Page 11 - islamiyetoncesi

ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

saray, ev ve tapınaklar inşa ederek mimaride çok ilerlemişler, kalıcı mimari
eserler yapmışlardır.
• • Uygur Türkleri, Minyatür sanatında ileri gitmiş, Türk-İslâm minyatür sanatına TARİH
kaynaklık etmişlerdir.

• • yerleşik hayata geçtikleri için tarım ön plana çıkmıştır. Tarım ve ticaretle uğra-
şan Uygurlar, dokumacılık ve demircilik de yapmışlardır.

• • Uygurlar tarihte bilinen 18 harfli ikinci Türk alfabesi olan uygur Alfabesi’ni
kullanmışlardır.

• • Uygurlar, kâğıt ve matbaayı Çinlilerden öğrenip kullanmışlardır.
• • Diğer Türk devletlerinin, Arapların ve Avrupalıların da öğrenmesini sağlamışlardır.

İLK TÜRK DEVLETLERİNDE GÜÇ VE YÖNETİM YAPISI

• • Orta Asya Türk Devletleri’nde hâkimiyetin kaynağı Gök Tanrı’dır. Gök Tanrı
inancına göre; hükümdar yetkilerini tanrıdan alır ve hükümdar tanrının yeryü-
zündeki eli olarak görülürdü.
• • hükümdarın yetkilerini tanrıdan alması “Kut İnancı” olarak ifade ediliyordu.

• • halk hükümdarın olağanüstü bir güce ve yeteneğe sahip olduğuna inandığı için
hükümdarın emirlerine itiraz edilmiyordu.
• • Türk hükümdarları Hakan, Han, Kağan gibi unvanlar kullanmaktaydı.

• • hükümdarın eşine Hatun denilirdi. hatun hükümdardan sonra en yetkili kişi
konumundaydı.
• • Orta Asya Türk Devletleri’nde ülke “uluş veya yurt” adıyla ifade ediliyordu.

• • Orta Asya Türk Devletleri’nde “Devlet halk için vardır.” anlayışı hâkimdir.

• • Devletin genel işleri Kurultay adı verilen bir mecliste görüşülüp karara
bağlanıyordu. Kurultay’a aynı zamanda Toy ve Kengeş isimleri de verilmiştir.

• • Kurultay’da alınan kararlar boy beylerinin katılımıyla ve istişare yoluyla
alınıyordu. Ayrıca Kurultay’da hükümdarın eşi hatun’da hazır bulunuyordu.

• • Kurultay’da son söz hükümdara aitti. Bu durum Kurultay’ın bir danışma meclisi
özelliğine sahip olduğunu göstermektedir.

• • eski Türklerde devlet ikili Teşkilat Sistemi’ne göre yönetiliyordu. Bu sistemde
ülke hanedan üyeleri arasında paylaştırılıyordu.
• • Orta Asya Türk devletlerinde ikili Teşkilat Sistemi’ne göre devletin merkezi
doğuda bulunur ve kağan ülkesini buradan yönetirdi. Devletin batı kanadı ise
yabgu unvanıyla hükümdarın kardeşlerinden biri tarafından yönetilirdi.

• • eski Türk devletlerinde hükümdara ülke yönetiminde yardımcı olan bazı görevli-
ler vardı. Bunların başında aygucı veya üge unvanıyla anılan devlet danışman-

21