Page 15 - AHATA
P. 15

A4   LOCAL
                      Diasabra 20 Juni 2020

                                         Gobierno a entrega Nota di Reforma na CAft


                                                            Den dependencia di combustible fosil ta atende e
                                                            cambio cu mester haci den sector di produccion di  Debe publico lo mester baha. E actual corelacion
                                                            energia (electrico) pero no ta menciona e otro uso  debe/GDP tabata demasiado halto pa por a absorbe
                                                            di combsutible fosil: transporte.               e golpi actual. E sistema financiero no tabatin su-
                                                                                                            ficiente  reserva  pa  por  asisti  den  esaki.  Tampoco
                                                            Ta menciona innovacion como factor importante  gobierno tabatin reserva pa por yuda den un crisis
                                                            pa mehora clima empresarial y capacidad di com-  di e alcance aki y por constata cu sector priva tam-
                                                            petencia.  Atrobe  ta  menciona  e  sector  di  horti-  poco tabatin e reservanan loke a haci cu casi inme-
                                                            cultura  como  un  sector  cu  por  percura  pa  pro-  diatamente continuidad den sector priva a bira un
                                                            ductividad y un cierto cantidad di cupo di trabao  problema tambe. Tampoco e empleado tabatin un
                                                            di nivel halto. Tambe ta bin dilant e institucion di  ‘vangnet’ pa cay back ariba y ta na merced di otro-
                                                            SISSTEM  (Sustainable  Island  Solutions  through  nan. Esaki ta ilustra suficientemente e necesidad di
                                                            Science, Technology, engineering and Mathemat-  reforma, segun e documento.
                                                            ics) na Universidad di Aruba y un fondo pa recu-
                                                            peracion y innovacion cu por percura pa iniciativa  Pa logra yega na controla debe publico mester di un
                                                            empresarial innovativo. Por lo demas ta menciona  reforma sustancial cu ta encera entre otro reduci
                                                            otro iniciativanan ya na caminda riba tereno di in-  gasto di personal y otro gasto operacional di gober-
                                                            novacion. Un plan nacional di innovacion tambe ta  nacion, garantisando un nivel adecua y deseable di
                                                            na caminda ainda, e informe ta señala.          facilidad y di inversion, pa por yega na un aparato
                                                                                                            publico eficiente. Tambe control di e gastonan di
                                                            Den simplificacion di e procesonan administrativo  seguro social y e peso di e compromisonan colec-
            Tabatin un deadline di 15 di juni 2020 pa gobierno  gubernamental cu por beneficia e operacion em-  tivo ta hunga un papel.
            di Aruba entrega su plan pa con pa introduci e re-  presarial (From Red Tape to Red Carpet) ta trece
            formanan necesario pa garantisa un mihor futuro  dilanti e adaptacionnan den e leynan di estableci-  Mercado laboral y gasto di personal
            den diferente sentido. A cumpli tambe y e docu-  mento di empresa y e ordenenza di permiso (Ver-  Ta indica tambe den e informe cu no por mira e
            mento a yega na man di prensa. Un resumen.      gunningsverordening) unda ta bay tuma lugar un  gastonan di personal di gobierno separa di e aspecto
                                                            ‘streamlining’  cu  por  percura  pa  un  tempo  mas  di mercado laboral. Reforma den mercado laboral
            Den nan introduccion gobierno ta enfatisa prim-  corto pa haya permiso pa start y opera un empresa.   ta relaciona cu loke ta pasa riba tereno laboral den-
            eramente e asuntonan cu lo mester haya un otro                                                  tro di gobernacion. Aki ta referi na e necesidad di
            maneho. Pa cuminsa e economia actual cu ta de-  Un factor grandi den apoyo na e reformanan ta ser  pensa kico ta bay haci cu e personal cu lo mester
            masiado orienta riba un solo actividad (turismo) lo  duna na informacion digitalisa. Aki tin hopi trabao  sali for di servicio di gobierno y otro parti di  sector
            mester haya un base mas amplio, pa por bira sos-  pa haci, entre otro legislacion cu falta riba tereno di  publico. Lo mester bin un plan pa acompaña per-
            tenible y pa limita riesgonan. “En corto: nos mester  privacidad pero tambe pa facilita trafico economico.   sonal cu ta sali for di servicio publico pa bay traha
            saca prosperidad di otro asunto banda di turismo di  Esaki por contribui na mas eficiencia den comuni-  den sector priva. Mester bin un plan pa medida di
            masa. Ta menciona den e informe atrobe e 6 sector-  cacion den economia y tambe den comunicacion  apoyo  pa  facilita  empleo  di  ex-empleado  publico
            nan identifica algun tempo pasa como ‘promising  den y cu sector publico.                       den empresanan. Punto interesante: e informe ta
            sectors’ cu ta: turismo, economia di conocimento,                                               pone como condicion pa futuro aumento salarial
            logistica, agricultura (produccion di cuminda) eco-  Mester atende e diferente debilidadnan pa por trece  den  sector  publico  cu  e  cantidad  di  cupo  di  tra-
            nomia circular y actividad creativo.            e  resiliencia  di  economia  na  un  nivel  aceptable  bao mester baha. Tambe e punto di e deseo di mas
                                                            atrobe.  Ta  introduci  e  concepto  “Verdienvermo-  flexibilidad den legislacion laboral  ta crea e nece-
            Pa atende e limitacion cu balansa di pago ta pone  gen”. Esaki segun definicion di Wetenschappelijke  sidad di tin un tipo di ‘vangnet’ pa e empleado cu
            mester tuma na cuenta dos actividad pa atende es-  Raad  voor  het Regeringsbeleid  (WRR)  lo  mester  ta perde trabao pa por ofrece un cierto seguridad
            aki: seguridad alimentario (food security) y depen-  ta “e suma di e potencia pa probecha oportunidad  social. (Loke por hiba atrobe na aumento di ‘cost of
            dencia di combustible fosil. Pa loke ta e produc-  futuro y atende debidamente futuro menasa” y, se-  doing business; red.).
            cion agricola (cu ta en realidad horticultura; red.)   gun e informe aki, ta encera aspecto manera e ya
            ta menciona emision acelera di tereno di propiedad  menciona resiliencia, capacidad di adaptacion y un  Nota di redaccion:
            publico, sin embargo ta haya falta di otro factornan  actitud pro-activo. (Por lo tanto, un termino mas  Esaki no ta un resumen completo di e Nota. E texto
            necesario manera awa na prijs razonable y importa-  general cu ta cubri varios otro concepto cu ta ‘over-  completo lo ta disponible riba nos website: www.
            cion na tarifa preferencial di insumo pa e sector aki.  lap’ otro, pa cual nos no ta mira tanto utilidad; red.)  Bondia.com


