Page 61 - MIN VOS - JULI 6,2015

AMIGOE 5ZATERDAG

4 JULI 2015

‘Het waren in alle opzichten tropenjaren’ Salud!

Vlootpredikant Gezonde voeding: vitamines en mineralen
kapelgemeenschap
neemt afscheid Henry Does is arts en schrij-
ORANJESTAD — Een verrijking, zo vatten vlootpre- ver. Op deze plek beziet hij
dikant Gert Pennekamp en zijn vrouw Martzen hun elke zaterdag het dagelijks
tijd op Aruba samen. Pennekamp moest aan de bak leven door de bril van de
hier, zoals hem van tevoren al was verteld. ‘Onder de gezondheid.Voor reacties op
streep’ hadden ze deze ervaring nooit willen missen. de column: dokterhenry@
Een terugblik op wat Aruba hen bracht. outlook.com.

door onze verslaggever plaatsing op de mariniers- Tekorten in vitaminen en Henry Does Den Haag, 22 november 2008 Copyright foto
Leanne van Spronsen kazerne in Savaneta was mineralen – samen micro- Maarten Tromp www.maartentromp.net
Op de porch, met de wind in een ‘gezinsplaatsing’, waar- nutriënten genoemd – kun-
de haren en de zon laag en bij de militair overwegend maanden van tevoren iets ter gevallen en gehandicapt nen grote gevolgen hebben gezondheidsrisico’s ziet het verhoging van deze amino-
heet aan de hemel, doen we op het eiland blijft. “Dat af te spreken. Het komt al- geraakt. Met straatcollectes voor de gezondheid. Hoewel Nederlands Huisartsen Ge- zuren wordt weer in verband
‘een bakkie’. De hond, gered is wel een beetje tegenval- tijd uit.” en andere acties is er toch het lichaam slechts enkele nootschap (NHG) géén ac- gebracht met hart- en vaat-
uit de knoek, zoekt binnen len”, bekent Martzen. “Ik Gemeenschap 100.000 florin opgehaald. microgrammen (mcg) of mil- tieve rol weggelegd voor de ziekten. Ook vermoeidheid,
verkoeling op de tegels. Hij dacht: ik sta ‘s middags met Hoewel Pennekamp’s do- De mensen zijn hier gul en ligrammen (mg) nodig heeft, huisarts, die zich specifiek pijn in mond en tong, een
moet ook mee naar Neder- mijn tasje klaar om naar mein, de kapel, op kazerne- solidair, ze helpen elkaar zijn ze zeer belangrijk voor richt op het voorlichten van afname van de eetlust, ver-
land en dat moment komt de beach te gaan, maar dat terrein staat, is deze nauw graag als het nodig is.” onze gezondheid. Vitamines people of colour over een ge- minderde geheugenwerking,
nu snel dichterbij. Morgen ging toch wat anders.” Veel verbonden met de gemeen- Afscheid en mineralen maken deel uit zonde vitamine D-voorzie- een slechte stoelgang en dui-
neemt de familie Penne- activiteiten en gesprekken schap. Diverse stichtingen Zin in Nederland heeft de van onze enzymsystemen en ning. zeligheid worden geassoci-
kamp officieel afscheid van vonden plaats buiten werk- en projecten konden de familie nog niet zo. “Het zorgen ervoor dat onze spijs- Zeker in Nederland, met eerd met B12-tekorten.
de kapelgemeenschap en tijd. “Daardoor is je vrije afgelopen jaren rekenen zal wennen zijn”, denkt vertering, groei en conditie veel minder zonuren dan op Voor opname van B12 uit
Aruba. tijd samen wel iets anders.” op steun en acties, georga- Martzen. “Maar vast ook op peil blijven. Aruba, is het dus van groot voeding is een zogenaamde
Karakter “Ik wist wel dat ik hier aan niseerd vanuit de kapel- weer gezellig om straks bij De meeste vitamines kan de gezondheidsbelang dat men- ‘intrinsieke factor’ nodig.
