Page 24 - Trinh bay tap bai giang Tien Yen (Trung hoc co so)

Ñeán naêm 1942, thöïc daân Phaùp tieán haønh xaây döïng môû roäng

nhaø tuø kieân coá vôùi 2 heä thoáng nhaø giam.

Khe Tuø goàm 2 heä thoáng nhaø giam, ñeán nay vaãn coøn laïi

neàn moùng. Moät nhaø giam naèm ôû phía Taây Nam ñöôïc xaây
thaønh daõy vaø ngaên töøng gian nhoû. Khu nhaø giam thöù 2

ôû gaàn nhaø thöông cuûa Phaùp (phía Ñoâng cuûa di tích), coù
moät haønh lang ôû giöõa, hai beân laø hai daõy nhaø ñöôïc chia
thaønh töøng ngaên nhoû ñeå giam giöõ tuø nhaân.

Töø naêm 1943, thöïc daân Phaùp xaây döïng vò trí ñaët maùy
cheùm vaø haàm ngaàm. Maùy cheùm ñöôïc xaây coá ñònh baèng
beâ toâng, löôõi dao naëng 60 - 70kg, daøi 2m, daøy 3cm. Theo

caùc nhaân chöùng, xaùc tuø nhaân bò cho vaøo bao vaø neùm
xuoáng soâng gaàn ñoù. Haàm ngaàm naèm caùch maùy cheùm

khoaûng 20 ñeán 30m, ñöôïc boá trí thaønh hình vuoâng, naép
ñaäy baèng beâ toâng, laø nôi nhoát nhöõng tuø nhaân maø thöïc daân
Phaùp cho laø coäng saûn.

Ngoaøi ra, thöïc daân Phaùp coøn cho xaây döïng taïi Khe Tuø

nhieàu coâng trình khaùc nhö: Nhaø thöông (naèm saùt ñöôøng
quoác loä ñeå phuïc vuï cho lính Phaùp), thaùp nöôùc, boát canh gaùc.

Theo lôøi keå cuûa caùc nhaân chöùng lòch söû, tuø nhaân taïi

ñaây thöôøng xuyeân bò bôùt khaåu phaàn aên, ñaùnh ñaäp daõ
man. Caùc tuø nhaân tham gia caùch maïng coøn bò cuøm, keïp
trong buoàng giam hoaëc bò cheùm ñaàu. Maëc duø bò quaûn

thuùc, tra taán, song nhöõng tuø nhaân laø ñaûng vieân, chieán só
Vieät Minh ñaõ thaønh laäp ñöôïc chi boä Ñaûng trong nhaø tuø,

giaùc ngoä nhieàu tuø nhaân khaùc. Ñaëc bieät, chi boä ñaõ laõnh
ñaïo tìm moïi bieän phaùp cho tuø nhaân troán traïi, veà vôùi
caùch maïng.

23