Page 14 - bon-dia-aruba-20250131
P. 14
A14
Diabierna 31 Januari 2025
Reseña skirbi pa Joe Fortin
‘Di Carigueña pa Santa Clara’: Buki nobo di autor Jossy Tromp Parti II
E buki di morocho mientras hende morto ta re- E narado di e novela ta uno
Den diferente literatura gresa bek Carigueña. Santa extradiegetico omnisciente,
mundial nos por mira Clara tin tanto e caracteristica kiermen e ta un narado cu ta
e simbolonan di dobel, di “ta un sorto di Shelo, algo conta e storianan desde un
como por ehempel, den manera un paraiso riba tera”, punto di bista obhetivo paso
Wuthering Heights di Em- pero tambe “manera un fi- e no ta un personahe, e ta
ily Brönte, The Strange erno” (142-143). Carigueña pafo di e novela y no ta forma
Case of Dr Jekyll and Mr ta parce Aruba den tanto e parti di e storia. E ta omni-
Hyde di Robert Louis Ste- aspecto di naturalesa, cul- sciente paso e sa tur cos cu ta
venson, The Picture of tura y politica na un banda, pasando den e storia. Pakico e
Dorian Gray di Oscar Wil- pero na un otro banda, e ta narado tambe tin e funcion di
de, Die Doppeltgänger di un universo totalmente otro. morocho? E narado ta conta
E.T.A. Hoffmann of Sol de Pues e ta parce y e no ta parce e diferente storianan den e
Medianoche di Edgardo Aruba, mescos cu e parhanan novela y ta conecta nan cu
Rodríguez Juliá. Esakinan cu ta aparece den e novela cu otro, pero cada bes e ta hinca
ta storianan (gotico) cu a bay studia y bin bek su pais ta parce warawara, pero no ta su propio pensamentonan
ta mustra e dos bandanan pa asina yuda esaki progresa, warawara. moralista tocante e sociedad
di bida, esta e banda bon pero el a cay den e tentacion Agusto Romero y Hortencio y politica den e texto. Di tal
cu luz di dia ta tolera y e di poder y corupcion. E drog- Florencio forma e ta mustra cu loke e
banda malo scondi den adicto ta esun cu a acepta par- E dokter amigo di cas Agusto mes tin di bisa tambe ta im-
scuridad. Den e novela di ti di su pasado, mientras cu Romero ta simbolicamente e portante banda di e storia di e
Tromp tambe bo ta haya esun studia e rechasa te hasta morocho di Hortencio Flor- morocho.
e fenomeno aki di bon y su propio ruman. Akinan por encio, e dictador y manipu- E mundo realista y surrealista
malo, representa pa e mo- mira cu bon y malo ta inter- lador. Mientras cu Agusto Tin dos mundo den e novela door di bisa cu esaki ta un
rochonan cu manera nan mescla den otro birando un Romero tambe tin su banda cu ta morocho di otro unda otro nomber pa Santa Clara
mes ta bisa: “Nos ta moro- simbiosis inseparabel mescos scur den bida unda e ta co- tin diferente acontecimen- of Necropolis. “Cetilalma” ta
cho, y esaki ta mescos cu morochonan siames. labora cu Hortencio Floren- tonan ta tumando luga, esun un storia cu a aparece den su
un alma parti den dos”, ki- Bida y morto cio, tur e tempo el a hunga un di e bida ‘real’ unda e per- prome buki di storianan cor-
ermen en realidad nan ta Mescos cu Jacobo y Pietro, rol di un bon amigo di cas y sonahenan principal ta pasa ticoCetilalma y otro cuentan-
un persona hunto y apart bida y morto tambe ta mo- educador di e morocho, ma- den nan experiencia di bida, an Arubiano.