Vanuit Nederland dacht het de bak zou moeten”, ver- gemeenschap. Favi, Casa de open haard te zitten en mens niet zelf aanmaken en sen met een donkere huids- Deze wordt afgescheiden in
echtpaar dat de Caribische telt Pennekamp, “maar ná Cuna, Imeldahof, Voedsel- mijn winterjas aan te kun- moeten we uit onze voeding kleur hun vitamine D-status de maag en dient als trans-
eilanden een beetje het- werktijd bleek het druk- bank, Alianza Nobo en KIA, nen doen.” Het buiten leven halen. Voor mineralen is dit laten controleren door bloed portmiddel om B12 in de
zelfde waren. Nu denken ze ste moment van mijn dag allemaal kwamen ze langs. en de contacten die ze hier zelfs helemaal het geval. te prikken en zich houden bloedbaan op te nemen. Ook
daar anders over. “Dat de te zijn. Als een militair na Wat het mooiste project hebben, gaan ze zeker mis- Er zijn groepen mensen die aan de supplementvoor- patiënten bij wie een deel
eilanden verschillend zijn werktijd bij mij aanklopt, was, vinden ze moeilijk te sen. “Voor zondag heb ik meer risico hebben op het schriften van de Gezond- van de maag of dunne darm
qua karakter weet je pas vragen zijn collega’s ook zeggen. “Voor Casa Cuna een verhaal voorbereid over optreden van tekorten in de heidsraad. Vrouwen tussen operatief is verwijderd, heb-
als je er woont,” ervaarde niet waarom hij nou weer hebben we ooit een col- afscheid nemen en losla- vitaminen- en mineralen- de 4 en 50 jaar en mannen ben vaak een onvoldoende
Pennekamp. Ze vonden het naar de dominee moet, dus lecte gedaan en daarvan ten. Maar daar ben ik niet voorziening. Arme mensen, tussen de 4 en 70 met een productie van de ‘intrinsieke
‘vol’ hier en ‘druk’, gewend dat is makkelijker. Wel materialen gekocht, zoals zo goed in, dat is niet echt met minder resources, eten donkere huidskleur worden factor’. De opname van B12
als ze waren aan het weidse druk voor mij natuurlijk. een tweelingbuggy uit Ne- mijn ding”, bekent Penne- vaak ongezonder. Voor kin- geadviseerd om dagelijks 10 kan bij hen daardoor in het
Friese landschap. “Je went Het waren in alle opzich- derland. Ik vond het mooi, kamp. “Je kunt in Neder- deren, ouderen, zwangere microgram vitamine D extra gedrang komen.
er wel aan,” vindt Martzen. ten tropenjaren.” Zo moest maar ook sneu om te zien land niet overbrengen hoe vrouwen en mensen met bij- te gebruiken. Een extra da- Ook oudere mensen heb-
“Soms mis ik wel een aantal hij een korporaal en een hoe blij ze daar waren met het hier is. Mensen denken zondere voedingspatronen gelijkse inname van 20 mi- ben door een verminderde
dingen qua cultuur, maar ik sergeant van de Arubaanse de spullen die we brachten”, dat je hier drie jaar vakan- (zoals vegetariërs en vega- crogram wordt geadviseerd maagfunctie vaak onvol-
heb nooit het gevoel gehad: Militie begraven en kwa- zegt Martzen. De dominee tie hebt gevierd, maar je nisten) gelden vaak advie- voor vrouwen vanaf 50 jaar doende intrinsieke factor
nu moet ik echt even van men er vlak voor zijn plaat- noemt het doneren van kus- hebt hier gewoond, gewerkt zen om extra vitaminen in te en mannen vanaf 70 jaar aangemaakt om voldoende
het eiland af.” sing twee mariniers om sens en lakens van hotels en geleefd.” “Je moet hier nemen, vanwege een grotere met een donkere huidskleur. B12 op te nemen. Van de Ne-
In eerste instantie keken ze bij een auto-ongeluk. “Dat die door een naaister op de geweest zijn”, vult Martzen behoefte of een groter risico Vitamine B12 derlandse ouderen heeft 12
vooral naar de mogelijkhe- hakt er behoorlijk in, kan kazerne vermaakt en aan aan. “Het ruikt anders, het op tekorten. Ook mensen Vitamine B12 komt voorna- tot 25% van de ouderen een
den die hun kinderen hier ik je zeggen.” KIA gegeven werden. “Er is ís anders, je moet het voe- met een ongezonde leefstijl melijk voor in voedingsmid- B12-tekort in het lichaam.
