Page 188 - ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ НАЗАРИЙ, МЕТОДОЛОГИК ВА АМАЛИЙ ТАЛҚИНИ

Ш.И. МУСТАфАКУЛОВ ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ ЎЗБЕКИСТОН ҲУДУДЛАРИНИНГ ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБА- 4 - Б О Б
НАЗАРИЙ, МЕТОДОЛОГИК ВА АМАЛИЙ ТАЛҚИНИ ДОРЛИГИНИ ОШИРИШНИНГ АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ
таҳлил қилиш ва баҳолаш мақсадга мувофиқ бўлади. шунда аниқ ва
мантиқий хулоса қилиш имконияти юзага чиқади.
Маълумки, Ўзбекистон аҳолиси ўртача ҳар йили 1,6 фоиздан кўпайиб 4.1.2 - ж а д в а л
боради (22-илова). Демак, жон бошига тўғри келадиган иқтисодий кўр- Ўсиш суръатининг ўзгариши, фоизда ΔЎ баз = (Δ базис /y 0) * 100 10,79 174,68 150,66 135,53 136,98 171,67 145,01 91,43 – 182,90 158,18 12,05 12,30 7,78 132,11
саткичларнинг юқори бўлишини таъминлаш учун битта банд аҳолига
тўғри келадиган ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш ҳажмини йилдан-
йилга (аҳолининг ўсиш суръатидан юқори ҳажмда) ошириб бориш талаб
этилади. Бунинг учун эса кам энергия сарфловчи ва юқори унумдорлик- Ўсиш суръати Ў баз =у i /y 0 1,11 2,75 2,51 2,36 2,37 2,72 2,45 1,91 0,71 2,83 2,58 1,12 1,12 1,08 2,32
ка эга бўлган техника ва технологияларни сафарбар этиш, уни ишлата-
диган ва кенг кўламда фойдалана оладиган ишчи кучининг малакасини
ошириш, замонавий менежментнинг илғор усулларини амалиётга жорий Абсалют ўзгариш Δ баз.=у i –y 0 3 021,10 108 980,70 3 290,80 2 260,70 117 683,70 26 331,80 788,00 3 968,70 -8,4 пунктга 63 099,10 1 910,50 1 481,10 1 429,90 51,20 666,90
этиш лозимдир.
Бунда ТТХи кўламини жадаллаштириш, корпоратив бошқарувнинг
асосий принципларини кенг ҳажмда корхоналар, компаниялар фаолияти- – y 29698,17 112859,8 3728,517 2846,5 140573,4 26947,97 831,0167 5611,7 21,54 60810,72 2008,42 13019,05 12361,88 657,17 819,68
га татбиқ этиш муҳимдир. айни дамда, республикамизда мавжуд асосий
воситаларнинг катта қисми жисмоний ҳамда маънавий жиҳатдан эскир- 2015 31 022,5 5 475,1 3 928,8 203595,7 41 670,5 1 331,4 8309,5 19,9 97 598,2 3 118,3 13 767,7 13 058,3 709,4 1 171,7
ган. шуларни инобатга олиб, ҳукумат томонидан айнан ТТХиларнинг
иқтисодиётга кўпроқ кириб келишига устуворлик берилаётгани ҳам бе- 145 846,4 171 369,0
жиз эмас. 2014 30 492,8 4 741,8 3 583,3 179 854,8 35 233,3 1 145,5 6980,1 19,8 75 194,2 2 444,7 13 505,4 12 818,4 687,0 1 007,9
Статистик рақамлар таҳлилига назар соладиган бўлсак, абсолют Ўзбекистон Республикасининг ижтимоий-иқтисодий кўрсаткичларининг йиллар бўйича динамикаси
қийматда жон бошига яиМ ҳажми 2010 йилда 1778,2 минг сўм, 2015 2013 29 993,5 120 861,5 3 996,3 3 163,6 28 694,6 948,8 5532,7 19,3 64 354,7 2 127,9 13 163,0 12 523,3 639,7 866,0 М а н б а: Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси ва Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт вазирлиги маълумотлари асоси
йилда 5475,1 минг сўмни ташкил этган. яиМ умумий ҳажми ушбу йилда
жорий нархларда 171369,0 млрд. сўмга тенг бўлган.
Мазкур йилда республика бўйича асосий воситаларнинг жами 2012 29 555,4 97 929,3 3 289 2 601,9 102 575,9 123 707,6 147 794,5 22 797,3 405,1 4653,3 20,4 51 059,3 1 714,9 12 850,1 12 223,8 626,3 739,7
қиймати 179854,8 млрд. сўм бўлган (4.1.2-жадвал).
вилоятлар кесимида таҳлил қиладиган бўлсак, қаерда ишлаб чиқариш
кучлари кўпроқ жойлашган бўлса, ўша ҳудудда яратилган яҲМ ҳажми 2011 29 123,4 78 764,2 2 684,6 2 133,3 17 953,4 611,9 3853,8 21,5 42 158,8 1 436,9 12 541,5 11 919,1 622,4 628,0
ҳам юқори бўлган. Масалан, 2014, 2015 йилларда Тошкент шаҳрида
мавжуд бўлган асосий фондларнинг жорий қиймати энг юқори бўлган- 2010 28 001,4 62 388,3 2 184,3 1 668,1 85 912,0 15 338,7 543,4 4340,8 28,3 34 499,1 1 207,8 12 286,6 11 628,4 658,2 504,8
лиги (44718,7 млрд. сўм, 14 та иқтисодий-маъмурий ҳудудлар бўйи-
ча 1-ўринни эгаллаган) муносабати билан яратилган яҲМ ҳам бошқа
ҳудудларга қараганда энг юқори ўринни (26 648,7 млрд. сўм) намоён
этган.
Тошкент вилоятида мавжуд ва яроқли бўлган асосий фондларнинг
умумий қиймати Тошкент шаҳридан кейинги ўринни эгаллаган. Ушбу Аҳоли жон бошига тўғри келадиган Аҳоли жон бошига тўғри келадиган Асосий капиталга киритилган инвес- Жон бошига тўғри келадиган инвес- Хорижий инвестиция ва кредитлар Хорижий инвестиция ва кредитлар- нинг асосий капиталга киритилган жа- ми инвестициялардаги
йилларда товар ва хизматларнинг умумий ҳажми, яъни яҲМ  16558,6 Кўрсаткичлар Ялпи ички маҳсулот, млрд. сўм ўртача даромад, минг сўм Асосий фондларнинг қиймати қариш ҳажми, млрд. сўм Иқтисодий фаол аҳоли сони, Банд аҳоли сони, минг киши Ишсизлар сони, минг киши ган иш ҳақи, минг сўмда
млрд. сўмни ташкил этиб, 14 та маъмурий ҳудудлар ичида иккинчи ўрин- Аҳоли сони, минг киши тициялар, млрд.сўм тициялар, минг сўм
ни банд этган. иккита омил ўртасида юқори иқтисодий боғлиқлик мав- ЯИМ, минг сўм миқдори минг киши
жудлигини назарда тутадиган бўлсак, асосий фондларнинг қийматига

1 1