Page 49 - MAKSİMUM BİZ | KASIM 2020

Zabit ve
Kumandan
ile Hasbihal
Yazar: Mustafa Kemal Atatürk
Mustafa Kemal Atatürk’ün yazarlığı, askerliği ve devlet adamlığının gölgesinde kalmıştır. Oysa ki Mustafa Kemal daha Harp Akademisi’nden mezun olduğu dönemlerde
mesleki kitapçıklar yazdı, çevirdi. Devlet adamlığı döneminde de Nutuk’un yanı sıra Yurttaşlık Bilgisi ve Geometri kitaplarını kaleme aldı, tarih ders kitaplarının bazı bölümlerini yazdı.
Nuri Conker (1881-1937), Atatürk’ün mahalle, okul, meslek ve silah arkadaşıydı. Trablusgarp’ta, Çanakkale’de ve Kurtuluş Savaşı’nda beraberdiler. Yazdığı tek kitap
olan Zabit ve Kumandan, Mustafa Kemal’in Hasbihal’i kaleme almasına vesile oldu. Cumhuriyet döneminde komutanlık, diplomatlık ve milletvekilliği görevlerinde bulundu.
1914... Osmanlı Devleti, Balkan ve Trablusgarp savaşlarından yeni çıkmıştır. Osmanlı ordusunun
iki genç subayı, bu savaşlarda yaşanan başarısızlıklar üzerine kafa yormaktadır. İlkin Nuri Conker Zabit
ve Kumandan kitabında, sorunları ve çözüm önerilerini gündeme getirir. Dostu ve meslektaşı Mustafa Kemal, bu kitabı okur okumaz, Zabit ve Kumandan ile Hasbihal’i kaleme alır. Birbirini bütünleyen ve pekiştiren bu iki kitabın başlıca temalarından biri iyi yöneticiliktir. Her ikisi de, ordunun yaşadığı başarısızlığın asıl çözüm adresi olarak, komuta kademelerini gösterir. Askerler için hem bilimsel birikimin hem de cesaret ve kendi başına karar alma başta olmak üzere, pek çok bireysel niteliğin önemini
ve gereğini savunur. Ancak çok geçmeden Osmanlı Devleti 1. Dünya Savaşı’na girince, Mustafa Kemal
de kitabını bastırmayı ertelemek zorunda kalır. Buna karşılık iki dost, Çanakkale’de Anafartalar ve Conk Bayırı’nda, kitaplarında yazdıklarının sözde kalmadığını kanıtlar. Birlikleri zorlu muharebelerden büyük başarılarla çıkar.
Mustafa Kemal kitabını ancak, mütarekede döndüğü İstanbul’da, 1918 sonunda yayımlar. Kitabın basımından altı ay kadar sonra da Anadolu’ya geçerek İstanbul ile ilişiğini keser. Adı mütareke ve işgalle birlikte anılan Damat Ferit Hükümeti de kitabı toplattırarak imha eder.
Zabit ve Kumandan ile Hasbihal ilk baskısından sonra 1956’da, Hasan Âli Yücel tarafından İş Bankası Kültür Yayınları’nın ilk kitabı
olarak yayımlanmıştır. Atatürk’ün doğumunun 125. yılı vesilesiyle hazırlanan bu yeni baskıda, Atatürk ve Conker’in kitapları bir araya geliyor. Üstelik özgün ve sadeleştirilmiş metinleri ilk kez karşılıklı sayfalarda bir arada... (Tanıtım Bülteninden)
Gençler için
Fotoğraflarla
Nutuk
Yazar: Mustafa Kemal Atatürk
Atatürk, Büyük Nutku’nu Çankaya Köşkü’nde çok yoğun bir tempo ile çalışmak suretiyle hazırlamıştır. Öyle ki Atatürk, bazı geceler uykusunu açmak için gözlerini ıslak pamukla silmiş, bazen aralıksız olarak tam
32 saat çalışmıştır. Söylediklerini kaleme alan yaverler ise 8 saatte bir değişerek, Atatürk’ün bu çalışma temposuna ayak uydurmaya
gayret göstermişlerdir. Nihayetinde bu eser 3 aylık bir süre içinde tamamlanmıştır.
Nutuk’un altı gün sürmesi ve dünya hitabet tarihinde eşine ender rastlanan uzunlukta olması nedeniyle dünya literatürüne ”Maraton Nutuk”, ”400.000 Kelimelik Mesaj” deyimiyle geçmiştir. Atatürk’ün bu Nutuk’u, diğerlerinden ayırt edilebilmek için “Büyük Nutuk” adıyla anılmaktadır.
Atatürk, Nutuk’un hem yazarı
hem de hatibidir. Atatürk’ün
inançlı olması, inandığı bir sorunu savunması ve Harp okulu yıllarından beri hitabet sanatına düşkünlüğü onun “söylevci kişiliğini” güçlü kılan etkenler olmuştur. Peki, ama bir asker ve bir devlet adamı olarak Atatürk hangi bilgi ve birikimle Nutuk adlı eserini yazabilmiştir?
Bu sorunun cevabı Atatürk’ün çok ama gerçekten çok okumasındadır. Öyle ki Atatürk ömrü boyunca çeşitli konulara ait 4000’e yakın kitap okumuştur. Büyük önderin okuduğu bu kitapların 879’u Tarih, 535’i Edebiyat ve 397’si de Dil Bilimi’ne aittir. Nutuk’tan önce
de askeri alanda altı kitap yazmış olan Atatürk’ün Büyük Nutuk’unu yazarken veya dikte ettirirken bu özelliklerinden faydalanmaması mümkün değildir.
maksimumbiz 47