Page 15 - Trinh bay DTN Dan Phuong ban cai anh 20-3-2023
P. 15
Khi quaân Nguyeân xaâm löôïc (1288), Ñinh Tuaán queâ ôû
Thöôïng Caùt, nguï ôû queâ ngoaïi Goái Haï (Taân Laäp hieän nay)
ñöùng leân chieâu moä thanh nieân trong vuøng, thaønh laäp ñoäi
daân binh chaën ñaùnh giaëc treân soâng Hoàng, soâng Nhueä.
Coù laàn ñoäi daân binh ñaõ tieán coâng tieâu dieät goïn ñoaøn
thuyeàn chieán ñòch, maùu quaân Nguyeân chaûy ñoû caû ñoàng
ruoäng caùc laøng Haï Moã, Thöôïng Moã ôû hai beân cöûa soâng
Nhueä. Ñinh Tuaán trôû thaønh vò töôùng cuûa trieàu Traàn.
Theá kyû XV, khi nöôùc ta bò quaân Minh xaâm löôïc, Vaên
Dó Thaønh ôû Thöôïng Hoäi (nay thuoäc xaõ Taân Hoäi) ñaõ chieâu
moä nghóa quaân cuøng vôùi Leâ Ngoä noåi daäy choáng quaân
Minh. Vaên Dó Thaønh laáy vuøng Goái Thöôïng laøm caên cöù,
sau phaïm vi hoaït ñoäng cuûa nghóa quaân cuõng lan roäng tôùi
caùc vuøng Meâ Linh (nay thuoäc Thaønh phoá Haø Noäi), Queá
Döông, Queá Voõ, Löông Taøi (tænh Baéc Ninh ngaøy nay).
Nghóa quaân thöôøng duøng saéc phuïc toaøn moät maøu ñen
neân cuoäc khôûi nghóa cuõng ñöôïc goïi laø “Khôûi nghóa Haéc
Y”. Vaên Dó Thaønh ñaõ ñöôïc daân chuùng toân vinh laø “Ñaïi
nguyeân soaùi Haéc y nhaát boä”.
Töø cuoái theá kyû XVIII, thöïc daân Phaùp lôïi duïng söï suy
yeáu, nhu nhöôïc cuûa trieàu ñình phong kieán nhaø Nguyeãn
ñeå can thieäp vaø töøng böôùc thoân tính nöôùc ta.
Trong nhöõng ngaøy “nöôùc soâi löûa boûng” ñoù, ngöôøi Ñan
Phöôïng coù maët ngay töø traän ñaàu, tieáp tuïc chieán ñaáu
cuøng Nhaân daân caû nöôùc choáng xaâm löôïc, choáng ñaàu
haøng. Tin Töï Ñöùc kyù Hoøa öôùc Nhaâm Tuaát 1862 nhöôøng
ba tænh mieàn Ñoâng Nam Kyø cho thöïc daân Phaùp gaây
neân noãi thöông ñau vaø caêm giaän trong loøng Nhaân daân
ta. Tröôùc thaùi ñoä ñaàu haøng giaëc cuûa trieàu ñình, thanh
nieân Ñan Phöôïng (nay thuoäc caùc laøng thuoäc Hoaøi Ñöùc)
15
