Page 178 - Ky yeu Hoi thao khoa hoc Con duong... (21x29)

178. THAØNH UÛY MOÙNG CAÙI

“Tháng 9/1922, sau khi đỗ đầu kỳ thi Thành Chung, đồng chí Trần Phú được bổ làm
giáo học, dạy lớp nhất Trường Tiểu học Cao Xuân Dục (thành Vinh, Nghệ An)”. Thành
Vinh lúc này là một trong những lò lửa cách mạng, có truyền thống yêu nước và cũng
là nơi có phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân khá sớm. Tại đây có dịp gần gũi
với người dân lao động, trí thức yêu nước, đồng chí Trần Phú đã cùng các đồng chí Hà

Huy Tập, Trần Đình Thanh, Phan Kiêm Huy, Ngô Đức Diễn, Trần Tăng Lập lập nhóm
đọc sách, báo bí mật được Nguyễn Ái Quốc và các cộng sự của Người chuyển từ Pháp về.
Đồng chí và các bạn đã nhận thấy đó chính là nguồn ánh sáng mới. Nhóm đọc sách còn
tổ chức lớp dạy chữ Quốc ngữ cho công nhân, nhân dân lao động, đứng ra tổ chức lễ truy
điệu những người yêu nước và các hoạt động đấu tranh khác. Phong trào đấu tranh của
công nhân, nông dân đã lôi cuốn đồng chí. Phong trào ngày càng cao lên đã dẫn đến một
sự kiện quan trọng trong lịch sử đấu tranh cách mạng ở Vinh.

Mùa hè năm 1925, tại núi Con Mèo (Bến Thủy), đồng chí Trần Phú và một số nhà
cách mạng Trung Kỳ đã họp và tuyên bố thành lập Hội Phục Việt, sau đổi tên thành Hội
Hưng Nam và Tân Việt Cách mạng Đảng. Tôn chỉ hoạt động của Hội ban đầu chỉ giản
đơn là: “Nghiên cứu tình hình chính trị trong nước để quyết định nên bạo động hay hòa

bình; tìm cách liên lạc với các nhà cách mạng Việt Nam đang hoạt động ở Trung Quốc và
Xiêm xem chủ trương của họ thế nào; tuyển mộ thêm đồng chí mới”. Vào khoảng tháng
9/1925, đồng chí nhận nhiệm vụ của hội Phục Việt (lúc này đổi tên thành Hội Hưng
Nam) sang Lào vận động cách mạng ở Pạc Hin Bun. Tại đây, đồng chí đã có dịp đi sâu
vào tìm hiểu cuộc sống cơ cực của những người công nhân mỏ. Chuyến đi này đã giúp
đồng chí có thêm những hiểu biết về tình hình thực tế ở Lào, để sau này giúp Đảng đề
ra những đường lối thích hợp cho cách mạng toàn Đông Dương. Từ năm 1926, đồng chí

Trần Phú trở thành một trong những người lãnh đạo Hội Phục Việt. Hoạt động của Phục
Việt là dạy chữ Quốc ngữ cho công nhân và nhân dân lao động ở Vinh, hội còn dấy lên
tinh thần yêu nước của nhân dân địa phương.

Giữa năm 1926, về đến Vinh, Lê Duy Điếm trực tiếp gặp gỡ 5 thanh niên trí thức yêu
nước trong tổ chức Hưng Nam của cụ Giải nguyên Lê Huân là Trần Phú, Tôn Quang
Phiệt, Nguyễn Văn Lợi, Nguyễn Ngọc Ba và Hoàng Văn Tùng. Tiếp đó, tại Vinh, Vương
Thúc Oánh giới thiệu với Lê Duy Điếm 2 người nữa là Phan Trọng Bình và Phan Trọng
Quảng. Đồng thời, Nguyễn Văn Lộc (Hoàng Lùn) cũng giới thiệu thêm Nguyễn Văn Đắc
và Nguyễn Văn Khang.

Giữa tháng 7/1926, Hội Hưng Nam cử một số cán bộ do đồng chí Trần Phú làm Trưởng
đoàn đi sang Quảng Châu, Trung Quốc dự lớp huấn luyện chính trị do đồng chí Nguyễn
Ái Quốc tổ chức. Đoàn có 10 người: Trần Phú, Lê Duy Điếm, Nguyễn Văn Đắc, Nguyễn

Văn Khang, Hoàng Văn Tùng, Tôn Quang Phiệt, Nguyễn Văn Lợi (Lộc), Phan Trọng
Bình, Phan Trọng Quảng, Nguyễn Ngọc Ba.

Thượng tuần tháng 7, đoàn lên đường, chia làm ba tốp, xuất phát từ hai nơi: ga xe lửa
Vinh và ga Thanh Hóa. Ngày 13/7/1926, cả đoàn gặp nhau tại khách sạn Nam Lai, số
95 phố Hàng Lọng trước cửa ga Hàng Cỏ (tháng 02/1964, ông Đào Duy Kỳ cùng hai ông