Page 15 - Μάρτιος
P. 15
επιτεύγματα της αρχαίας τεχνολογίας, τον την ιστορία του κεφαλαίου που διδάσκουμε
μηχανισμό των Αντικυθήρων. Είναι ένα για να δει φοιτητής πώς εξελίχθηκαν οι ιδέες
καθαρά αστρονομικό εργαλείο. Πώς μας και πώς φτάσαμε σε αυτό που έχουμε
αποφασίσατε να τον μελετήσετε; Πείτε μας τι σήμερα. Αυτό είναι πολύ χρήσιμο, ειδικά για
ακριβώς είναι αυτός ο μηχανισμός. Τι φοιτητές γιατί τους επιτρέπει πρώτα πρώτα να
υπολογίζει και με ποιο τρόπο. κατανοήσουν ότι οι επιστήμες δεν είναι
στατικές επιστήμες, αλλά εξελίσσονται και
Απ. : Όχι, δεν είμαι ο μόνος στην Ελλάδα, δεύτερον ότι θα μπορέσει κανείς κάποια
αλλά ξεκινήσαμε μια διεθνή ομάδα, δηλαδή στιγμή να μελετήσει αυτό το μηχάνημα και να
ήμαστε δύο Έλληνες ο κύριος Σειραδάκης από βρει πιο σωστά το τι ακριβώς κάνει. Έτσι, με
το πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, εγώ και κάποιους φοιτητές, λέγαμε αχ να μας δοθεί η
δύο Εγγλέζοι από το πανεπιστήμιο της ευκαιρία να μελετήσουμε τον μηχανισμό των
Ουαλίας στο Cardiff που φτιάξαμε αυτή την Αντικυθήρων, το οποίο και τελικά έγινε,
ομάδα το 2003 περίπου, ίσως και λίγο πιο δηλαδή αυτό το όνειρο πραγματοποιήθηκε. Ο
πριν και συζητούσαμε για αυτό το αντικείμενο. μηχανισμός, λοιπόν, εγώ υποστηρίζω, είναι
Το 2004 κάναμε μια αίτηση και ευτυχώς ένα αστρονομικό ρολόι. Ένας υπολογιστής
ευοδώθηκε από τον τότε υφυπουργό στον οποίο δίνει κανείς είσοδο, το πού
Πολιτισμού και πήραμε την άδεια και βρισκόμαστε, μήκος και πλάτος να το πω έτσι,
μελετήσαμε τον μηχανισμό. Στη συνέχεια δίνει την ώρα την οποία μπορεί να
βέβαια προστέθηκαν κι άλλα άτομα, αλλά προσδιορίσει και με το μηχάνημα αυτό, δίνει
πολύ πριν από αυτό, την εποχή που ήμουν την ημερομηνία και βεβαίως την επόμενη
παιδί γιατί συμβαίνει να μένουμε κοντά στο ημέρα μπορεί να τα διορθώσει αυτά γιατί στο
Αρχαιολογικό Μουσείο, πήγαινα λοιπόν μεταξύ έχει πάρει μετρήσεις και βλέπει
συχνά εκεί, ειδικά το καλοκαίρι που το καλύτερα. Θεωρώ πως συνεχώς έδειχνε την
Μουσείο είναι δροσερό διαθέτοντας κάτι ώρα, επίσης έδειχνε τη θέση του Ήλιου και της
ανοικτούς κήπους οι οποίοι είναι σκιασμένοι Σελήνης και ακόμη των πλανητών. Βεβαίως οι
από το κτίριο και καθόμουν εκεί και διάβαζα κινήσεις των πλανητών είναι πολύ αργές, αλλά
φερ’ ειπείν ένα μυθιστόρημα ή και ένα βιβλίο παρόλα αυτά τις έδειχνε, έδειχνε και τη φάση
ακόμα πανεπιστημιακό ή κάτι άλλο της Σελήνης, δηλαδή πότε είναι πανσέληνος,
ενδιαφέρον. Είμαι λοιπόν στο μουσείο και σε πότε είναι το τελευταίο τέταρτο, νέα Σελήνη,
κάθε επίσκεψη πήγαινα και θαύμαζα τον πρώτο τέταρτο, ξανά πανσέληνος και τα λοιπά.
μηχανισμό των Αντικυθήρων, γιατί από μικρός Γιατί οι Έλληνες εκείνη την εποχή, όπως και
αναρωτιόμουν πώς είναι δυνατόν οι άνθρωποι πολλοί λαοί, οι βουδιστές ας πούμε, είχαν
να έχουν φτιάξει ένα μηχάνημα που να έχει σεληνοηλιακά ημερολόγια. Σήμερα
γρανάζια και να έχει οποιαδήποτε σχέση με χρησιμοποιούμε το κυριότερο σεληνοηλιακό
την Αστρονομία. Έμοιαζε δηλαδή πάρα πολύ ημερολόγιο που έχει ο μηχανισμός των
περίεργο και ασφαλώς εξακολουθεί να είναι. Αντικυθήρων για να προσδιορίσουμε πότε
Τότε ανάμεσα σε κάποια χρυσά της συλλογής είναι το Πάσχα. Αυτό το ημερολόγιο
Σταθάτου για την ακρίβεια που κυρίως δημιουργήθηκε ή αναπτύχθηκε στην Αθήνα
ο
ανήκουν στην ελληνιστική εποχή, έχουμε ένα του Σωκράτη, δηλαδή μιλάμε για 5 αιώνα
αντικείμενο πάλι της ελληνιστικής εποχής που π.Χ.. Γύρω στο 450 π.Χ. ο Μέτων που είχε το
όμως δεν είναι χρυσό, το έβαλαν εκεί, είναι αστεροσκοπείο του απέναντι από την
σκουριασμένο, μοιάζει χωρίς σημασία, μέχρι Ακρόπολη, στην Πνύκα, έφτιαξε αυτό το
να προσέξει κανείς ότι έχει γρανάζια τα οποία ημερολόγιο που σήμερα έχουμε για το Πάσχα.
φαίνονται εμφανέστατα. Αφού, λοιπόν, έχει τα Όλα αυτά τα κάνει ο μηχανισμός. Προβλέπει
γρανάζια που εγώ θεωρούσα πως ήταν κάτι το ακόμα τις εκλείψεις Ήλιου και Σελήνης και
μοντέρνο ας πούμε, άντε να ήταν του 1900 – λειτουργούσε αυτόματα με ένα σύστημα
έτσι πίστευα όταν ήμουν παιδί και σωστά λίγο παρόμοιο με αυτό που έχουν τα ρολόγια του
πολύ γιατί έτσι όλοι μας πιστεύουμε, κούκου, δηλαδή με σύστημα βαρών και
αποτελούσε ένα μυστήριο ο μηχανισμός που αντιβάρων. Τέτοιες περιγραφές έχουμε από
με ενδιέφερε να καταλάβω τι κάνει, γιατί το τον Ήρωνα αλλά και από πολλούς άλλους
έφτιαξαν, ενδεχομένως και ποιος. Στη αρχαίους συγγραφείς.
συνέχεια, στο πανεπιστήμιο που πήγα και
άρχισα να διδάσκω, σε κάθε μάθημα έβαζα
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΗΝΟΥ / ΜΑΡΤΙΟΣ 2020 15
