hü küm sü rü yor du. Üçün cü ve en bü yük im pa ra tor luk ise, tüm
Bal kan Ya rı ma da sı nı, Ana do lu'yu, Me zo po tam ya'yı, Arap Ya rı -
ma da sı nı ve Ku zey Af ri ka'yı yö ne ten bü yük Os man lı Dev le -
ti'ydi. An cak bu İs la mi ege men lik gi de rek kü çül dü ve za yıf la dı.
İlk ola rak 18. yüz yıl da Mo gul İm pa ra tor lu ğu yı kıl dı. Bu, Gü ney
As ya Müs lü man la rı için ye ni bir dö ne min baş lan gı cı ol du; Hin -
dis tan alt kı ta sı İn gi liz Sö mür ge Yö ne ti mi'nin ha ki mi ye ti ne gir di.
Hin di çi ni ola rak bi li nen böl ge de Fran sız lar ta ra fın dan sö mür ge -
leş ti ril di. Sa fe vi İm pa ra tor lu ğu'nun ha le fi olan Ka çar Ha ne da nı
1920'le re ka dar var lı ğı nı de vam et tir di, an cak oto ri te si ni ve et -
kin li ği ni çok tan yi tir miş ti. Za man için de İn gil te re ve Rus ya'nın
ha ki mi ye ti ne gir di. Bu ara da Os man lı İm pa ra tor lu ğu da ar dı ar -
dı na ge len top rak ka yıp la rıy la bir lik te git tik çe za yıf la mış tı. 600
yıl bo yun ca, İs lam dün ya sı nın en ge niş ve en et ki li dev let sis te -
mi ni oluş tu ran Os man lı İm pa ra tor lu ğu, I. Dün ya Sa va şı ile bir -
lik te ta ma men yı kıl dı.
Os man lı'nın yı kıl ma sı baş ta Or ta do ğu ve Arap Ya rı ma da sı -
nın ba zı böl ge le ri ol mak üze re, İs lam coğ raf ya sın da ta ri hi de ği -
şik lik le rin ya şan ma sı na ne den ol du. Böl ge ye ya ban cı olan güç ler
ta ra fın dan ku ru lan ulus-dev let ler, bu top rak lar da 20. yüz yıl bo -
yun ca de vam ede cek olan hu zur suz luk la rın ve ge ri li min te mel
ne de ni ol du. Kök lü bir me de ni ye tin ku ru cu su olan İs lam dün ya -
46
