Page 308 - Üst Akıl İngiliz Derin Devleti'nin İç Yüzü 1. Cilt

306

Rum asıllı, Fransızca-İngilizce-Rusça konuşan Civinis Efendi herkesin
ilgisini çekmeyi başarmıştır. Canning'in takdimiyle Sadrazam Mustafa
Reşid Paşa ile tanışmış ve hemen akabinde Sadrazam tarafından kendisi-

ne miralay (albay) rütbesi verilmiştir. Böylelikle, İngiliz derin devletinin
güdümündeki Osmanlı İstihbarat Örgütü'nün başına geçirilmiştir. Kısa
zamanda kurduğu ekibine tanınmış tüccarların, paşaların özel hayatları-
nı izlettirmeye başlamış ve toplattığı dedikoduları rapor haline getirmiş-

tir. Kısacası, İngiliz derin devletinin üyeleri tarafından kurulmuş olan ilk
Osmanlı istihbarat teşkilatının başına, İngiliz derin devletinin ajanların-
dan biri getirilmiştir. 117

Canning döneminde İngiliz vatandaşı William Churchill, Osmanlı
Devleti içinde ilk özel gazeteyi çıkarmaya başlamıştır. Serbest piyasayı

savunan Ceride-i Havadis, Osmanlı ekonomisinin İngiliz etkisi altına gir-
mesini sağlayacak politikaları savunmuştur. Canning, 1820 yılında henüz
34 yaşında iken Privy Council üyeliğine seçilmiştir. Canning'in, Yunan
İsyanı sırasındaki aktif rolü sebebiyle, bir dönem Yunan Kralı ilan edil-

mesi bile düşünülmüştür. Osmanlı-Mısır donanmasının ateşe verildiği
Navarin Deniz Muharabesi'nde, İngiliz ve Rus donanmalarının birlikte
hareket etmesini sağlamıştır. 1851'deki Kırım Savaşı öncesinde Canning,
Osmanlı yöneticilerini Rusya ile barış şartlarını kabul etmemeye ikna

etmiştir. İngiliz Başbakanı William Gladstone, Türklerin Avrupa toprak-
larından sürülmesi gerektiğini anlattığı Bulgar Dehşeti ve Doğu Sorunu
raporunu, Stratford Canning'e ithaf etmiştir.

Canning, Osmanlı'da kötülüğün kaynağının İslam dini olduğunu
söyleyecek kadar ileri gitmiştir (Yüce dinimizi tenzih ederiz). İslam dini-
nin adaletsizliğin ve zayıflığın temeli olduğunu iddia eden Canning'e

göre, Osmanlı'nın gelişmesi ve zenginleşmesi için İslam'dan uzaklaşması
gerekmektedir.

ÜST AKIL İNGİLİZ DERİN DEVLETİNİN İÇYÜZÜ