Page 59 - Allah'ın Güzelliklerinden Bir Demet 2. Cilt

Arum zambağı tozlaşmaya hazır hale gelince başağı-
8 nın dışta kalan bölümü ısınır ve keskin kokulu bir
5 amonyak gazı (NH ) yaymaya başlar. Bu ısı ve amon-
3
yak, bitki metabolizmasının hızlanması sonucu ortaya
çıkan özel bir asitin (glutanamik asit) kimyasal yollar-
la parçalanmasıyla oluşur. Bitkilerin hemen hemen
tamamında kimyasal tepkimelerden ortaya çıkan ısı
dışarıya verilmez, başka kimyasal tepkimeler için
enerji olarak kullanılır. Arum zambağındaki bu ısın-
ma tepkimesi yalnızca aydınlık saatlerde gerçekleşir.
Başağın ucundan yayılan ısı ve gaz, bir sürü böceği
cezbederek kendine çeker, zambağın yağlı olan dış
yüzeyi sebebiyle de, böcekler kayarak çiçeğin içine
düşerler ve burada dişi çiçeğin ürettiği şekerli bir sı-
vıyla beslenirler. Gece olunca erkek çiçekler açılır ve
böcekleri polen yağmuruna tutarlar. Sabah olunca da
başağın üzerindeki di-
kenler bükülerek bö-
ceklerin yukarı tırman-
ması için merdiven iş-
levi görürler. Merdi-
venden tırmanan bö-
cekler, özgürlüklerine
kavuşur kavuşmaz döl-
leyici polen yükleriyle
birlikte başka bir zam-
bağa giderler ve böyle-
ce arum zambağı döl-
lenme işlemini tamam-
lamış olur.

David Attenborough, The
Private Life of Plants,
s.131-132