zouden hebben wat betreft Multi-culti eens een meisje in het wa- len.” kunnen een grotere behoefte delen van dierlijke afkomst. Veganisten en strenge vege-
scholing en brachten ze een Wat Aruba hen bracht, was hebben aan vitaminesupple- Je treft het aan in eieren, tariërs – die geen dierlijke
bezoek aan Aruba om zich vooral het multiculturele tie. Zo hebben rokers vaak melk, melkproducten, vis, producten gebruiken en dus
te oriënteren. “We hadden aspect van de samenleving. een tekort aan vitamine C vlees en vleeswaren. Daarom te weinig vitamine B12 bin-
toen vier kinderen in de “In Friesland hadden er en hebben alcoholisten vaak vormen vegetariërs een risi- nen krijgen – worden door
leeftijd van tien tot twintig drie van de 2500 kinderen een tekort aan vitamine B1. cogroep. Ook ouderen en ve- de Gezondheidsraad aan-
jaar. Onze oudste dochter is een kleurtje. En daarvan Lag vroeger vooral de nadruk ganisten lopen een verhoogd bevolen om extra vitamine
in Nederland gebleven, om- waren er dan twee geadop- op de gezondheidsgevolgen risico op een tekort aan vita- B12 te gebruiken. Vooral als
dat zij daar al een jaar stu- teerd en één van een Turkse van vitaminetekorten (defi- mine B12. De gevolgen van er ook geen zuivel gebruikt
deerde. Onze oudste zoon is bakker”, lacht Pennekamp. ciënties), tegenwoordig gaat de tekorten tonen zich pas wordt, loop je risico op tekor-
hier op de Universiteit van De openheid en warmte er steeds meer aandacht uit na jaren, omdat het lichaam ten. Vleesvervangers als tofu
Aruba gaan studeren en van de mensen hebben ze naar een optimale vitamine- in staat is om een B12-voor- en tempé bevatten geen B12,
blijft hier nog een jaar om helemaal in hun hart geslo- status. Een optimale vita- raad aan te leggen. Tekorten wel wordt sojamelk vaak
dat af te ronden.” ten. “Religie heeft hier een minestatus zorgt ervoor dat kunnen leiden tot bloedar- verrijkt met B12. Vitamine
Heftig publieker karakter dan in het lichaam optimaal func- moede en zenuwaandoenin- B12 kent ook een plantaar-
De kinderen zijn ook dege- Nederland, daar hou je het tioneert en helpt voorkomen gen. Ook worden B12-tekor- dige oorsprong, maar vita-
nen die het meeste ‘mee- een beetje voor jezelf. Hier dat er ziektes optreden. Zo ten in verband gebracht met mine B12 die bijvoorbeeld
nemen’ van hun driejarige vraagt iemand in de bus blijkt er een verband te zijn een verhoogd homocysteïne- voorkomt in zeewier en al-
verblijf op Aruba, denkt naar het zwembad gewoon tussen een lage vitamine-D gehalte (aminozuren). Een gen, functioneert niet in het
Pennekamp. “Wij zijn zelf om een blessing. Mensen status en de kans op ziekten menselijk lichaam.
niet zozeer veranderd, zijn ook veel fysieker dan in als diabetes mellitus type 2,
maar de kids zijn behoorlijk Nederland, ze geven je met- depressie, multiple sclerose
Arubaans geworden.” De een een kus en een knuffel.” (MS), borst-, darm- en pros-
“En”, voegt Martzen eraan taatkanker.
