Page 676 - Trinh bay Dia chi Quang Yen final

Phaàn V: Vaên hoùa - Xaõ hoäi  675

thậm chí “đến thời Nguyễn hầu như trong tỉnh Quảng Ninh chỉ có người Yên Hưng đi
thi Hương, thi Hội” .
(1)
Cuối thế kỷ XIX, khi thực dân Pháp tiến hành xâm lược và đặt ách thống trị nước
ta, cùng những ảnh hưởng của các phong trào cải cách, tân học ở đầu thế kỷ XX, Nho
học dần lụi tàn, ảnh hưởng của Nho giáo đối với đời sống văn hóa - xã hội ở Yên Hưng -
Quảng Yên không còn sâu sắc, mạnh mẽ như trước.

3. Đạo giáo

Cũng như Phật giáo và Nho giáo, Đạo giáo du nhập vào Việt Nam từ khá sớm (từ
khoảng thế kỷ II). Có nguồn gốc từ Trung Quốc, Đạo giáo được đề xướng bởi Lão Tử và
được hoàn thiện bởi Trang Tử (học thuyết Lão - Trang), bao gồm hai phái: Đạo giáo phù
thủy - dùng các pháp thuật trừ tà trị bệnh chủ yếu giúp cho dân thường khỏe mạnh;
Đạo giáo thần tiên - dạy tu luyện, luyện đan, cầu trường sinh bất tử.
Mặc dù là học thuyết tư tưởng du nhập từ Trung Quốc, song do gần gũi, tương đồng
với tín ngưỡng nguyên thủy của người Việt Nam, nhất là Đạo giáo phù thủy nên Đạo
giáo nhanh chóng tìm được chỗ đứng và hòa nhập vào đời sống văn hóa, tinh thần của
người Việt Nam.

Từ xa xưa, nhiều người Việt Nam đã sùng bái ma thuật, phù phép. Họ tin rằng các lá
bùa, những câu thần chú... có thể chữa bệnh, trị tà ma hay làm tăng sức mạnh. Vì vậy,
khi Đạo giáo tiếp xúc với văn hóa Việt Nam, trước hết là Đạo giáo phù thủy, đã thâm
nhập nhanh chóng và hòa quyện dễ dàng với tín ngưỡng ma thuật cổ truyền tới mức
không còn ranh giới .
(2)
Qua các nghiên cứu khảo cổ học, đất Quảng Yên - Yên Hưng phát hiện được nhiều
mộ Hán. Điều này chứng tỏ đây từng là nơi cư trú khá đông đúc của một bộ phận người
Hán, mà thời Hán - Đường, Đạo giáo phát triển khá mạnh nên những tư tưởng của Đạo
giáo có thể đã có những ảnh hưởng nhất định tới cư dân vùng đất Yên Hưng thời kỳ đó.

Thời Bắc thuộc, nhiều vị đạo sĩ từ Trung Quốc sang vùng núi Yên Tử tìm đan sa, chu
sa luyện thuốc trường sinh. Sở dĩ núi này có tên Yên Tử vì vào thời Tần - Hán, tương
truyền có vị đạo sĩ tên An Kỳ Sinh (người Trung Quốc) đến đây tu luyện phép tiên và
tu thành đạo ở nơi này. Đến nay, trên gần đỉnh núi vẫn còn có một trụ đá cao lớn hình
người, được gọi là tượng An Kỳ Sinh. Có thể thấy, ngay từ khi xâm nhập, Đạo giáo đã
bén rễ và phát triển tại vùng đất Quảng Ninh.

Thời Lý - Trần, Đạo giáo tiếp tục có sự phát triển. Nhiều pháp sư, đạo sĩ hoạt động
dưới các hình thức: xem bói, phong thủy, tướng số, bùa chú, phép thuật... Thời Lê sơ,
Nho giáo phát triển hưng thịnh trong khi Phật giáo và Đạo giáo không được chú trọng
như trước. Từ thế kỷ XVI, do sự khủng hoảng của tình hình chính trị, xã hội, nhiều
người tìm đến Đạo giáo cầu mong một cuộc sống vô vi, nhàn nhã, không đấu tranh,
giành giật. Về sau, do đi sâu vào những tín ngưỡng mang tính chất bùa phép, quỷ thần,
xa rời thực tế, Đạo giáo mất dần đi sự tôn sùng của nhân dân.

(1) Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh: Địa chí Quảng Ninh, tập 3, sđd, tr.391.
(2) Theo Đạo giáo và văn hóa Việt Nam, bài viết đăng trên trang Di tích lịch sử - văn hóa Hà Nội,
http://ditichlichsu-vanhoahanoi.com/2018/01/23/dao-giao/.