nan ta e mitad di e otro, rocho di otro y ta comple- nipulando nan y alabes hun- hopi biaha traumatico. Banda Tin un wega entre logico y
e banda scur y esun cla. mentario na otro. Den bida gando e rol di amigo (intimo) di e mundo aki, tambe bo ta ilogico, caos y orden, struc-
“Nos ta completamente ta purba incansablemente di nan mama viuda. Na final haya esun surrealista unda tin tura y destructura, unda cu
otro” (26). Kiermen nan ta pa corumpi y destrui bida di e imagennan di Hortencio acontecimentonan cu ta in- e lector hopi biaha mester
parce otro, mientras nan otro, mientras una bes morto, Florencio y di Agusto Rome- explicabel y halucinante, por purba di completa e puzzel
no ta parce otro y nan ta ta regresa bek entre bibonan ro ta kedacambia den otro pa ehempel ora Jacobo ta interna di diferente storianan scondi
e mesun individuo, mien- pa sigui cu maldad. Pues, asina tormenta Pietro deses- den hospital y ta haya bishita den e texto. Atrobe tin un
tras nan ta otro. Na pagina morto no kiermen e fin di peradamente. di sernan straño y monstruo- narado cu ta keda purba di
16 e narado ta bisa tocante existencia pasobra e bida ta Structura di e novela so (e burico Pata Blanco cu despista e lector y ta hinca
e morocho: “A pesar di e continua despues di morto, E forma con e novela ta desa- por papia y Antonia Silvestro su mesun opinion cada bes
diferencia cu tabatin en- pero na otro banda, morto no roya tambe tin e structura di alias Antonia Chubat’i Sero, den e relato. Den e storianan
tre nan, cu no solamente ta trece paz y trankilidad, sino un morocho unda cu banda mita hende, mita bestia). cortico, hopi biaha ta keda un
tabata birando mas grandi sufrimento, frustracion y mas di e storia principal, esta esun Pues, e dos mundonan aki ta misterio no resolvi, un mis-
den transcurso di tempo, maldad. di e dos rumannan, tin otro interconecta, mientras cu nan terio di kico lo ta e siguiente
toch nan a keda pa basta Mama(nan) storia(nan) cu ta cana para- ta diferente, mescos cu e ru- paso narativo, mientras cu
tempo emocionalmente Mescos e yiunan morocho, lelo na esun principal. Asina mannan morocho. den DiCarigueña pa Santa
inseparabel for di otro nan mama Miriam-Celestia bo ta haya e storia di Hor- E universo literario haluci- Clara, e lector mester djis
cu no tabata nada straño, tambe tin un dobel bida: tencio Florencio, pero tambe nante acepta lo inexplicabel y por
pasobra como ruman nan uno den cua e ta pertenece esun di e dos mortonan cu ta Por conclui cu e novela di keda conforme cu un storia
a comparti un parti im- na e sociedad elite y e ta un bibando na Santa Clara, Ani- Jossy Tromp tin tur e elemen- cu tin un final absoluto?Kisas
portante di nan bida. Nan muhe respetoso, e otro ta e ceto y Maria. tonan cu su lectornan conoce no, si acaso Hortencio Flor-
tabata e dos bandanan di banda scur unda el a comete Alabes e novela tin un struc- di su storianan cortico cu ta encio te den infinito lo keda
e mesun medaya, of miho actonan inmoral y inhuma- tura circular pasobra e ta hiba e lector den un mundo busca victimanan entre e bi-
bisa, dos banda ta comple- no. Flora Catarina Alvares of cuminsa y finalisa cu e apari- cu ta parce esun cu nos con- bonan desde e universo di e
menta otro.” Maria Aurora, kende tin dos cion di Hortencio Florencio. oce y cu tin hopi semehansa mortonan, mescos cu e par-
Bon y malo diferente nomber bou cua e Den e prome capitulo e ta cu Aruba, pero na otro banda hanan cu ta parce wararawara,
E rumannan morocho ta para ta conoci, tambe tin dos dife- den un cine cu Pietro y Jaco- e ta un pais, of universo com- pero cu no ta warawara?
como simbolo di bondad y rente rol: e ta mama, mien- bo ta mirando y den e ultimo pletamente distinto, macabro Den todo caso, tur e perso-
maldad. Pero cua ta bon y cua tras e no ta y e ta un asesino, capitulo, e ta aparece di nobo y hororoso habita pa sernan nahenan di e novela aki ta
ta malo den realidad? Kisas mientras cu simultaneamente pa tormenta Pietro, mescos monstruoso y desviante. victima y agresor simultanea-
Jacobo ta esun bon, pasobra e ta un victima. cu e parhanan gigantesco cu Jossy Tromp ta conoci pa su mente y nan tur ta morocho
e ta esun cu ta mas suave y Carigueña y na Santa Clara pluma blauw cu ta parce war- weganan di intertextualidad di nan mes: nan ta e parti bon
cu ta boga pa mas igualidad Carigueña ta e mundo real awara, pero cu no ta warawara na otro autornan den su sto- y esun malo di nan mes, pero
den bida, pero di otro banda, unda hende ta biba y su mo- y cu ta biba na Santa Clara, e rianan cortico, por ehempel e aspecto malo ta esun cu ta
e ta esun cu a cay den tenta- rocho ta Santa Clara (Ceti- ciudad di morto. E parhanan e ta haci referencia na Jorge prevalece y na final e unico
cion di droga, a bira choller y lalma of Necropolis) unda aki ta simbolo di morto y ta Luis Borgesy Kafka.Den Di cos cu ta permanece ta morto,
a tuma un decision drastico spiritonan ta bay, pero tin ora bin cerca Jacobo tambe ora Carigueña te Santa Clara un morto unda den realidad
relaciona cu e secreto tor- tin intercambio entre e dos cu e ta den hospital casi mu- e autor ta haci un referen- nada lo cambia pasobra in-
mentoso di nan famia. Kisas universonan aki y hende bibo riendo. cia intertextual na su propio trankilidad, infelicidad y in-
Pietro ta esun bon, pasobra el ta haya acceso na Santa Clara, E narado di e novela obra uzando Cetilalma (64) satisfaccion lo keda presente.