Page 13 - HOH
P. 13

A4   LOCAL
               Diasabra 24 Februari 2018


                 Actividad pedagogico ta yuda pa


             compronde complehidad di Rancho






            ORANJESTAD  –  E  tipo  di  proyectonan  Academico
            manera e mercado na Flor Oriente cu ta tuma  Segun sr. Rosa tin un aspecto academico cu tambe
            luga awe den pleno curason di Rancho, pero  mester tene na cuenta. Hopi biaha nos tur por pen-
            tambe e caminata of tour den Rancho ta yuda  sa riba problema social so. Un problema social cu
            cambia e percepcion cu tin paden y pafo di e  por ta individual tambe. Sinembargo ora cu bo ta
            bario historico aki.                            papia cu e individuo mes, e no ta haya cu e ta parti
                                                            di un problema social. Pues pa e aspecto academico
            Tur  hende  ta  consciente  di  e  problematica  social  e bario aki a sufri di un desaroyo economico cu no
            cu tin den Rancho. Pero e tipo di proyectonan aki  a tene cuenta cu e impacto social.
            tin un impacto psicologico faborabel pa nan habi-  E  fundacion  aki  a  purba  trece  dilanti  pa  nos  tin
            tantenan, y ta pone e bario aki den un spera mas  mas consciencia riba con economia tin su impacto
            positivo. Pa ehempel pa medio di e caminata den  social. No tin ainda un estudio haci con ta wordo
            Rancho, nan ta laga te hasta e hendenan di e bario  midi un impacto social. E parti negativo cu e mes
            mes compronde kico ta nan historia, y historia di  cu a lanta den Rancho a sinti tempo di mucha, ta e
            cierto monumentonan. E bario aki tin e dinamica  stigma negativo cu a wordo crea. Ora bo ta bisa cu
            semper cu hendenan nobo ta bay biba den dje.    bo ta bin di Rancho, e ta crea un ambiente te hasta
            E tipo di pedagogia of educacion aki ta den tur niv-  negativo cerca cierto hendenan.            proyectonan cu por conserva historia y cultura di
            el fei muchanan, studiantenan y universitarionan.  Sinembargo e ta haya cu esaki no ta kita afo cu tin  Rancho. “Pero tur esaki tambe ta bin bou un capa
            Universidad di Aruba (UA) ta cerca di Rancho y  otro cosnan den bario cu si ta positivo. E aspecto  cu tin di haber cu un transformacion di Rancho.”
            practicamente e ta haya cu nunca nan no tabatin e  aki e fundacion ta purba di hiba esaki na e comuni-  E transformacion aki no ta algo simpel mirando e
            atencion pa locual ta tuma luga den su mesun area.  dad di Rancho, entre otro pa medionan di actividad  complehidad cu tin den e desaroyo historico di e
            Pero durante e ultimo cuater aña nan a bin cu un  di arte y cultura, y e tipo di tour of caminata cu  bario aki. Nan ta trahando pa documenta of re doc-
            bon relacion di trabou cu UA, specialmente den e  nan ta realisa cu mandatarionan, turistanan, studi-  umenta hopi di e tipo di informacion aki y resalta
            parti  social  y  tambe  den  hospitalidad  y  diferente  antenan, etc..Esaki ta crea un dinamica positivo pa  locual tin como material intangibel y tangibel. Un
            materia.  Tambe tin  studiantenan  cu ta bin di afo  e habitantenan di Rancho, pero tambe pa esunnan  aspecto tin di haber cu e edificionan monumental
            pa intercambio academico. “Locual nan ta mira cu  cu ta bin bishita.                             cu tin den e bario aki, kico nan tin pa ofrece pa yuda
            Rancho tin asina tanto cos pa ofrece”, segun presi-  Segun sr. Rosa, for di inicio di 2010 cu e funda-  e fundacion y e bario mes pa engrandece cultura y
            dente di fundacion Rancho, Clifford Rosa.       cion aki a wordo establece, nan ta bin trahando riba  historia di Rancho.


               Cada dos siman mas of menos un idioma ta disparce




                                                                                    idioma. “Aunke e no ta facil pasobra  greso  den  enseñansa  multilingual
                                                                                    tur pais of isla multicultural lo tin e  basa ariba idioma materno. Como cu
                                                                                    problema cu e mescla di palabra den  a  cuminsa  reconoce  su  importancia,
                                                                                    otro.”                              specialmente den e prome añanan di
                                                                                                                        scol. Tambe el a señala algun meta di
                                                                                    Meta UNESCO                         UNESCO  riba  desaroyo  sostenibel
                                                                                    E meta di celebracion aki pa UNES-  ta dirigi riba enseñansa. Un meta tin
                                                                                    CO  ta  preserva  diversidad  linguis-  di  haber  cu  alfabetisacion  universal
                                                                                    tico  y  promove  enseñansa  multilin-  di hubentud. Pa aña 2030 tur hoben
                                                                                    gual basa ariba lenga materno. Segun  y  un  cantidad  substancial  di  adulto
                                                                                    UNESCO,  e  diversidad  linguistico  mester por lesa y skirbi.
                                                                                    ta mas den peliger como cu mas idi-  Otro meta pa e aña ey ta cu tur ho-
                                                                                    oma ta disparce. Cada dos siman mas  ben  mester  adkiri  conocemento  y
                                                                                    of menos un idioma ta disparce. Cu  habilidad  necesario  pa  promove  de-
                                                                                    e  consecuencia  cu  hunto  cu  esaki,  saroyo  sostenibel,  derecho  humano,
                                                                                    henter un cultura y herencia intelec-  igualdad di sexo, cultura di paz y no
                                                                                    tual ta disparce.                   violencia.  Tambe  civismo  global  y
                                                                                    Sinembargo  nan  por  constata  pro-  aprecio pa diversidad cultural.




            ORANJESTAD - Diaranson ulti-        di un mensahe di UNESCO en con-
            mo tabatin cuater motibo pa cel-    exion cu Dia Internacional di Lenga
            ebra Dia Internacional di Lenga  Materno. E organisacion aki a enfatisa
            Materno.                            su compromiso pa promove diversi-
                                                dad linguistico, caminda nan ta invita
            Presidente di fundacion Lanta Papia-  tur e paisnan pa celebra e dia aki den
            mento (FLP), Etlien Croes a bisa cu e  mas tanto idioma posibel. “Pa corda
            motibonan tin di haber cu Aña di Pa-  tur  hende  cu  diversidad  linguistico
            piamento; Dia Internacional di Lenga  y multilingualismo ta esencial pa un
            Materno;  15  aña  di  oficialisacion  di  desaroyo sostenibel”, el a bisa.
            Papiamento  y  tambe  e  lansamento  E  ta  haya  cu  Aruba  ta  ariba  e  bon
            di e aplicacion (app) online pa check  caminda  cu  e  decision  di  introduci
            ortografia di Papiamento. Segun sra.  oficialmente  scol  multilingual  cu  ta
            Croes, nos lenga Papiamento ta ‘riba  promove  e  metanan  di  UNESCO
            bon caminda’.                       pa  e  añanan  venidero.  Presidente  di
            Durante un acto cultural organisa na  FLP a sugeri pa haci uzo di e app cu a
            Biblioteca  Nacional  Aruba  (BNA),  keda introduci. Pero tambe pa nos tur
            sra. Croes a elabora su discurso a base  purba  di  uza  menos  palabra  di  otro
   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18