Page 18 - ahata
P. 18
A6 LOCAL
Diasabra 31 Mei 2025
Gobierno ta lansa emision di bono pa cubri
necesidadnan financiero di 2025
Gobierno di Aruba a
aproba un iniciativa nobo
di prestamo pa atende su Con Papiamento a y ta
necesidadnan financiero
pa aña fiscal 2025. Segun
un decreto publica riba sigui desaroya?
dia 26 di mei 2025, den
e Afkondigingsblad van Den e edicion aki di nos column semanal dedica
Aruba 2025 no. 17, gobier- na nos idioma Papiamento, atencion pa un tema
no ta bay emiti bono pa un general, trata den forma parcial den un anterior
total di 165 miyon florin, edicion, pero awe un analisis mas amplio. Ta tra-
ta di e tema con nos idioma a desaroya anterior-
dividi den dos tranche, cu mente y awor, un idioma oficialmente reconoci
e emision programa pa dia caba, con nos ta sigui cu su desaroyo, cu ta algo
6 di juni 2025. agente pa maneha e bononan. dia 6 di juni 2025, y despues di tur dia.
Su responsabilidadnan ta bay di esaki, Banco Central ta bay
Dos tranche cu termino dife- inclui supervisa e proceso di credita cuenta di gobierno pa En breve, pa cuminza,e parti historico. Pa gran parti
rente alocacion, maneha e pago- e monto total ricibi, menos e esey tabata un desaroyo mas tanto basa riba comunica-
E emision di e bononan ta nan di interes, y handle e re- gastonan relaciona cu e emis- cion verbal. Un parti menor di e poblacion tabata skir-
consisti di dos tranche. E pago di e capital unabes cu e ion. bi, hasta si nan tabatin un educacion basico cu ademas
prome tranche ta bay ta te Afl. bononan madura. lo tabata na otro idioma, sea Hulandes, Ingles o Spaño
100 miyon, cu un termino di Si e subscripcionnan ta me- den mayoria di caso. E otro parti ta esun cu awor mes-
14 aña y un tasa maximo di Subscripcion y procedura di nos cu e limite di Afl. 165 ter haya mas atencion, pasobra awor nos no ta haya
solamente introduccion di palabra y concepto a base di
interes anual di 6 porciento. pago miyon, gobierno ta reserva e comunicacion espontaneo, pero nos vocabulario ta ex-
E di dos tranche ta bay ta has- Formulario di subscripcion derecho di habri back e sub- tende continuamente cu introduccion di palabra cu ta
ta Afl. 65 miyon, cu un ter- pa e bononan ta bay ta dis- scripcion na un fecha pos- surgi den trabao profesional di tur tipo, unda ta trata di
mino di ocho aña, y un tasa ponible di manera gratis na terior, mediante un decreto duna contenido na comunicacion na Papiamentounda
maximo di interes anual di 5 banconan comercial local y nobo, pa yena cualkier nece- anteriormente e tabata consisti di comunicacion den
porciento. na e Banco Central di Aruba. sidad financiero restante. otro idioma so. Un bon ehemplo di esey ta tur loke
Partidonan interesa mester tin di haci cu gobernacion, cu anteriormente no tabata
Ambos tranche ta bay ofrece entrega nan formulario com- E medida aki ta parti di e tuma lugar na Papiamento, solamente na Hulandes.
pago fiho di interes anual y pleto no mas tarda cu dia 2 di Decreto riba Necesidad Fi- Den e elaboracion mas reciente di nos vocabulario e
ta bay keda paga back den su juni 2025. nanciero 2025-I, basa riba e paso logico tabata pa busca alternativa den Spaño. Esaki
totalidad na final di nan ter- Ordenansa Nacional di 31 no a sucede solamente pasobra e tabata parce un paso
logico, sino cu e tabata pa varios siglo caba e referencia
mino respectivo. Ademàs, un Alocacion di e bononan ta bay di maart 2025, cu ta delinea principal, tanto pa hende cu no tabata (sa) skirbi como
guichet-vergoeding (comis- keda ehecuta pa Banco Cen- e presupuestonan aproba pa e grupo limita di persona cu tabata usa e idioma den
ion administrativo) di 0.625% tral basa riba e aplicacionnan pa ministerionan di Aruba. forma skirbi. E tempo ey e influencia di Portugues a
lo ta aplica riba e emision. entrega. Banconan local ta Tambe ta basa riba provision- mengua bastante caba, aunke a keda un cierto base den
bay distribui e bononan asig- nan di Ordenansa Nacional e comunidad hudiu na Corsou, di descendencia Por-
Banco Central di Aruba ta ac- na na nan respectivo suscrito. y Decreto Nacional tocante tugues. E generacion di edad mas avanza na nos isla
tua Agente Emisor schatkistpapier (papel di por corda ainda con cada ken tabata haci su propio ref-
Banco Central di Aruba ta bay Mester haci e pago final pa e tesoro) cu ta goberna instru- erencia na Spaño, influencia pa e presencia di e idioma
actua como e banco emisor y bononan aloca prome of riba mentonan di prestamo. aki den nos alrededor. Ora bo no por haya un palabra
adecua na Papiamento, automaticamente bo ta bay
‘shop’ den Spaño, nada straño den esaki.
