Page 133 - LSDB huyen Tien Yen - online

bò ñình ñoán, ñöôøng giao thoâng, beán caûng bò taøn phaù naëng neà.
Laøng, baûn, thoân, xoùm xaùc xô, tieâu ñieàu, röøng bò khai thaùc, phaù
huûy nghieâm troïng, ruoäng ñaát hoang hoùa, ñoàng baøo daân toäc ít
ngöôøi soáng theo taäp quaùn du canh du cö, naïn ñoùi dieãn ra gay
gaét, ñôøi soáng cô cöïc. Coù nôi nhö xaõ Phong Duï ngöôøi daân chæ
laøm ruoäng ñöôïc 2 giôø/ngaøy, thôøi gian coøn laïi phaûi vaøo röøng
kieám rau, cuû ñeå aên. Chính phuû mang gaïo baùn, daân cuõng khoâng
coù tieàn mua. Khi ñöôïc cöùu teá, moät soá gia ñình khoâng nhaän vì
boïn phaûn ñoäng tuyeân truyeàn “gaïo cuûa Vieät Minh coù thuoác ñoäc”.
Caùc cuoäc hoïp daân ñeán ít, caùc lôùp bình daân hoïc vuï vaéng veû, naïn
troäm caép gia taêng.

Trong khi ñoù, bò cheá ñoä thöïc daân phong kieán aùp böùc, boùc loät,
ñaàu ñoäc, teä meâ tín dò ñoan, huû tuïc taïi ñòa phöông raát naëng neà.
Khi oám ñau, beänh taät hoaëc trôøi haïn haùn, ngöôøi daân ñeàu môøi thaày
cuùng... Naïn taûo hoân dieãn ra phoå bieán, con gaùi laø ngöôøi Kinh, Taøy
ñi laáy choàng, nhaø trai phaûi traû haøng traêm kiloâgam gaïo, thòt,
röôïu. Con gaùi ngöôøi Dao (Thanh Y) ñi laáy choàng, nhaø trai phaûi
traû haøng traêm ñoàng baïc traéng. Ngöôøi Hoa röôùc daâu baèng kieäu 4
ngöôøi khieâng. Moät soá nôi, ñoàng baøo Dao coù quyeàn baùn vôï.

Cuøng vôùi nhöõng haäu quaû veà kinh teá - xaõ hoäi do boïn thöïc daân
phong kieán gaây neân, tình hình an ninh chính trò ôû Tieân Yeân
sau ngaøy giaûi phoùng raát phöùc taïp. Boïn phaûn ñoäng do Phaùp caøi
laïi noåi daäy choáng phaù, gaây cho ta nhieàu khoù khaên. AÂm möu vaø
hoaït ñoäng cuûa ñòch ngaøy caøng thaâm ñoäc, tinh vi vaø xaûo quyeät.
Hoaït ñoäng cuûa chuùng coù troïng ñieåm, töøng nôi, töøng thôøi gian,
töøng daân toäc. Sau hoøa bình laäp laïi, toaøn huyeän coøn 850 teân
teà nguïy, 90 teân chæ ñieåm cuøng boïn thoå phæ do Luïc Vaên Thoâng
caàm ñaàu. Boïn naøy khi taäp keát veà khu vöïc huyeän lî Tieân Yeân
ñaõ tranh thuû vô veùt, saùch nhieãu, taøn phaù khoâng thöông tieác
ñoái vôùi nhieàu gia ñình. Caùc hieäu buoân, hieäu may ñeàu phaûi ñoùng
cöûa, caát giaáu haøng hoùa. Chôï khoâng hoïp noåi vì boïn naøy lao vaøo
aên uoáng cöôùp giaät khoâng traû tieàn. Boïn phaûn ñoäng trong ngöôøi
Hoa coøn tieáp tuïc aâm möu choáng laïi chính quyeàn daân chuû nhaân
daân, chôø thôøi cô Phaùp quay laïi. Chuùng ñoát hôn 100 ngoâi nhaø cuûa
daân, tung tin “Chuùa ñaõ vaøo Nam”, “Maát nöôùc coøn hôn maát Chua”,
ù

132