Page 50 - Hücredeki Bilinç

Hücredeki Bilinç

Damarların Gevşemesini Sağlayan
Mucize Molekül: Nitrik Oksit

1998 yı lın da No bel Fiz yo lo ji ve Tıp Ödü lü'nü pay la şan üç bi li ma da mı
da mar da sal gı la nan nit rik ok sit (NO) ad lı mo le kü lün gev şe ti ci bir özel li ğe sa -
hip ol du ğu nu keş fet ti ler. Bu mo le kül sa ye sin de da ma rın du var ger gin li ği
dü zen len mek te dir. An cak nit rik ok sit bu işi tek ba şı na yap maz. O, da mar du -
va rı nın gev şe til me sin de bir ara cı ola rak gö rev ya par.
Bu zin cir le me iş le min na sıl ge liş ti ği ni da ha iyi an la ya bil mek için yan da -
ki şe ma yı in ce le ye bi lir si niz. Da ma rın gev şe me si için ön ce lik le kan da bu lu -
nan ba zı uya rı ile ti ci hor mon lar dev re ye gi rer ler. Bun lar da mar za rın da ki alı -
cı la ra bağ la na rak bu iş le mi baş la tır lar. Bu nu ilk do mi no ta şı nın düş me siy le
di ğer tüm taş la rın bir bi ri ni et ki le ye rek sı ray la düş me si ne ben ze te bi li riz. İlk
taş ha re ke te geç tik ten, ya ni kan da ki uya rı ile ti ci hor mon da mar za rın da ki alı -
cı la ra bağ lan dık tan he men son ra hüc re za rı ne yap ma sı ge rek ti ği ni "an lar" ve
nit rik ok sit üret me ye baş lar. Üre til dik le ri an da ne yap ma la rı ge rek ti ği ni "bi -
len" nit rik ok sit mo le kül le rin den ba zı la rı hız la da mar düz kas hüc re le ri ne ge -
lir ler. Bu ra da hüc re ye gi re rek GTP ad lı en zim le bir le şir ler. Bu, ikin ci aşa ma -
dır. An cak da ma rın gev şe me si için bir son ra ki aşa ma ya ge çil me si ge rek mek -
te dir. Nit rik ok sit GTP ile bir leş tik ten son ra cGMP isim li bir baş ka en zim üre -
til me ye baş lar. El bet te üre ti len bu ye ni mad de nin de bu zin cir de bir gö re vi
var dır ve bu nu ger çek leş tir mek için mi yo zi ne gi de rek, onu ha re ke te ge çi rir.
Mi yo zin, kas hüc re le ri nin ka sı lıp gev şe me si için ge rek li olan bir et ken dir. Ar -
tık son aşa ma ya ge lin miş tir. Mi yo zi nin de ha re ke te geç me siy le son taş da dü -
şer ve kas hüc re le ri gev şer.
Şim di bu aşa ma la rın tü mü nü bir kez da ha zih ni niz de can lan dı rın. Dik -
kat edi lir se bu iş lem de rol alan hor mon ve hüc re ler bi linç li bir şe kil de ha re -
ket et mek te dir ler. Kan da ki uya rı ile ti ci hor mon lar da mar za rın da ken di le ri
için uy gun olan ye re gi de rek, o böl ge yi et ki ler ler ve bu sü re ci baş la tır lar.
Bun dan son ra ki iş lem ler de de ay nı bi linç göz len mek te dir. Her uya rı, kap ka -
ran lık in san be de ni nin için de as la yo lu nu şa şır ma dan, hep doğ ru ye re gi de -
rek ba şa rı lı bir so nuç el de eder.
Pe ki ama hüc re ler, hor mon lar ve mo le kül le rin bu şu ur lu ha re ket le ri na -
sıl ger çek leş mek te dir? Bu bi linç ken di le ri ne ait ola bi lir mi? El bet te ola maz.
Ama bir hüc re nin ne za man, ne üre te ce ği ni ona bil di ren, hor mo nun ve ya
mo le kü lün doğ ru ad re se gi de bil me si için on la ra yo lu gös te ren, ad re sin doğ -
ru ol du ğu nu bil di ren, kı sa ca tüm bun la rı yön len di ren bir ak la ve şu ura ih ti -
yaç var dır. Bu son suz akıl, hüc re yi, hor mon la rı, mo le kül le ri ya ra tan, ne şe -
kil de ha re ket et me le ri gerek tiğini on lara il ham eden Allah'a ait tir.

48