Page 61 - Darwin'in Türk Düşmanlığı

Türk Milleti'nin fierefli Tarihi 59

54
mektedir. Bundan baflka o devrin Rubruck ve Marco Polo gibi Avru-
pal› gezginleri de "Tuna boylar›ndan Çin s›n›rlar›na kadar uzayan ge-
nifl ülkeleri "Büyük Türkia" olarak gösterirken ayn› gerçe¤i ifade eder-
55
ler ve Anadolu'ya da sadece "Turkia" derler." Kastedilen yaln›zca co¤-
rafi bir hakimiyet de¤ildir; tarihte çok derin izler b›rakm›fl, kültürel bir

hakimiyet söz konusudur.
Bu noktada karfl›m›za Türk hakan, hükümdar ve idarecilerinin
adil ve hoflgörülü tutumlar› ç›kar. Bu vas›flar› tafl›mam›fl olsalar, belki
askeri bir egemenlik mümkün olurdu, ama yönettikleri toplumlara is-
tikrar ve huzur sa¤lamalar› söz konusu olamazd›. Ama Türk devlet
adamlar› için durum böyle olmam›fl, her zaman tebalar› taraf›ndan
sevgi ve sayg›yla an›lm›fllard›r. Örne¤in Ermeni tarihçisi Urfal› Mathiu
Büyük Selçuklu ‹mparatorlu¤u'nun azamet devrini yans›tan Melik-

flah'dan flöyle bahseder:
Melikflah'›n saltanat› Allah'›n lütfuna mazhar oldu. Hakimiyeti uzak ülke-
lere kadar yay›ld› ve Ermenilere huzur verdi. Kalbi H›ristiyanlara karfl› flef-
katle dolu idi. Geçti¤i ülkelerin halklar›na karfl› bir baba gibi davrand›. Bir-
çok flehir ve vilayetler kendi arzular› ile onun idaresine girdi; bütün Rum ve
Ermeni beldeleri onun kanunlar›n› tan›d›. 56
Bu dönemde Türk edebiyat›nda önemli geliflmeler dikkat çeker.

Kaflgarl› Mahmut, Yusuf Has Hacip, Ahmet Yesevi, Ali fiir Nevai gibi
önemli flahsiyetler ç›km›fl ve günümüze dek gelen çok de¤erli eserler
sunmufllard›r. Yunus Emre ve Mevlana gibi tasavvuf alimi büyük isim-
ler de yine Türkler aras›ndan yetiflmifltir.
Türklerin medeni yükselifllerinin bir göstergesi de, her türlü ihti-
yac›n karfl›lanmas› için yapt›r›lan kervansaraylar›n içinde, yolcular›n
tedavisi için gerekli doktor ve sa¤l›k imkanlar›n›n haz›r tutulmas›, mi-
safirlerin okumas› için de kütüphaneler bulundurulmas›d›r. Yine bu

dönemde (Selçuklular'da), bir tür üniversite niteli¤inde olan medrese-
ler yayg›nd›r. O dönem Avrupas›'n›n içinde bulundu¤u sosyal flartla-
r›n ilkelli¤i ve toplumsal gerilik de göz önüne al›nd›¤›nda, bunlar›n