Page 42 - MAKSİMUM BİZ | MAYIS 2017

SİZİN KÖŞENİZDEN
Yaşlı Gitarcı, Pablo Picasso, 1904
Segovia gitarı, bizimkinden daha küçük ve narin bir gezegenden duyduğumuz ya da teleskobun tersinden bakılan bir orkestraya benzetmektedir. Gitarın şiirsel ve melankolik sesinin, tını çeşitliliği ve armonik zenginliğinin onu kendisine çektiğini söylerken içinde tüm orkestrayı barındıran eşsiz bir çalgı olduğunu belirtmektedir.
Türkiye’de Klasik Gitar
Türkiye’de gitar ilk olarak 18. yy sonlarında Osmanlı Sarayı’nda kullanılmış; bu dönemde saraydaki bazı müzik dersleri gitar eşliğinde verilmiştir. 1830’lardan sonra ise Fasl-ı Cedid adı verilen ve doğu ve batı müziği enstrüman- larının birlikte kullanıldığı fasıl gruplarında bir eşlik çalgısı olarak yer almıştır. 19. yy sonlarıyla 20. yy başlarında İstanbul’da saray dışında
da Batı müziğine karşı giderek artan ilginin sonucunda çoğunlukla popüler müzik toplu- luklarında ya da şarkıcıların arkasında bir eşlik çalgısı olarak kullanılmıştır. Gitarın giderek yaygınlaştığı bu dönemde çoğu Rum evinin duvarında bir gitarın asılı bulunduğu ifade edilmektedir.
Cumhuriyet döneminde çalgının yaygınlaşma- sında kurumsal ve akademik çalışmalardan çok bireysel çabaların öne çıktığı görülmek- tedir. Ülkemizde ilk klasik gitar konserleri 1930’lu yıllarda İstanbul’da yaşamakta olan Andrea Paleologos tarafından gerçekleş- tirilmiştir. Paleologos, Cumhuriyet’in ilk 50 yılında klasik gitar eğitiminin de öncü ismi olmuş, yetiştirdiği öğrenciler Ziya Aydıntan, Can Aybars ve Reşit Ertüzün’le birlikte klasik gitar eğitimciliğinin ilk kuşağını temsil etmiştir. Türkiye’de klasik gitar akademik olarak ilk kez 1973 yılında Gazi Eğitim Enstitüsü’nde, sonra- sında 1977 yılında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Devlet Konservatuvarı’nda okutulmaya başlanmıştır. 2015 yılında yapılan bir araştırma ülkemizdeki 26 konservatuvarın 16’sında klasik gitar eğitiminin yer aldığını or- taya koymuştur. Günümüzde gitar neredeyse herkesin yaşamına az veya çok değebilmiştir. Türkiye’deyse özellikle son 10 yıldır yaygınlığı artarak daha çok genç tarafından çalınmaya, konser salonlarında kendine daha çok yer bulmaya ve giderek daha çok insanın kalbinde yer kazanmaya başlamıştır.
garip başıboş sokak çalgısı olan solo gitar için 1950’lere kadar gitarist olmayan besteciler tarafından 300’den fazla eser yazılmıştır.
Gitar Tınısının Eşsizliği
İspanya tarihinin başlangıcından beri sokak- larında Endülüs ruhunun melankolik bir yan- sıması olan gitar sesinin yankılandığı rivayet edilmektedir. İspanyol şair Eugenio d’Ors Gita- rın Şarkısı adlı şiirinde gitar tınısının büyüsünü ve doğallığını anlatmak için “Piyanonun şarkısı söylev, çellonun şarkısı ağıt, gitarın şarkısıysa şarkıdır.” demiştir.
Gitar-Kolaj, Pablo Picasso, 1913.
Ülkemizde düzenlenen en önemli klasik gitar etkinliklerinden Bilkent Üniversitesi Türkiye
Klasik Gitar Buluşması’ndan bir performans.
Klasik Gitar Dinleme Önerileri
Besteci
Eser
J. S. Bach
Çello Süitleri (gitar uyarlamaları)
Domenico Scarlatti
Sonatlar (gitar uyarlamaları)
Joaquin Rodrigo
Concerto de Aranjuez, Soylu Bir Centilmen İçin Fantezi
Federico Moreno Torroba
Suite Castellana ve Piazas Caracteristicas
Mario Castelnouva Tedesco
Gitar Sonatı, Op. 77
Enrigue Granados
12 İspanyol Dansı
40 MAKSİMUMBİZ