Page 100 - Makaleler 2. Cilt
P. 100
98 MAKALELER -2-
yapra¤› ya da tek bir yapra¤› kendi etraf›nda döndürmek için yar›m düzine
kadar dü¤üme ihtiyaç vard›r. Daha sonra kufl bu keseyi çimlerle doldurup
döfler. Ayr›ca bu yapraklarla kapl› kesenin içinde, diflisinin yumurtalar›n›
koyaca¤› gizli bir yuva daha dokur.
Dokumac› Kufllar
Dokumac› kufllar›n yuvalar›, bugün kuflbilimciler ve di¤er do¤abilimciler
taraf›ndan, kufllar›n yapt›¤› en ilginç yap›lar olarak gösterilmektedir. Bu kufl-
lar, do¤ada bulduklar› bitki liflerini ve ip olarak kullanabilecekleri her türlü
uzun bitki sap›n› "dokuma" fleklinde örerek kendilerine çok sa¤lam yuvalar
infla ederler.
Dokumac› kufl ilk ifl olarak kullanaca¤› malzemeyi toplar. Yeflil ve taze
yapraklardan kendine ince uzun fleritler keser veya yapraklar›n orta damar-
lar›n› al›r. Özellikle taze yapraklar› seçmesinin ise bir nedeni vard›r: Kuru
yapraklardan alaca¤› malzemeyi kontrol edebilmesi ve bunlar› dokumada
kullanmas› çok zordur, ancak taze yaprak lifleri ile bu ifllemler çok kolay
gerçekleflir. Kufl öncelikle çatall› bir dala, bir yapraktan kopard›¤› uzun bir
lifin ucunu sararak ifle bafllar. Bir aya¤› ile lifin ucunu dal›n üzerinde tutar-
ken, di¤er ucunu gagas›yla idare eder. Liflerin düflmelerini engellemek için
onlar› dü¤üm atarak birbirlerine ba¤lar. ‹lk olarak bir çember oluflturur; bu
yuvas›n›n giriflidir. Daha sonra ise gagas›n› mekik gibi kullanarak yaprak lif-
lerini di¤er liflerin üzerinden ve alt›ndan s›rayla geçirir. Dokuma ifllemi s›-
ras›nda her lifin ne kadar çekilmesi gerekti¤ini de hesaplayabilmelidir. Çün-
kü e¤er dokumas› gevflek olursa yuva hemen çöker. Ayr›ca yuvan›n son ha-
lini zihninde canland›rabilmelidir ki, duvarlar›n ne zaman kavislenece¤ine
veya d›flar› do¤ru ç›k›nt› verilece¤ine karar versin.
Girifli dokuduktan sonra yuvan›n duvarlar›n› dokumaya bafllar. Bunun
için baflafla¤› durur ve içeriden çal›flmaya devam eder. Gagas›yla bir lifi di-
¤erinin alt›na sokar ve sonra hassas bir flekilde d›flar›da kalan ucunu tutar ve
s›k›ca çeker. Böylece son derece muntazam bir dokuma oluflturur.
Görüldü¤ü gibi dokumac› kufl yuvas›n› yaparken hep birkaç aflama son-
ras›n› hesaplayarak hareket etmektedir. Yuvas› için en uygun malzemeyi
toplar, yuvay› dokumaya rastgele bir yerden bafllamaz. Önce girifli oluflturur