Recordatorio importante di ELMAR: Pero na cierto momento cos ta bira mas complica. Si
na inicio nos a adopta un palabra, por ehemplo un
Mantene distancia for di liñanan di coriente verbo, no semper despues ta sigui adopcion di e otro
palabranan relaciona cune, te dia nos mester di nan.
durante instalacion di billboards Aki tin ora ta surgi discusion si e palabra nobo ta real-
mente Papiamento o ta Spaño ainda. Nos tur a yega di
presencia e tipo di discusion aki, aunke mester bisa cu,
ELMAR ta haci un peti- compara cu otro pueblo, nos ta hopi ‘relaxed’ den tol-
cion na tur tecnico y em- era uso di palabra cu nos mes lo no a usa. Loke mester
considera aki ta cu sin amplia nos vocabulario na un
presarionan cu ta haci manera sensato, cu lo inclui bolbe na e mesun fuen-
instalacion di billboards, tenan original, nos ta keda un idioma limita, cu uso
pa tuma medidanan di se- limita tambe. Pa no keda molestia cu e sermon intelec-
guridad necesario ora ta tual aki, un ehemplo pa splica mihor. Nos conoce den
traha den proximidad di nos vocabulario oficial e palabranan‘descendiente’,
liñanan di coriente. ‘descende’, ‘descendencia’ y ‘descendiendo’. Loke
no tin ta e sustantivo ‘descenso’ cu ta e antonimo di
Durante instalacion di bill- ‘ascenso’. Di esaki nos conoce solamente ‘ascende’
board, den e zona di riesgo of (verbo) y ‘Ascension’ como termino religioso. Esaki
sin coordinacion cu ELMAR, lo keda asina? Ta imaginable cu algun dia un persona
un coriente di voltahe halto mester describi algo, y ta usa e concepto fia di Spaño
‘de orden ascendiente’. Loke e ta describi lo ta duna
por bula y dal bo sin cu bo tur claridad necesario na esnan cu mester comprende,
a mishi cu e liña di coriente. esta cu e asuntonan a keda categoriza segun cu e cali-
Esaki por causa interupcion dad o cualificacion requeri ta mas presente. Mester
di suministro di coriente, bisa: “Pero na Papiamento pa hende normal e kier bisa
y mas importante riesgo di ‘subi’, pakico usa palabra caro anto cu no ta pertenece
bida. na nos idioma?”Lo resulta cu tratando di maneha un
Papiamento simple y basico no semper ta funciona.
Pa garantisa un proceso di Kico nos ta pensa di ‘di orden subiente’ o algo por el
trabou safe y pa preveni cu- estilo? Di e forma aki algun dia un persona lo usat-
alkier tipo di accidente, EL- ambe e palabra ‘descenso’, cu awor ainda no ta aparece
MAR ta insisti pa tecnico y ñanan di coriente, pa tuma nan di billboards. den nos Vocabulario oficial banda di e otronan den uso
caba, menciona anteriormente. Cu mas y mas uso di
empresarionan involvi den contacto cu ELMAR na 523- “Pa un Aruba mas sigur, hun- Papiamento den un ambiente profesional y cientifico,
trabounan di instalacion di 7100 pa solicita begeleiding to nos ta logra, bo seguridad e desaroyo den e direccion aki lo continua; y esey ta
billboards den cercania di li- di ELMAR durante trabou- ta nos prioridad.” parce nos positivo.

