Page 32 - 10_LiryDram_2016

że Macedończycy z byłej Jugosławii mu- sieli ustąpić. Dlatego oficjalna nazwa tego państwa to: Była Jugosłowiańska Republika Macedonii. Konflikt został załagodzony, ale napięcia wciąż istnieją. Grecja hamuje inte- grację Macedonii z NATO i UE. Macedończycy piszą cyrylicą. Najważ- niejszym językiem jest tam oczywiście macedoński, drugim ważnym językiem, zwłaszcza na zachodzie kraju jest język al- bański. Macedończycy znają też angielski i niemiecki, ale dosyć często także francu- ski. Literatura to emanacja języków, warto pamiętać o tym. Macedończycy są prawo- sławni, ale jest tam i islam, bo mieszkają w Macedonii Albańczycy i Turcy. Macedoń- czycy stanowią 65% ludności, Albańczycy 25%, a Turcy 4%. Prawosławni stanowią 61%, a muzułmanie 34% mieszkańców tego kraju. Ma to przełożenie na sytuację kulturową.
Macedonia jest 12 razy mniejsza od Polski, jest sporo mniejsza np. od... wojewódz- twa mazowieckiego i mieszka w niej 2 mln ludzi. Położenie geograficzne i górzyste ukształtowanie terenu od dawna predyspo- nowały Macedonię do odgrywania ważnej roli geopolitycznej na Bałkanach. Rodo- py, na których obszarze znajduje się dziś część historycznych ziem Macedonii, pełne są specyficznych zapadlisk. Jedno z nich Morawa – Wardar, tworzy naturalny lej, uj- ście z Doliny Panońskiej w kierunku Morza Egejskiego i Azji Mniejszej. Jest to jeden z najważniejszych szlaków komunikacyj- nych łączących Europę Zachodnią z Azją Mniejszą. Tereny Macedonii stanowią do- brze obwarowaną kotlinę, otoczoną przez masywy górskie: Góry Dynarskie, Szar Pła- ninę oraz Rodopy. Między masywami leżą
kotliny Priłepsko Połe, Połog, Owcze Połe i Koczansko Połe. Teren jest pocięty doli- nami rzek, które automatycznie stawały się szlakami komunikacyjnymi.
Obecna Macedonii to zaledwie 1/3 histo- rycznego obszaru, który poza współcześnie znanym zarysem (Macedonia Wardarska) obejmował również tereny tzw. Macedonii Pirińskiej oraz Egejskiej Macedonii. Kwestia ta stanowi podstawę sporu jaki od dłuższe- go już czasu prowadzi Grecja z Macedonią. Grecy odmawiają Macedończykom prawa do dysponowania nazwą „Macedonia”. Tak naprawdę każdy ma tu swoją rację.
Od czasu wojen bałkańskich, będących uwieńczeniem wzrostu dążeń niepodle- głościowych narodów południowosłowiań- skich, Macedonia odgrywa rolę geopolitycz- nego destruktora regionu. Jej obszar stał się areną intensywnej rywalizacji pomiędzy Serbią, Bułgarią i Grecją. Każdy z wymie- nionych podmiotów zdawał sobie sprawę, jakie możliwości oddziaływania na wroga daje kontrola nad Macedonią Wardarską. Spór o te tereny doprowadził do wybuchu II Wojny Bałkańskiej, kiedy to Serbia, Buł- garia i Grecja rozpoczęły bój o macedońską ziemię. Rola Macedonii znacznie osłabła w czasie istnienia Jugosławii, gdy konflikty etniczno-historyczne były przytłumione. Powstanie niepodległej Republiki Macedo- nii w 1991 roku nadało obszarowi nową rzeczywistość geopolityczną. Rola geopoli- tycznego destruktora funkcjonuje tu jednak nadal, do państw biorących udział w tej rywalizacji dołączyła Albania, dzięki mniej- szości albańskiej.
Ważny był też konflikt zbrojny z 2001 roku pomiędzy Macedończykami a Albańczyka- mi, walczącymi o silniejszą pozycję. Po-
32 LiryDram styczeń–marzec 2016
The Visual Explorer / Shutterstock.com