Page 257 - Nhom LM Nguyen Kim Dien_Neat
P. 257
Nhoùm LM Ng Kim Ñieàn
a- Phaûi chaêng caùc toân giaùo caàn ñöôïc ñaûng
daïy ñoaøn keát?
Tröôùc heát, ai cuõng thaáy töï baûn chaát, toân
giaùo -hay nieàm tin- laø moät moái daây lieân keát nhöõng
con ngöôøi cuøng toân giaùo, cuøng nieàm tin naøy vaø
lieân keát tín ñoà vôùi toå quoác cuûa hoï. Rieâng taïi Vieät
Nam, trong suoát maáy ngaøn naêm lòch söû, ñaëc bieät
khoâng heà coù xung ñoät, chieán tranh toân giaùo nhö ôû
nhieàu quoác gia khaùc. ‚Tam giaùo ñoàng toân‛ (Phaät,
Nho, Laõo), ‚tam giaùo hoøa ñoàng‛ ‚töù giaùo hoøa
hôïp‛ (Phaät, Nho, Laõo, Coâng), ‚löông giaùo töông
thaân‛ laø töø treân cöûa mieäng cuûa moät daân toäc ñaày
caûm thöùc toân giaùo vaø tinh thaàn hieáu hoøa. Ñeán khi
xuaát hieän theâm nhieàu toân giaùo nhoû khaùc, tinh thaàn
hoøa hôïp toân giaùo vaãn laø moät neùt vaên hoùa cuûa daân
Vieät. Nhöõng cuoäc baùch haïi toân giaùo ñaây ñoù trong
Vieät söû chæ laø saùch löôïc thieån caän sai laàm cuûa nhaø
caàm quyeàn chöù khoâng heà laø chuû tröông ñöôøng loái
cuûa caùc toân giaùo. Trong cuoäc baùch haïi Coâng giaùo
cuûa vua quan trieàu Nguyeãn, lòch söû ñaõ ghi laïi
nhieàu tröôøng hôïp beân löông beânh vöïc, che chôû,
ñuøm boïc beân giaùo. Taû quaân Leâ Vaên Duyeät laø moät
thí duï (x. Thieân huøng söû, tr. 315).
Tröôùc naïn ngoaïi xaâm, caùc toân giaùo luoân saùt
caùnh vôùi nhau ñeå cuøng baûo veä toå quoác. Tröôùc naïn
thieân tai, caùc toân giaùo luoân phoái hôïp hoaït ñoäng ñeå
