Page 8 - AAA
P. 8
Expertonan ta indica cu e importancia di e 2030 agenda y e
17 SDGs ta manera un luz cu lo guia humano den e scuridad
cu tin rond di mundo awendia
Wednesday, 14 June 2017 19:01
Comparti
Por subraya cu Organisacion Mundial di Meteorologia (WMO) a hunga un rol crucial den e conferencia
na New York dor cu servicionan meteorologiconan semper ta e instancianan cu ta monitoria condicionan
di lama, i ta desaroya modelonan maritimo pa pronostico maritimo.
Awendia ta di sumamente importancia pa usuarionan maritimo pa tin datos actual cu nan por utilisa, i
asina maximaliza nan tempo riba lama den un manera mas eficiente i seguro. Den e parti di desaroyo
sostenible in particular SDG14 WMO ta contribui dor di desaroyo di capacidad i ayuda den transferencia
di technologia pa servicionan meteorologico. Esaki en especial pa aviso-nan di peligro, search and rescue
i oil-spill. Servicionan meteorologico manera meteo ta wordo ayuda dor di WMO den coordinacion di
datos, onderzoek i tambe pa pone standardnan necesario pa tin bon sistema di monitoreo. Di e manera
aki bo ta wak cu WMO i su servicionan meteorologico ta contribui hopi na seguridad di persona ora nan
subi lama i na desaroyo sostenible di lama i SDG14. IOC/Unesco cu ta e Comission Oceanografico
Intergobermental, i cu director di Meteo a forma parti di dje ta indica cu segun e prome assesso global di
lama den 2016, cu lama rond di mundo a degrada grandemente den condicion. Si no bin seriedad pa
tackle e problema e degradacion lo ta asina hopi cu humanidad lo sinti e effectonan directamente. Pa
pone mas attencion pa e asunto aki IOC a declara e periodo di 2021-2030 como decada international di
sciencia di lama. Mescos cu WMO, IOC ta di sumamente importancia pa asunto nan maritimo i SDG14.
IOC hunto cu ta consisti di 148 paisnan miembro ta traja premordialmente pa observa condicionan
maritimo, compronde i manega e area maritimo. Casi 90% di e calor crea dor di cambio climatico ta
wordo absorba dor di lama esaki tin su effecto riba lama tambe, por ejemplo calentamiento di lama,
aumento di altura di lama. Fuera di e calentamiento directamente tin hopi otro factor cu ta influenciando
lama. Dor di e menasa cumulative di calentamiento di lama, acidez di lama i pollucion ta hasi mas
urgente pa IOC yuda su paisan miembro.
Lama ta duna nos mitar di e oxygeno cu nos ta respira, i ta duna directamento cominda na casi 500
million hende, en especial e paisnan pober. Pais nan manera Aruba lama por contribui na casi 90
porciento directamente y indirectamente na nos GDP. IOC ta yuda paisnan desaroya observacionan
maritimo, i mescos cu WMO tabata un partner vital durante e oil-spill event. IOC i WMO a yuda Meteo
cu modelonan i sistema pa sigui oil-spill den lama. Experto-nan ta indica cu e importancia di e 2030
agenda i e 17 SDGs ta manera un luz cu lo guia humano den e scuridad cu tin rond di mundo awendia.
Diferente progresso a wordo hasi ariba hopi SDGs pero nr 14 a keda atras. Despues di e conferencia 193
pais a bai di acuerdo cu e yamado di accion I ta spera cu esaki lo duna un push pa SDG14. Algun punto
den e yamado di accion ta plannan pa elemina uso di plastics i microplastics, desaroya i implementa
planan di mitigacion i adaptacion pa acifidicacion, cambio den altura di lama, cambio den temperatura
pa asina vigila i mengua e impactonan di cambio climatico riba lama, bin cu instrumentonan/leynan pa
protega ecosistemanan maritimo, desaroyo di piskamento den un manera sostenible i tambe a pone