Page 219 - Nobel_10.02.25_Neat
P. 219
ИЛМИЙ-ОММАБОП РИСОЛА , II ҚИСМ
(Европани тиклаш дастури)ни Маршалл режаси мамлакатларини
НАТО мудофаа кучларини яратишга ундашга ёрдам бериш учун
аниқ ишлаб чиқилган Mutual Security Program (Ўзаро хавфсизлик
дастурига) ўзгартирди.
Музокараларнинг қизиқарли тамойиллари ҳақидаги фикр
мени ҳайратга солди. 1953 йилда ҳукуматни тарк этганимда, му-
зокараларни ўзимнинг асосий манфаатим деб билишга қарор
қилдим. Шундай қилиб, мен бу борада ишлай бошладим ва жино-
ятчилар билан музокаралар олиб бориш, ўз фарзандлари билан му-
зокаралар олиб бориш, ажрашиш бўйича музокаралар, меҳнат му-
зокаралари каби кўплаб бошқа қизиқарли ҳолатлар мавжудлигини
аниқладим. Айрим пайтларда музокараларда ўз йўлини эгаллаш-
нинг калити ўз позициясига эга бўлиш қобилиятидир, деб ўйлаган-
дим. Мен мажбурият ғоясини ишлаб чиқдим ва кейин у нафақат
савдолашиш позициясига, балки таҳдидларга ҳам тегишли экан-
лигини кўрдим, чунки кўпчилик таҳдидлар инсон амалга ошириш-
ни афзал кўрмайдиган ҳаракатни амалга ошириш истиқболини ўз
ичига олади ва шунинг учун уни бажариш учун қандайдир мотивa-
ция керак бўлади. Бу таҳдид ортида ўзини тутиш йўлини топишни
англатарди. Ва ваъдалар билан ҳам худди шундай.
Можаро ва ҳамкорлик (Conflict and Cooperation)
Мухбир: Иқтисодиёт бўйича 2005 йилги Нобель Мемориал му
кофоти сизга ва Роберт Ауманнга «Ўйин назарияси таҳлили орқа
ли можаро ва ҳамкорлик ҳақидаги қарашларни кенгайтирганингиз
учун» берилди. Музокараларнинг стратегик жиҳатлари ва сиз ишлаб
чиққан бир қанча концепциялар, жумладан, ишончли таҳдидлар ва
ваъдалар ҳамда олдиндан мажбурият муҳимлиги ҳақидаги фикрин
гизни айтиб ўтдингиз. Сизнинг энг муҳим ва яна интуитив фикр
ларингиздан бири шундаки, агар давлатнинг рақиблари кучсиз бўл
масдан, балки кучлироқ бўлса, давлатга яхши бўлиши ва мудофаа
чоралари низоларни келтириб чиқариши мумкин. Ушбу тушунчани
қўллаган ҳолда, Совуқ уруш даврида ядро қуролидан фойдаланишнинг
олдини олиш қандай эди?
Томас Шеллинг: совуқ уруш даврида агар сиз буни АҚШ ва
СССР ўртасидаги ядровий қарама-қаршилик деб ҳисобласангиз,
асосан (Британия ядровий салоҳияти бунга қандайдир алоқаси
217
