Page 136 - Kıbrıs Coğrafyası

ÜNİTE XI
ÜNİTE XI
ÜNİTE I
ÜNİTE I
Coğraf B lg

Den z Kaplumbağaları
Den z kaplumbağaları bel rl kumsallara
yumurta bırakırlar. Üreme dönemler haz ran le
ek m ayı arasındadır. Her üreme dönem nde
kumsalda açtıkları çukura yaklaşık 100 adet
yumurta bırakırlar. Daha sonra yuvayı g zlemek
ç n yumurtaların üzer n kumla kapatıp tekrar
den ze dönerler. Yumurtalar bırakıldıktan 2 ay
sonra açılırlar ve gece karanlığında kumun
altından çıkan yavru kaplumbağalar
düşmanlarının el nden kurtulab l rse 10-15 dak ka
ç nde den ze ulaşmaya çalışırlar.
20-25 yıl sonra olgunluğa ulaşan den z Res m 132: D pkarpaz M ll Parkı’nda yaşayan
kaplumbağaları ,yumurtadan çıktıkları bu kumsalı yaban eşekler
bulurlar ve d ş kaplumbağalar yumurtlamak ç n Kıbrıs Adası'nda bugüne kadar 1908 bitki türü,
y ne lk tanıdıkları bu kumsalı seçerler.
Den z kaplumbağalarının hem düşmanları çok alttürü ve çeşidi tespit edilmiştir. Bunlardan 156 sı
(T lk ,köpek,yengeç,kuş vs), hem de ortamları yani yüzde 8'i endemik, 360'ı da nadir ya da çok
sürekl tahr p ed lmekted r.Bu nedenle dünyada nadirdir. Trodos D ağları nda 47'si lokal endemik
’
üreyeb ld kler çok az yer kalmıştır. Bu nad r

’
alanlardan b r kısmı da adamızdadır. Tüm olmak üzere 89, G rne D ağları nda 47'si lokal
Akden z’de yaşadığı kabul ed len Chelon a mydas endemik olmak üzere toplam 61 endemik bitki
türü den z kaplumbağaların %25' le Caretta bulunmaktadır.
Caretta türü den z kaplumbağalarının %10'u
yumurta bırakmak ç n KKTC sah ller n
seçmekted r.
Coğraf B lg

Kuzey Kıbrıs Ork deler
Ork deler, b tk ler alem ndek en büyük ve en
evr mleşm ş b tk fam lyalarından b r d r. Dünya
çapında 400-800 c nse a t ,25000'den fazla b tk y
çer r.
Nad r olmaları ve güzell kler neden yle
Ork deler, tüm doğaseverler n özel merağıdır.
Kuzey Kıbrıs'ta ,ork de florası 32 tanımlanmış tür,
alt tür ve varyete le varlığı doğrulanmayı bekleyen
üç veye beş tür çer r.
Ork deler, yüzyıllar boyunca ,güzell k,koku ve
tıbb kal teler neden yle toplanıp çalışılmıştır.
Yunanlı f lozof Theophrastus, M lattan Önce 300
yıllarında ork deler n tıbb amaçla kullanılmasını
düşünen lk k ş d r. Esk Aztek H ntl ler Van lla
c ns n n yumrularını çecek aroması olarak
Kıbrıs Ofirisi kullanmışlar ve bu madde bugün dünyada popüler
(Ophrys kotschyi) b r tatlandırıcı olarak tanınmaktadır. Orch daceae
fam lyasının tüm üyeler ,ç çekler n n ve
Res m 133: Ç çekler n n güzel görünüşü,
yumrularının gel ş güzel toplanması neden yle
yumrularının da salep olarak kullanılması neden yle tehl ke altındadır. Ve yasalarla korunmaktadır. Bu
ork deler adamızda hızla tükenmekted r. nedenle ç çekler n ve yumrularını toplamayınız ve
ork deler doğada bırakınız.

122