Page 289 - Nobel_10.02.25_Neat
P. 289
ИЛМИЙ-ОММАБОП РИСОЛА , II ҚИСМ
ва буни шунчалик яхши бажаришни ўргатди. Шундан сўнг, мен
буни ўз йўлим билан қилишга ҳақли бўлардим. Ҳаётимнинг катта
қисмида шу тамойилга амал қилдим. Онам тахминан 15 йил олдин
вафот этди, отам эса ўтган йили оламдан ўтди. Лекин отам билан
биз сўнгги 40 йил давомида энг яқин дўстларга айланиб қолган
эдик. Биз бир-биримиз билан яқиндан мулоқот қилар, ҳатто баъзи
тадқиқотларни биргаликда олиб борардик.
Мухбир: Сизга мукофот берилганда у жуда фахрланган бўлса
керак?
Роберт Мертон: О, албатта. У жуда хурсанд бўлди. У Стокгол-
мга бошқа оила аъзоларим билан бирга келган, лекин у зиёфат-
дагилар орасида энг муҳим инсон эди. У ўзини жуда бахтиёр ҳис
қилиб, хатларига доим «иқтисодчининг отаси» деб имзо чекарди.
Мен эса «социологнинг ўғли» деб имзо чекардим.
Мухбир: Телефон қўнғироғини олганингизда қандай муносабат
билдирдингиз?
Роберт Мертон: Ню-Ёркка эртароқ учиш учун уйимдан чи-
қаётганимда телефон жиринглади. Дастлаб «Жавоб бермасам
яхши бўларди, чунки самолётга кечикаман», деб ўйладим. Кейин
эса «Яхшиси, жавоб бериб, шошаётганимни айтаман», дедим. Ал-
батта, телефонда ким эканликлари ва мен учун қизиқарли хабар-
лари борлигини айтишганда, уйимдан чиқмагандим. Ва парвозни
ўтказиб юбордим. Хабарни олгач, шунчаки ўтириб қолдим. Теле-
фон тинмай жирингларди. Бу ҳақда ўйлай бошладим ва бу ҳақиқа-
тан ҳам ақл бовар қилмас эди. Назаримда, хаёлимга келган ягона
фикр шундай бўлди: «Энди нима деяётганимга эҳтиёткор бўлишим
керак, чунки пастга тушганимда айтган ҳар бир сўзим бутун дунё-
га тарқалади. Агар бирор аҳмоқона гап айтсам, бу нафақат менга,
балки институтимга ҳам салбий таъсир кўрсатади. Бунинг баҳоси
қимматга тушади».
Мухбир: Ўзингизни чеклаб қўйдингизми?
Роберт Мертон: Йўқ, аслида ундай эмас. Шундай фикр бор
эди, лекин йўқ. Ўзимда қўшимча масъулият ҳис қилдим. Бу баъ-
зи нарсаларни юзага келтирди. Чунки одамлар ҳақиқатан ҳам га-
пимга қулоқ солишлари мумкин эди.
287
