Page 86 - Evrimcilere Net Cevap 4. Cilt

Bonobo Kanzi ve Evrimcilerin Y›k›lan Umutlar›
Evrimcilerin en çok umut ba¤lad›klar› çal›flmalar kuflkusuz ko-
nuflma ve anlama yetene¤i kazand›r›lmaya çal›fl›lan maymunlar ol-
mufltu. Ancak evrimcilerin bu umutlar› uzun zaman önce, bu çal›fl-
malar›n baflar›s›z sonuçlar› ile y›k›ld›. Akflam gazetesinde evrimcile-
rin en "baflar›l› maymunlar›ndan" biri olan Bonobo Kanzi tan›t›l›yor
ve Kanzi'nin baz› kelime sembollerini tan›d›¤› belirtiliyordu. Ancak
Akflam gazetesinin belirtmedi¤i bir gerçek vard›, evrimciler bile ar-
t›k Bonobo Kanzi ve benzeri maymunlar›n konuflmalar›n› veya ko-
nuflulanlar› anlamalar›n› beklememektedirler.
Birçok bilim adam› Bonobo Kanzi'den bekledikleri sonuçlar›
alamad›klar›n› itiraf etmektedir. Bunlar›n aras›nda olan bir grup bi-
lim adam›, yapt›klar› çal›flmada bunu flöyle belirtmektedir:

Bu deneylerin baz› "y›ld›zlar›" - difli goril Koko (Patterson, 1978) ve erkek
bonobo Kanzi (Savage-Rumbaugh, Shanker, & Taylor, 1998) gibi - her ne ka-
dar dikkat çekici bir ö¤renme yetene¤i sergileflmifl olsalar da kompleks ard›-
fl›k yap›lar› ö¤renmede problemler yafl›yorlar... Maymunlara dil ö¤retme ko-
nusundaki ilk deneylerde insan olmayan primatlara gerçek insan dili ö¤re-
tilmeye çal›fl›ld›. (örne¤in Kellogg & Kellogg, 1933). Hayvanlarla, insan be-
bekler ve küçük çocuklarla konufluldu¤u gibi konufluldu. Ancak bu yaklafl›m
daha sonra baflar›s›zl›klar nedeniyle b›rak›ld›. 5
Lund Üniversitesi Linguistik ve Fonetik Bölümü'nden Jorden
Zlatev ise bu konuda flöyle demektedir:
Son zamanlarda elde edilen baflar›lara ra¤men - bunlar›n en bafl›nda bono-
bo Kanzi (örne¤in Savage-Rumbaugh & Rumbaugh, 1993) gelir, maymun-
lar›n dil yetene¤i kazanmalar› konusu tart›fl-
mal›d›r. Sadece söz dizimi aç›s›ndan de¤il, ki
as›l tart›flma konusu budur, anlambilimsel
aç›dan da bu böyledir. 6

Yine Lund Üniversitesi’nden Pe-
ter Gärdenfors ise dil yetene¤ine sa-
hip tek canl› türünün insanlar oldu-
Bonobo Kanzi adl› maymun
84
84
t
e

p
V
I
a
C

v
e
N
i
m
c
E Evrimcilere Net Cevap IV
v
r
r
e

i
l
e