Page 359 - Trinh bay huyen Quoc Oai

cho bộ đội và du kích lau súng. Các trận địa, nhất là ở vùng bán sơn
địa, thực hiện nghiêm túc việc thả nhiều quả bóng bay lên bầu trời để
vừa “nhử” địch, vừa làm nhiều đường bay của máy bay Mỹ, đem lại
những kết quả nhất định về “phòng tránh đánh địch”...
Về phòng tránh, từ huyện xuống các xã đều thành lập Ban phòng
không nhân dân, với nhiệm vụ vừa đón tiếp, bảo vệ tốt các cơ quan,
đơn vị và Nhân dân sơ tán, vừa tổ chức tốt công tác phòng tránh, cấp
cứu của địa phương. Hầm trú ẩn là một phương tiện phòng tránh trực
tiếp, thiết thực và có hiệu quả nhất. Với khẩu hiệu “Nhà che nắng
che mưa, hầm che xương che máu”, mọi nhà, mọi nơi trong huyện đều
làm nhiều hầm trú ẩn. Đường sá trong xóm, ngoài làng đều có giao
thông hào, có hố cá nhân; các gia đình đều có hầm phòng tránh, lúc
đầu làm theo nhiều kiểu khác nhau, sau này phổ biến là hầm “vì kèo”
ghép bằng tre tươi, đổ đất dày, có nắp che cửa. Các trường học thực
hiện sơ tán, phân tán đến những địa điểm kín đáo. Không chỉ dồn về
một xã, mà Trường cấp III Quốc Oai phân tán từ Ngọc Mỹ vào Nghĩa
Hương, từ Hoàng Ngô xuống Đồng Quang. Không chỉ dồn vào một
thôn, mà các trường cấp II ở xã đã phân tán về các thôn; trường cấp
I phân tán tới xóm và cả nhà dân. Nhiều xã, hợp tác xã nhường trụ
sở làm việc, sửa nhà kho, nhiều thôn, xóm nhường đình, chùa, quán,
miếu; nhiều dòng tộc, họ đạo nhường nhà thờ họ, nhà thờ đạo; nhiều
gia đình có nhà rộng, nhường cho nhà trường các cấp đặt lớp học phân
tán... Có gia đình có đất hoặc vườn rộng thì cho nhà trường mượn diện
tích chưa dùng đến để dựng lán học. Trường cấp I Đông Yên phân tán
về 12 địa điểm ở 4 thôn. Xã Liên Hiệp làm thêm 3 lán sơ tán ở xóm
10, bãi Hạ Hiệp. Xã Phượng Cách ngoài việc làm 7 lán phân tán, còn
phải làm 5 lán nữa mới đủ chỗ học cho 283 học sinh là con em cán bộ,
công nhân Thông tấn xã Việt Nam... Với khẩu hiệu “Chưa có hầm hào
chưa có giảng dạy” và “Thà tốn công sức còn hơn tốn xương máu”, các
lớp học, lán học còn đào giao thông hào, đào đủ hầm hố phòng tránh
theo kiểu các “Lớp học Quảng Bình”: mỗi lớp học như một công sự
nửa nổi nửa chìm, xung quanh có lũy đất bao bọc, bên dưới bàn học
có giao thông hào, ăn thông ra các hầm trú ẩn chữ A - hầm vì kèo tre.
Xã Tuyết Nghĩa, phụ huynh học sinh và Nhân dân đã đóng góp 750
cây tre, 2 vạn tấm tranh và hàng nghìn ngày công để làm lán học cho
con em địa phương và học sinh sơ tán, đào 1.650m giao thông hào. Các
trường còn phối hợp với Xã đội và Ban y tế huấn luyện cho thầy, cô
giáo và học sinh cách phòng tránh máy bay, cách băng bó, sơ cứu

359