Page 167 - 26_liryDram_2020

ma być nastawione na typowe szkolenie za- wodowe. Wymaga wyraźnego wyodrębnienia w systemie szkolnictwa wyższego ścieżek na- uczania zawodowego, magisterskich studiów teoretycznych przygotowujących do pracy koncepcyjno-twórczej oraz studiów nauko- wych kończących się doktoratem. Natomiast w obrębie uniwersytetów trzeba odejść od specjalistycznego nauczania jednokierunko- wego na rzecz kierunków wielodyscyplinar- nych. Pozwoli to absolwentom zdobyć umie- jętności w kilku dziedzinach i da im szerokie horyzonty poznawcze. Studiowanie w życiu młodych ludzi jest okresem, w którym nie tylko zdobywają wiedzę, ale także wyrabia- ją swoją dojrzałość i samodzielność, poglądy oraz umiejętności tworzenia nowych warto- ści, kształtują swoją osobowość. Rola nauczy- cieli akademickich i zarazem badaczy w tym całym procesie jest trudna do przecenienia, toteż oprócz głębokiej wiedzy merytorycznej i pedagogicznej powinna ich cechować god- na uniwersytetu erudycja oraz szczególna umiejętność zakorzeniania w sercach i umy- słach studentów najwłaściwszej motywacji studiowania. Motywacji, której istotą jest mi- łość wyrażająca się wolą budowania nowego oraz mądrość polegająca na budowaniu sie- bie samego.
W obszarze nauki uniwersytety mają obo- wiązek podejmować i wyznaczać projekty badawcze oryginalne i zarazem komplekso- we o charakterze ogólnym, związanym np. z globalizacją, rozwojem technologicznym i jego skutkami, zmianami klimatycznymi, ładem światowym, migracją społeczeństw czy problemami energetycznymi. Rozdrob- nienie i wąska tematyka nie dają szans na znaczącą pozycję w rankingach światowych. Z tego powodu uniwersytety powinny być
wielotematyczne i otwarte na szeroką współ- pracę interdyscyplinarną na forum uczelni oraz między uczelniami i placówkami badaw- czymi krajowymi i zagranicznymi. Ułatwi to możliwość swobodnego łączenia się badaczy w zespoły często grupujące specjalistów róż- nych dyscyplin. Racjonalne jest również two- rzenie federacji uczelni i konsolidacja poten- cjału warsztatu badawczego przez powrót do laboratoriów środowiskowych. Ponieważ nic nie zastąpi bezpośrednich kontaktów na- ukowców z wysoko rozwiniętą nauką i jej przedstawicielami, należy dokonać nowych systemowych rozwiązań w zakresie wymia- ny kadr naukowych. Między innymi trzeba urealnić możliwości zatrudniania znaczących przedstawicieli nauki z zagranicy oraz spo- pularyzować zajęcia obcojęzyczne. Celowe jest także udrożnienie systemu swobodnego przepływu pracowników naukowych do prze- mysłu i szkolnictwa różnych stopni.
Istotą działalności badawczej w uniwersy- tetach jest tworzenie nauki i wypracowy- wanie kryteriów określających, co ją stano- wi. W tych działaniach badacze muszą mieć swobodę wyboru metod prowadzących do prawdy i także prawo do popełnienia błę- du. Tylko wtedy będzie możliwe, by ambit- ny i zdolny badacz podejmował problema- tykę prawdziwie nowatorską i najwyższych lotów, która wprawdzie niesie ryzyko niepo- wodzenia, ale zarazem daje możliwość doko- nania istotnych odkryć, międzynarodowego uznania i zdobycia znaczących laurów. Dziś ludzie nauki, poddani presji walki o granty, wyścigowi o liczbę cytacji, rozpoznawalność popełnionych prac i przymus administracyj- ny, niestety niejednokrotnie zatracają głów- ne idee swojej działalności w uniwersyte- tach. Awans naukowy staje się często celem
styczeń–marzec 2020 LiryDram 165