Page 78 - Trinh bay Than Quang Ninh ky luat va dong tam

chuyeân chôû ñeán cheá bieán, saøng loïc, boác roùt ñeàu ngöng treä.
Moïi hoaït ñoäng cuûa phoá moû bò ngöng treä vaø ñaûo loän. Bao
truøm leân taát caû laø khí theá höøng höïc cuûa nhöõng ngöôøi thôï
moû. Khoâng khí trong nhöõng ngaøy baõi coâng ñöôïc Tôø “Vieät
baùo” ñöa tin: “taøu lôùn boû neo ñaäu ngoaøi beán, chôø than.
Hoàng Gai, maùy moùc, coâng nhaân ñeàu nghæ vieäc. Xöôûng thôï,
phoá xaù vaéng teo. Anh em lao ñoäng tuï hoïp nhau ôû saân ñaù
boùng ñeå tröng caàu yù kieán, thaâu goùp nguyeân voïng... saân
boùng baây giôø chôû thaønh nhaø “xeùc” (caâu laïc boä) coâng khai
cuûa coâng nhaân” .
(1)
Chæ sau 12 ngaøy, keå töø ngaøy noå ra cuoäc baõi coâng cuûa
coâng nhaân moû Caåm Phaû, ñeán ngaøy 24/11/1936, coâng nhaân
taát caû caùc cô sôû saûn xuaát than thuoäc Coâng ty Phaùp moû
than Baéc Kyø, Coâng ty moû than Haï Long - Ñoàng Ñaêng,
Coâng ty moû than Yeân Laäp ñaõ ñoàng loaït baõi coâng, laøm cho
saûn xuaát bò teâ lieät.

Lo sôï tröôùc laøn soùng ñaáu tranh cuûa coâng nhaân khu moû,
boïn Thoáng söù, Thanh tra chính trò Baéc Kyø cuøng Trung taù
tö leänh leâ döông Roâ-leâ-lan, Coâng söù vaø Tuaàn phuû Quaûng
Yeân, Boá chaùnh Haûi Döông Cung Ñình Vaän caáp toác veà
Hoøn Gai. Ngaøy 24/11/1936, chuùng ñieàu haøng traêm lính leâ
döông, lính khoá xanh, caûnh binh, maät thaùm töø Haûi Phoøng,
Quaûng Yeân, Kieán An veà Hoøn Gai. Ngaøy 27/11, chuùng ñieàu
theâm löïc löôïng lính töø Kieán An ra vaø 2 taøu quaân söï aùp saùt
beán Hoøn Gai, haêm doïa nhöõng ngöôøi baõi coâng, chuùng tuyeân
boá: neáu ai ñaáu tranh seõ baét caû gia ñình, vôï con truïc xuaát
khoûi khu moû.

(1) Traàn Vaên Giaøu: Giai caáp coâng nhaân Vieät Nam, taäp II, Nxb. Söû hoïc
Haø Noäi, 1962, tr.137.
77