toe: “hier hoef je niet drie Vitamine D laag bij peop-
le of colour
Deze maand nog vertrekt de familie Pennekamp naar het Een vitamine D-tekort treedt
Friese Sneek en zal de vlootpredikant in Den Helder ge- bij mensen met een donkere
plaatst worden. Morgen neemt hij afscheid in een speciale huidskleur eerder op. Dit
dienst in de kapel van de marinierskazerne te Savaneta. komt omdat het pigment
Deze dienst begint om half tien ‘s ochtends en dan zal ook in de huid – ook melanine
de nieuwe geestelijk verzorger, pastoor Paul Vlaar, zijn in- genoemd – de hoeveelheid
trede doen. ultraviolet licht vermindert
die doordringt tot de dieper
Plankgas gelegen huidweefsels, waar
de productie van vitamine
D plaatsvindt. Van de witte
Nederlanders heeft 5,9%
een vitaminetekort. In een
Nederlandse studie bleek
89% (!) van de vrouwen en
65% (!) van de mannen een
(ernstig) tekort aan vitamine
D te hebben. Ondanks deze
grote verschillen én grote

Met Max naar Engeland Zegt u het maar

Bert Devies was vele ja- allerlei single-seater race- een vliegveld, dat werd ge- andere de zuigers in de mo- De redactie van Amigoe schrijft elke dag over het in een klein gebied gepar-
ren werkzaam in de inter- auto’s en schakelde met- bruikt in de tweede wereld- toren verbeterd. nieuws op Aruba. Van de Landsbegroting tot het die- keerd, overal staan auto’s
nationale autosport als een vorig jaar door naar oorlog voor het opstijgen Er wordt dag en nacht kei- renasiel en van scherpe interviews tot het aan de verkeerd. Door de parkeer-
cameraman, journalist, het prestigieuze Europese en landen van de legenda- hard door de franse ingeni- kaak stellen van misstanden. Maar wat vindt u van de zones zal dat wat meer ver-
tv-commentator en regis- Formule 3 kampioenschap, rische Lancaster bombers: eurs gewerkt en gepuzzeld gebeurtenissen deze week? We vroegen het aan men- spreid worden, gaan mensen
seur voor onder meer Eu- waarin hij opmerkelijke ‘de vliegende forten’. Nu is om het snelheidsgat met sen op straat. meer buiten het centrum
rosport, NOS, RTL, SBS6, dingen liet zien: onder an- het een zeer moderne auto- de Mercedes- en Ferrari- parkeren. Dan is alles wat
ESPN en anderen. Ook dere de mooiste passeerac- sportfaciliteit. Het typische motoren kleiner te maken. door onze verslaggever regeling dat werknemers meer georganiseerd. Op een
was hij manager van tie van het jaar 2014. Hij Engelse weer kan nog wel Ofschoon er berichten wa- Leanne van Spronsen op een speciale, beveiligde dag heb ik in de mainstreet
raceteams in Indycar en won ook de Masters F3 race eens voor verassingen gaan ren dat Redbull wel van Afgelopen woensdag gaf het plek mogen parkeren voor foto’s gemaakt van 70 ver-
diverse Europese racese- op het circuit van Zand- zorgen. Een regen race is Renault af wilde, gaat men, parlement goedkeuring voor 50 florin per maand. Zoiets schillende auto’s die fout ge-
ries. Bert is momenteel voort in Nederland: dat is nooit ondenkbaar. Het is zoals het er nu voorstaat, de Landsbegroting Parkeer- is goed, want parkeren hier parkeerd stonden. Heel erg
woonachtig op Aruba en een soort officieus Wereld- een interessant circuit met gewoon samen door in 2016 zones. Dat betekent dat we zou ik niet zo snel doen. dat de politie daar nooit iets
schrijft regelmatig voor kampioenschap. snelle rechte stukken (Mer- . binnenkort moeten betalen Maar ja, ik ga altijd met de aan heeft gedaan. Nu mogen
Amigoe over de autosport. Toen hij na die race thuis- cedes voordeel) en korte Autosport Geruchten als we in de binnenstad of bus.” wij de rommel achter hen
De komende race van het kwam, rinkelde de telefoon. scherpe langzame bochten De geruchten stroom draait bij de hotels willen parke- Richard (24), man, casi- opruimen.”
