Page 36 - Yaratılış Atlası 1. Cilt

Fosillere En Çok Nerelerde Rastlan›r?

Fosiller Dünya'n›n hemen her köfle-

sinde da¤›n›k olarak bulunmaktad›r. Baz›
kaya tiplerinde hemen hiç fosile rast-
lanmazken, baz› kaya tiplerinde çok
fazla fosil bulunur. Jeologlar kaya tip-

lerini üç genel gruba ay›rm›fllard›r:
1. Magmatik kayaçlar
2. Tortul kayaçlar
3. Metamorfik kayaçlar

Magmatik kayaçlar, yeryüzünün
derinliklerinde bulunan ya da volkan-
lardan d›flar› ç›kan lavlar›n ve erimifl
maddelerin so¤umas›yla oluflan granit

veya bazalt tipi kayalard›r. Tortul ka-
yaçlar, kum, alüvyon ve di¤er küçük
parçac›klar›n veya su içinde bulunan
Dünyan›n bilinen en eski kayalar›, Grönland'dad›r.
maddelerin üst üste y›¤›lmas›yla olu- Bu kayalar, 3.9 – 3.8 milyar yafl›ndad›r.

flur. Metamorfik kayaçlar ise, yeryüzü-
nün alt tabakalar›ndaki yüksek ›s› ve bas›nç nedeniyle, yap›s› de¤iflime u¤rayan magmatik veya tortul
kayaçlard›r.
Genellikle magmatik kayaçlarda fosile pek rastlanmaz. Bulunan nadir ör-

nekler ise, bitki veya hayvanlar›n lav›n içine hapsolmas›yla meydana gelen fo-
sillerdir. Metamorfik kayaçlar› meydana getiren yüksek ›s› ve bas›nç alt›nda da
çok az canl› fosilleflebilir, bu imkan› bulanlar da ya ciddi olarak hasar görmüfl
ya da deforme olmufllard›r. Fosillerin neredeyse tümü tortul kayaçlarda ya da

çökeltilerde bulunur.
Tortul kayaçlar›n hemen hepsi, ya rüzgar veya sular taraf›ndan tafl›nan
maddelerden ya da di¤er kayalar›n afl›nmas›ndan meydana gelir. Kömür gibi
baz› türleri de, bitki veya hayvan kal›nt›lar›ndan oluflur. Küçük parçac›klardan

ve tanelerden oluflanlara k›r›nt›l› tortul kayaçlar denir. Kumtafl› ve flist, k›r›nt›-
l› tortul kayaçlara örnektir. E¤er tafl›nan maddelerde erime olmuflsa, kimyasal
çökelme veya buharlaflma nedeniyle k›r›nt›s›z tortul kayaçlar oluflur. Kireçtafl› ve
dolomit, k›r›nt›s›z tortul kayaçlara örnektir. Ço¤unlukla tortul kayaçlar, k›r›nt›l›

Kayalar›n yafl›, radyoaktif izlerin in- ve k›r›nt›s›z kayaçlar›n kar›fl›m›d›r. Fosiller ise ço¤unlukla flistlerde, kumtafllar›n-
celenmesi yoluyla da tespit edilir. da ve kalsiyum karbonattan meydana gelen kireçtafllar›nda görülür.

Fosiller Nas›l Bulunur ve Ç›kar›l›r?

Fosil araflt›rmalar›nda kullan›lan aletler, jeologlar›n kaya türleri toplarken kul-
land›klar› çekiç, mala, çeflitli keski araçlar›, pusula, f›rça, süzgeç gibi basit ve

sade aletlerdir.
Fosiller bazen, etraflar›ndaki yumuflak kaya katma-
n›ndan s›yr›larak yüzeye ç›karlar. Böyle durumlar-
da, fosili sadece f›rçayla temizlemek yeterli olur.
Ancak ço¤u zaman fosillerin toplanmas› böyle ko-

lay olmaz. ‹çine gömülü olduklar› kaya genellikle çok
serttir ve kayadan ayr›lmalar› saatler sürer. Öncelikle fo-
sil aramas› yap›lacak alanda kayan›n hangi noktadan k›-

r›lmaya bafllanaca¤›n›n belirlenmesi son derece önemlidir.

34 Yarat›l›fl Atlas›