Page 32 - Atatürk Ansiklopedisi 1. Cilt

Atatürk Ansiklopedisi

edilmiflti. Çanakkale Savafl›'nda kahraman Türk Ordusu'nu geçe-
meyen düflman gemileri, Bo¤azlar'› ve ‹stanbul'u iflgal etmifllerdi.
‹stanbul Hükümeti tamamen ‹tilaf Devletleri'nin kontrolü alt›na
girmiflti. ‹tilaf Devletleri subay ve ajanlar›, Anadolu'nun hemen her
yerinde az›nl›klar› k›flk›rt›yorlard›. K›sacas›, I. Dünya Savafl› sonra-
s›nda Osmanl› topraklar›nda efline daha önce rastlanmam›fl bir ka-
r›fl›kl›k hüküm sürüyordu.
Ülkenin içine düfltü¤ü olumsuz flartlar, asl›nda Mustafa Ke-
mal Pafla'n›n daha önceden tahmin etti¤i geliflmelerdi. Büyük Ön-
der, 5 Kas›m 1918'de ordular›n terhis edilmesi hakk›nda, Sadrazam
Ahmet ‹zzet Pafla'ya bir uyar› mahiyetindeki flu telgraf› çekmiflti:
"Ciddi olarak arz ederim ki, gereken tedbirleri almad›kça orduyu terhis
etmeyiniz! fiayet ordular› terhis edecek ve ‹ngilizlerin her dedi¤ine bo-
yun e¤ecek olursak düflman ihtiraslar›n›n önüne geçmeye imkan kalma-
yacakt›r." 1
Bu telgraf Mustafa Kemal'in kiflili¤inde ümitsizli¤e asla yer ol-
mad›¤›n›n da bir kan›t›d›r. Vatan›n düflmanlar taraf›ndan tamamen
iflgal alt›nda oldu¤u zor flartlar içinde dahi O, inanc›n› kaybetme-
mifl, kurtulufl çareleri aramaya bafllam›flt›. Fakat ayn› kararl›l›¤› ‹s-
tanbul Hükümeti gösteremiyordu.
Dönemin Osmanl› Hükümeti düflmana karfl› ne kadar teslimi-
yetçi ise, halk da o kadar tepkili idi. Yüzy›llard›r Türklere vatan ol-
mufl Osmanl› topraklar›n› iflgale yeltenenler karfl›lar›nda mahalli
kuvvetleri buluyorlard›. Taraflar aras›nda kanl› çarp›flmalar cereyan
ediyordu. Trakya ve Anadolu'nun her bölgesinde kurulan teflkilatla-
r›n bafll›ca amac›, Türk topraklar›n› düflmanlar ve iflgalcilerden te-
mizlemekti. Bunlar Müdafaa-i Hukuk, Muhafaza-i Hukuk, Redd-i ‹l-
hak gibi isimler alt›nda toplanm›fllard›. Ancak milli teflkilatlar›n bir-
lik ve beraberlik içinde de¤il, da¤›n›k kuvvetler fleklinde hareket et-
meleri, Milli Mücadele'de arzu edilen nihai baflar›y› getirmiyordu.

~ 30 ~