Formule 1 circus 2015 Hij was meteen opgevallen (Toro Rosso voordeel) met op volle toeren; Er was ren. En dat foutparkeren nomedewerker: Jennifer (21) en Zoraida
wordt verreden op het le- bij de grote Formule 1 ba- daartussen voordeel voor sprake van het feit dat het een bekeuring oplevert. “We betalen toch al belas- (24), vrouw, tourist infor-
gendarische circuit van Sil- zen. Uiteindelijk tekende Williams (Mercedes motor). automerk Audi, Redbull ra- Richards (30), vrouw, ver- ting, waarom moeten we dan mation:
verstone in Engeland op 5 hij een begeerd Formule1 En wat doet Ferrari? Er is cing zou gaan overnemen. koopster: ook nog betalen voor parke- “Wij zijn het er niet mee
juli aanstaande. In de For- contract met het Redbull veel werk te doen voor het Gaat Williams coureur “Ik ben het er niet mee eens. ren? Dat is niet handig als je eens. We vinden dat er eerst
mule 1 wereld gaan niet Junior team ‘Toro Rosso’, grote RedBull F1 team on- Valtterie Bottas naar Fer- Als ik een auto zou hebben, daar werkt. Mijn baas heeft meer parkeerplekken moe-
alleen de wagens snel, maar genoemd naar de rode stier der leiding van de Austra- rari in 2016 ten koste van zou ik elke dag moeten be- een vragenlijst uitgedeeld ten komen, voor ze gaan
ook de tijd gaat snel voor- die wij in het RedBull logo lische coureur Daniel Ric- Raikkonen? Er is nu al 4 talen als ik naar mijn werk om te kijken hoe wij daarin controleren. Want nu kan
bij: ‘life in the fast lane’, tegenkomen. De afgelopen ciardo. Hij en de teambazen miljoen euro geboden aan ga. Het parkeren moet ge- staan, maar bijna niemand het gewoon niet anders. Of
zoals men vaak zegt. Het race op RedBull’s eigen cir- zijn niet tevreden over de Bottas door Ferrari, maar woon gratis blijven. Het is is het ermee eens.” er zou een speciale parkeer-
is alweer de 9e race van het cuit in Oostenrijk leverde Renault-motoren: te weinig zijn management wil mini- wel goed dat ze gaan letten Palm (48), man, parkeer- plaats moeten komen voor
seizoen en we zijn al bijna hem een 8e plaats op. Max power en onbetrouwbaar. maal 20 miljoen. op verkeerd parkeren, dan wachter: mensen die in deze gebieden
op de helft van het Formule was daardoor de beste rij- Maar ze moeten verder met Komt Le mans 24Hrs win- wordt het misschien veili- “Heel goed! Ik ga zelf con- werken. Misschien een par-
1 raceseizoen 2015. Smaak- der met een Renault motor. elkaar. Tijdens de in-season naar Nico Hulkenberg naar ger. Bij de luchthaven is een troleren. Alle auto’s worden keergarage met meerdere
maker voor veel racefans is Een prima prestatie. test vorige week in Oosten- Williams? Moet Massa dan verdiepingen.”
natuurlijk de pas 17-jarige Silverstone vooruitblik rijk hebben ze de wagens weg? We blijven het volgen
Max Verstappen: de jongste De komende Formule 1 race extremer afgesteld en is er en roeren in het race-koffie-
F1 rijder ooit. Max won al- in Engeland is dus op Sil- volgens Ricciardo vooruit- dik.
les op de kartjes wat er te verstone. Ooit was de baan gang geboekt. Renault heeft
winnen viel, ging testen in de aandrijving verbeterd en
ze hebben recentelijk onder