Page 10 - Atatürk Ansiklopedisi 2. Cilt

8

Atatürk Ansiklopedisi

Atatürk, Milli Mücadele döneminde ve sonras›nda, milletin

hiçbir s›n›ra ve bask›c› uygulamaya ba¤l› kalmadan, tam ba-
¤›ms›z bir yap›ya sahip olmas›n› istemifl ve halk yönetimini sa-
vunmufltur. Bu bak›mdan Cumhuriyetçilik ilkesini, ‘milli haki-

miyet’ prensibi ile birlefltirmifl ve “Hakimiyet Kay›ts›z fiarts›z
Milletindir“ diyerek, bu düflüncesini en aç›k bir biçimde ifade
etmifltir.

Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Ankara’da kurulan hükümet sis-
temi, resmi ad› Cumhuriyet olmamas›na ra¤men, asl›nda fi-

ilen bir cumhuriyetti. Çünkü, halk›n seçti¤i bir temsilciler
meclisi ile bu meclis denetiminde ülkeyi yöneten bir hükümet
vard›. Kurtulufl Savafl›’ndan sonra, Türk Devletinin yönetim

flekli kesinlik kazand›; 29 Ekim 1923’te, Cumhuriyet resmen
ilan edildi.

Cumhuriyet’in ilan›ndan sonra ilk olarak, 1924 Anayasa-
s›’n›n 1. Maddesine “Türkiye devleti bir Cumhuriyet'tir” hük-
mü konuldu. Daha sonra da, 1961 ve 1982 Anayasalar›’nda bu
hüküm korunmakla beraber, 1. Maddenin de¤ifltirilemeyece¤i,

de¤ifltirilmesinin de önerilemeyece¤i hükmü getirildi.
Anayasalar ile korunma alt›na al›nan ve milli hakimiyet an-

lay›fl›n›n bir sonucu olarak ortaya ç›kan Cumhuriyet idaresi-
nin önemi, Atatürk’ün flu sözlerinden de anlafl›lmaktad›r:
“Türk Milletinin tabiat ve fliar›na (karakter ve adetlerine) en muta-

b›k olan idare, Cumhuriyet idaresidir” 3

“Cumhuriyet, yüksek ahlaki de¤er ve niteliklere dayanan bir idaredir.
Cumhuriyet fazilettir.” 4
“Cumhuriyet rejimi demek, demokrasi sistemiyle devlet flekli demektir.” 5