              Continuacion di pagina 3    mas  cortamento  den  futuro  sindicatonan  y  sin  cu  mes-  hopi zwak.             parlamentarionan  no  por
                                          sin  cu  Parlamento  por  haci  ter pasa pa Raad van Advies.                         vota riba LB. h.a.m y si Par-
              Tocante e cortamento di 5%  amienda.                    Unilateralmente   gobierno  Unico cos cu gobierno tin cu  lamento  no  ta  di  acuerdo
              di salario di empleado publi-                           por baha salario di tur amb-  haci ta informa Parlamento y  mes  cu  reduccion  di  salario
              co manera cu gobierno kier  E  diferencia  entre  sector  tenaar  sin  consulta  cu  nin-  Parlamento  por  manda  un  nan  no  tin  manera  legal  pa
              implement’e kitando 5% di-  priva  cu  sector  publico  ta  gun  hende,  esey  lo  pone  e  bezwaar  pero  esaki  no  tin  por stop e decision aki.
              rectamente  for  di  bezoldig-  cu despues di e crisis di Co-  ambtenaar  den  un  posicion  peso huridico pa motibo cu
              ing, a usa un palabra specif-  vid-19  pasa,  sector  priva  ta
              ico cu ta ‘tot nader order’ cu  bay haya 100% di nan salario
              ta  nifica  cu  huridicamente  bek, pa motibo cu ainda tin
              no tin un fecha concreto di  un  contract  laboral  valido.
              ki dia lo duna e ambtenaar e  Mientras  cu  ambtenaar  no
              5% bek. E palabra aki por ni-  tin  algo  concreto  di  kico  ta
              fica cu por ta mañan of aki 30  bay pasa y cuanto mas nan lo
              aña, e palabranan ‘tot nader  corta.
              order’  no  ta  duna  un  fecha
              concreto,  sino  ta  laga  hopi  Articulo  7  938  LV  tijdelijke
              luga  habri  pa  haci  mal  uso  versobering  bezoldigingen
              di dje den aspecto huridico.  en voorzieningen overheid si
              Mirando e direccion di e ley  Parlamento aproba e ley aki
              OLV  938  LV  tijdelijke  ver-  ta  duna  Gobierno  di  Aruba
              sobering  bezoldigingen  en  e poder di baha tur ambten-
              voorzieningen  overheid  cu  aar nan salario via un lands-
              mester wordo cambia, e arti-  besluit  houdende  algemene
              culo 7 ta duna indicacion cu  maatregelen  (LB.h.a.m)  sin
              e cortamento no lo bay keda  cu Parlamento por haci cam-
              na solamente na 5%; e arti-  bio riba dje of stop e ehecu-
              culo 7 aki lo habri porta pa  cion di esaki, sin dialoga cu
   10   11   12   13   14   15   16   17