Page 18 - AHATA
P. 18
A6 LOCAL
Diasabra 28 Juni 2025
Guiando e Caminda pa Dilanti:
Introduciendo e Rector nobo di Universidad
di Aruba
Tras di origen di algun
palabra...
Den nos edicion aki di ‘hassler’) Frances ta di
nos column semanal origen Germanico; o sea
tocante Papiamento, nos cu e adopcion a tuma lugar
Universidad di Aruba E la cuminsa su carera den atencion ta baya na origen den forma contrario cu nos
a nombra Sue-Ann Lee turismo y mercadeo y despu- etimologico di algun tabata pensa. Sin embargo, e
como e proximo Rector es di varios aña di experiencia liderazgo, experiencia, y un palabra, di uso general verbo ta, segun consulta riba
di Universidad di Aruba, a dicidi di drenta e sector di pasion grandi pa avance den pero cu merece atencion, internet, origina den Latin
efectivo 1 di juli, 2025. Un educacion como Lector Aca- conocemento, innovacion y tambe pasobra ora bay (‘assare’ y ‘assulare’), cu ta
Arubiano, Sue-Ann Lee demico na UA. Cu su exper- conexion cu e comunidad. explora nan origen, nos ta sinonimo di ‘bira’ (‘rodar’
tin 19 luna ta comparti e ticio den industria di turismo Su mision lo ta pa excelen- topa cu sorpresa. na Spaño; ‘rôtir’ na Frances).
funcion di Rector Interino e la contribui pa varios aña na cia academico, crecemento Esey a evoluciona te ‘haslé’,
y tin 3 aña como decano e educacion den e facultad y inclusivo y pa fortifica e im- Pa cuminza e palabra ‘rosea’ cu cu a bira ‘hâler’, unda e ‘â’ na
di e facultad “Hospital- na 2022 a logra e posicion di pacto di e Universidad local- nos conoce solamente como Frances ta representa un ‘as’
ity and Tourism Manage- Decano. mente y globalmente. sustantivo, cu ta sinonimo mas antiguo, unda no ta skirbi
ment Studies” na Univer- Den su tarea nobo como di ‘respiracion’. Di unda e ta e ‘s’ mas. Nos conoce varios
sidad di Aruba (UA). Rector, Sue-Ann Lee ta trece bin? Muy probablemente di palabra di uso regular, cu
Spaño: ‘resuello’ (sustantivo) cerca nos ta bin di Hulandes,
Minister di Finanzas a discuti y ‘resollar’ (verbo). Esakinan manera ‘depôt’ y ‘sepôt’, cu ta
no ta palabra den uso bin originalmente di Frances,
implementacion di Rijkswet riba actualmente mas y ta hiba nos cu e mesun caracteristica aki.
na un pasado bastante aleha. Nos conclusion por lo
supervision financiero cu CAft E origen etimologico ta den pronto ta cu ‘hala rosea’
Latin: di ‘re-’ y ‘sufflre’, cu por ta completamente di
na Spaño nos ta topa tambe origen Spaño, aunke e por
den: ‘soplar’, cu a haya otro ta un combinacion Spaño/
contenido cu tambe nos a Hulandes tambe.
hereda: ‘supla’.
Na caminda e ‘resollar’ lo a Nos conoce tambe e verbo
converti den ‘rosea’, unda Spaño ‘desollar’ cu na
e sonantenan ta cambia di Papiamento a haya su lugar
lugar, un fenomeno masha como ‘soya’, cu adicion di
comun den e idiomanan ‘soyando, ‘soyamento’ y
crioyo. Tambe consonante ‘soyado’(r). ‘Soya’ ta un verbo
sa cambia di lugar, manera e y no ta referi na e bonchi cu
conocido ‘marduga’ cu ta bin ta base pa tanto alimento
di ‘madrugada’ y ‘tempran’ moderno ‘vegan’, sino na
vs ‘trempan’. Algo peculiar kita cuero di un animal, claro
ta keda cu, aunke ta parce cu preferiblemente no di un ser
e origen ta mas den e verbo humano. Sin embargo, nos
(resollar), nos a pasa pa usa e lectornan di mas edad lo ta
‘rosea’ como sustantivo so; pa corda cu mey siglo pasa por
completa e accion relaciona a tende expresion manera:
cu esaki nos ta bisa ‘hala rosea’. “Esey, mi tin e pa soya”.
Esaki na su turno ta trece nos Esaki ta otro forma di bisa
riba tereno mas complica, cu bo tin cuenta pa regla
pasobra e ‘hala rosea’ ta parce cu un persona. Papiando di
hopi riba e verbo Hulandes expresion parecido, tambe e
Minister di Finanzas y 2026 cu pronto lo keda en- kistpapieren y implementa- ‘ademhalen’. Di otro banda, menaza, hopi biaha maternal
Asunto Economico, Geof- trega na Raad van Advies y cion di e rijkswet riba super- nos no ta desconoci cu e verbo o paternal, tabata: “Mi tin e
frey Wever (Futuro) a reu- despues na Parlamento di vision financiero. Durante e Spaño ‘jalar’, tambe ‘halar’, pa guinda”. E palabra ey no
ni cu presidente Sra. Lide- Aruba. Riba ambos CAft a reunion aki tambe a trata e cu ta bin di Frances (‘haler’, ta den nos Vocabulario oficial
wijde Ongering y secre- duna su conseho y recomen- preocupacion di CAft riba e o ‘hâler) cu ta un verbo y no ta den uso regular mas,
tario Sr. Han van Midden dacionnan. Ambos presu- riesgonan di AWSS NV cu a procedente di nabegacion, pero nos hendenan grandi si
di Colegio di Supervision puesto ta cumpli cu e norma wordo lanta den 2024, segun por ehemplo ‘hala’ un cabuya sa. E verbo ta bin di Spaño
Financiero Aruba (CAft) presupuestario manera ley ta un comunicado di gobierno. o bela. Un investigacion no y ta significa ‘colga’ algo,
riba temanan di sumo im- prescribi. a duna nos ningun relacion manera den ‘guindar la ropa’
portancia pa finanzas pu- Dialogo continuo cu CAft directo entre e ‘halen’ (‘colga paña’). Expresion cu
blico di Aruba. Como parti di e ciclo presu- ta forma un parti integral di Hulandes y e ‘jalar’ (‘halar’) nos a yega di tende na un pais
puestario, minister Geoffrey e maneho financiero di Aru- Spaño. Aparentemente e Latinoamericano tabata di
Durante e reunion a elabora Wever a elabora riba entre- ba. Conseho y recomenda- forma Hulandes tin su origen mesun contenido pero mas
riba e trayecto pa e prome ga di e jaarrekening di Pais cionnan di CAft riba finanzas den idiomanan Germanico y fuerte: “Cuidado, que te van
presupuesto complementario Aruba pa asina minimalisa e publico ta den ehecucion y no tin relacion cu Frances a guindar de las partes más
2025 cu lo ser trata pa Parla- retraso di entrega den esaki. den liña cu e maneho finan- o Spaño. Esey a laga nos nobles...” Esey nos no mester
mento. Tambe a elabora riba Tambe a intercambia opin- ciero di Aruba segun minister pa investiga si e ‘haler’ di splica, nos ta kere...
preparacion di e presupuesto ionnan riba e uso di schat- Geoffrey Wever. (o ‘hâler’, originalmente

