Page 10 - AHATA
P. 10
A2 LOCAL
Dialuna 3 november 2025
Experto Internacional di Aruba, Suzette Dumfries:
Nation Building ta un strategia delibera pa Aruba bira resiliente cu un
rumbo determina
Aruba tin practicamente traha, sostene y preserva rike- sponde na e invitacion, pa
40 aña riba su mes ta na- sa generacional den e con- asina por haya un idea con
bega riba un oceano, pero texto di elimina e buraco den miho confronta e clima eco-
unda e isla ta bayendo? conocemento financiero cu nomico/politico mundial
Kico ta percura cu e boto ta stroba comunidadnan pa actual. Tur cu e mesun preo-
por ta solido den tempo di beneficia di desaroyo y crece- cupacion, esta con Aruba ta
turbulencia? Esaki ta un mento economico. E experto prepara pa un futuro asina.
ilustracion cu ta mustra den ‘Nation Building’ a traha “Futuro di Aruba ta fragil y
cu pa Aruba bay e rumbo entre otro cu Dubai pa lanta mas cu nunca mester di in-
cu kier bay, mester tin un su industria turistico, y tambe stitucionnan y structuranan
direccion cu a fiha hunto cu otro pais manera Barba- fuerte y resiliente, basa riba
y institucionnan estableci dos, Islandia, Singapore cu a strategianan cu por forma
pa por yega e destino cu mira un desaroyo cu no taba- Aruba den un cas fuerte, hus-
kier. Pasobra sin esakinan, ta pa casualidad. Nan a haya to y uni, unda nos hendenan,
e forma con ta nabegando nan forma delibera basa riba economia y cultura por pros-
ta determina e destino. Ta vision, structura y un com- pera.”
‘Nation Building,’—Con- promiso determina pa futuro
strui Nacion—lo percura di nan poblacion. Dumfries ta convenci cu e
pa e institucionnan ta na topico di Nation Building
nan luga pa dirigi e pais Suzee Dumfries a bisa cu merece su luga na Aruba. barco. “Pero e barco mester ta determina e rumbo pero cua
den e direccion desea. Aruba tambe merece mescos. “Aruba a dicidi pa bira au- suficiente fuerte pa hiba nos e ta compas cu mi tin, cua ta
El a splica di con e diseño di tonomo. Pero cua ta e direc- unda nos kier bay. E futuro ey e mecanismo mi tin pa midi
Esaki ta e mensahe cu Econ- institucionnan ta importante, cion cu a dicidi riba dje? Un mester ta uno cu nos tur kier e bientonan duro. Esey ta
omista di Desaroyo, Suzette y con paisnan exitoso ta pro- cos ta pa refleha, pero mas forma parti di dje. Y no por locual Aruba mester enfoca
‘Suzee’ Dumfries a presenta becha di strategia, innovacion importante ta pa confronta dicidi riba e direccion sin un riba dje e siguiente 10 pa 40
na Universidad di Aruba. y bon gobernacion pa sigura nos mes cu e pregunta si e dialogo nacional, pa asina tur añanan.”
Dumfries, di Aruba ta un resiliencia y prosperidad. “Pa direccion cu ta bayendo por hende compronde e direcci-
economista di desaroyo y Aruba, e pregunta ta urgente. sigui asina? Of mester pensa on. E futuro ey mester percu- Nation Building ta un cien-
cultura, cu ta dedica na crea Cua ta e institucionnan cu riba un direccion diferente?” ra pa beneficio pa tur hende. cia, cu ta e diseño institucio-
economianan resiliente, y ar- falta, cua ta e structuranan cu For di e perspectiva di ‘nation E pregunta e ora ta ‘con.’” nal y practico di un pais, cu ta
quitecturanan social y cultur- mester keda reforsa y con nos building,’ e contesta ta sim- enfoca riba futuro. Ehempel
al. Cu un grado di Harvard por taha riba e fundeshi di un pel. “Si nos no cambia direc- E topico di e rijkswet super- ta desaroyo sostenibel, pero
Kennedy School, su enfoke nacion capaz pa wanta cual- cion of bira hopi cla unda nos vision financiero ta cuadra no ta papia di e otro sector.
ta riba Desaroyo Economico kier desafio. kier bay, nos lo yega unda nos den e discusion aki, segun A pesar cu tin hopi tempo ta
Sostenibel, Inclusion Eco- ta bay. Si nos no cambia nos Dumfries, ya cu e autonomia papia di diversificacion, te ai-
nomico y Empoderamento Universidad di Aruba a logra rumbo, nos lo yega unda nos di 1986 a ‘nabega’ den un di- nda no a pone un institucion
Economico. Su clientenan ta yena e sala pa e presentacion ta bayendo.” reccion cu a rekeri creacion riba pia pa realmente traha
inclui gobiernonan, compan- di Dumfries, cu a inclui ex di otro institucion cu neta- riba diversificacion. Si berdad
ianan y comunidadnan. Des- gobernantenan y ex parla- Segun Dumfries, Aruba ta- mente por mina e mesun au- kier ta independiente di en-
de 2022, Dumfries ta dirigi mentarionan pero tambe batin hopi suerte. Nos tabata tonomia ey. “Pues ta mescos ergia fossiel pa 2030, mester
su mes tambe pa empodera miembronan di comunidad, liber pa nabega den Reino, cu ta den lama y tin un tor- tin institucion, maneho cla pa
personanan individual pa incluso notarionan cu a re- pero awor nos mester tin un menta na caminda. Ami ta carga e proceso.
E institucionnan aki ta di
educacion cu mester prepara
pa ehecuta un proceso asina,
esta por ehempel e ingeni-
eronan di futuro den luz di
e obhetivo ey. Ainda Aruba
no a haci esaki. Al contrario,
Aruba a crea institucionnan
manera EPB, EPI, un ATA
tur pa sostene turismo. No
tin un modelo similar pa cu-
alkier otro industria cu kier
lanta. “Ta un cos pa papia y
desea, otro ta pa tuma accion.
Nation Building ta nifica pa
tuma curashi pa tene un dia-
logo nacional, pa determina
unda nos como Arubiano
kier bay y kico nos identidad
mester ta.”
Bon Dia Aruba lo publica
mas di e combersacion am-
plio cu Suzette Dumfries,
kende ta mas cu dispuesto
pa yuda Aruba hiba e dia-
logo necesario pa desaroya e
strategianan na tur nivel, for
di individuonan te na Gobi-
erno pa fortifica e pais y hacie
resiliente.

