Page 115 - จดหมายเหตุ final-2

ความหมายของพระราชพิธีบรมราชาภิเษก

ี
พระรำชพิธีบรมรำชำภิเษก เป็นโบรำณรำชประเพณีท่สืบทอดมำยำวนำน เพ่อกำรเสด็จข้น
ึ
ื
ครองรำชย์โดยสมบูรณ์ของพระมหำกษัตริย์ไทย ดังควำมในจดหมำยเหตุพระรำชพิธีบรมรำชำภิเษก
สมเด็จพระรำมำธิบดี ศรีสินทรมหำวชิรำวุธ พระมงกุฎเกล้ำเจ้ำอยู่หัว ว่ำ

�
ี
“...ตามราชประเพณีในสยามประเทศน้ ถือเป็นตารามาแต่โบราณว่า พระมหากระษัตริย์
�
ึ
ซ่งเสด็จผ่านพิภพ ต้องทาพระราชพิธีบรมราชาภิเษกก่อน จึงจะเป็นพระราชาธิบดีโดยสมบูรณ์ ถ้ายัง
�
มิได้ทาพระราชพิธีบรมราชาภิเษกอยู่ตราบใด ถึงจะได้ทรงรับรัชทายาทเม่อเสด็จเข้าไปประทับอยู่
ื
ี
ในพระราชวังหลวง ก็เสด็จอยู่เพียง ณ ท่พักแห่งหน่ง พระนามท่ขานก็คงใช้พระนามเดิม เป็นแต่
ึ
ี
�
ั
ิ
�
�
ึ
เพ่มคาว่า “ซ่งทรงสาเร็จราชการแผ่นดิน” เข้าข้างท้ายพระนาม แลคารับส่งก็ยัง ไม่ใช้พระราชโองการ
จนกว่าจะได้สรงมุรธาภิเษก ทรงรับพระสุพรรณบัฏจารึกพระบรมราชนามาภิธัยกับท้งเคร่องราช
ั
ื
ึ
กกุธภัณฑ์จากพระมหาราชครูพราหมณ์ ผู้ทาพิธีราชาภิเษกแล้ว จึงเสด็จข้นเฉลิมพระราชมณเฑียร
�
ครอบครองสิริราชสมบัติสมบูรณ์ด้วยพระเกียรติยศแห่งพระราชามหากระษัตริย์แต่น้นไป...”
ั
ตำมต�ำรำปัญจรำชำภิเษก กล่ำวว่ำ กำรรำชำภิเษก แบ่งออกเป็น ๕ ลักษณะ คือ
ี
๑. มงคลอินทรำภิเษก คือ ผู้ท่ปกครองแผ่นดินได้เข้ำพิธีรำชำภิเษกมีพระอินทร์น�ำเคร่อง
ื
ึ
ปัญจกกุธภัณฑ์มำถวำย โดยมีพระบุษยพระพิชัยรำชรถกับฉัตรทิพย์ได้บังเกิดข้น กำรมีส่งมงคล
ิ
๓ ประกำรน้ เรียกว่ำ อินทรำภิเษก
ี
ื
ี
ี
๒. มงคลโภคำภิเษก คือ ผู้ท่จะเข้ำพิธีรำชำภิเษก มีเช้อสำยเป็นตระกูลพรำหมณ์ท่เป็น
มหำเศรษฐี มีสมบัติบริวำรมำก รู้จักรำชธรรม ตรำชูธรรม กับทศกุศล และรู้จักแบ่งปันดับร้อนทุกข์
ของรำษฎร เรียกว่ำ โภคำภิเษก
ื
๓. มงคลปรำบดำภิเษก คือ ผู้ท่เข้ำพิธีรำชำภิเษก มีเช้อสำยตระกูลกษัตริย์ มีอ�ำนำจ
ี
กล้ำหำญในกำรสงครำม ได้รำชฐำนบ้ำนเมืองและรำชสมบัติ มีชัยแก่ศัตรู เรียกว่ำ ปรำบดำภิเษก
๔. มงคลรำชำภิเษก คือ ผู้ท่จะเข้ำพิธีรำชำภิเษกข้นเป็นกษัตริย์ด้วยกำรได้รับมอบรำชสมบัต ิ
ี
ึ
จำกพระรำชบิดำให้สืบพระวงศำ เรียกว่ำ รำชำภิเษก
ี
๕. มงคลอุภิเษก คือ ผู้ท่เป็นเช้อสำยกษัตริย์ มีพระรำชบิดำและพระรำชมำรดำมีชำติตระกูล
ื
เสมอกัน ได้อภิเษกสมรสกับผู้มีเช้อสำยกษัตริย์ แม้ว่ำจะเป็นกษัตริย์จำกแดนไกล แต่มีลักษณะ
ื
สุขุมขัตติยชาติจัดเป็นสวัสดิชาติ เรียกว่า อุภิเษก

๑๑๕