Page 15 - AD 9JUNE2018

Achtergrond 15
Zaterdag 9 juni 2018
van het Waterfort

Punda, Willemstad, Curaçao, Fort Amsterdam en Waterfort,
circa 1930. FOTO COLLECTIE ANTHEUNISSEN

bekend: 197 geweren, 4 mitrail- ters in haar lijfblad Onze vloot.
leurs, 38 pistolen, 75 klewangs, Zij verwoordde een algemeen
circa 7.000 patronen, en een be- gevoelen over een ‘grenzelooze
drag van circa 3.500 gulden uit zorgeloosheid der Regeering’
de brandkast van de Vreemde- ten aanzien van de verdediging
lingendienst. Het een en ander van de eilanden. Het verzuim
was bedoeld ter ondersteuning zou door de overrompeling van
van een opstand van Urbina en het fort veranderen. Sindsdien
de zijnen tegen de zittende Ve- en tot op de dag van vandaag
Begrafenis Vaas en collega’s. nezolaanse regering. heeft Curaçao een inlichtingen-
De volgende dag, zondag 9 ju- dienst én een marinebasis mét
ni, om 7 uur in de avond, keerde militaire mankracht.
het schip met de gouverneur en
boden geen georganiseerde se in den rug aanviel, hem een toe, zoodat de vlucht zeer op de politiecommandant en zijn Verantwoording
tegenstand. Wel werden indivi- sabelhouw op het hoofd toe- mijn weg lag. Ik heb eenige uren mannen terug. In het moeder- Gedetailleerd zijn de overrompe-
dueele pogingen tot verzet ge- bracht en hem, toen hij ter aarde vertoefd in eene woning vlak bij land was ‘met leedwezen’ ken- ling van het Fort en de consequen-
daan, doch zonder resultaat. De was gestort, met klewanghou- het munitiemagazijn gelegen.” nisgenomen van het noodlottige ties beschreven in Aart G. Broek,
Venezolanen waren dan ook wen zwaar verwondde. Hij is We lezen verder in het ver- einde van de drie mannen. Wat Geboeid door macht en onmacht;
spoedig meester in het fort. De niet in staat geweest zich op een- slag: ,,(…) De aanvoerder van de in het moederland toch bovenal De geschiedenis van de politie op de
overval kostte aan 2 onderoffi- igerlei wijze te verdedigen; (…). Venezolanen, meester van het stak was dat een ‘roversbende’ Nederlands-Caraïbische eilanden
cieren en 1 mindere het leven.” Terwijl Marcusse badend in zijn fort, liet door tusschenkomst de Nederlandse koloniale macht (Amsterdam, 2011). Hierin ook
De overleden mannen wer- bloed lag te kreunen, is hij gerui- van den troepencommandant, in z’n hemd had gezet, zowel bronvermeldingen. Koloniale jaar-
den niet bij naam genoemd, me tijd later door een genees- die zich in zijn macht bevond, internationaal als voor het eigen verslagen zijn in verschillende ar-
maar ze zijn natuurlijk wel be- heer per ambulance-auto naar den toenmaligen Gouverneur thuisfront én, niet in de laatste chieven in het Koninkrijk te raad-
kend. Sergeant-majoor Lieuwe het Sint Elisabeth-gesticht ver- (L. A. Fruytier) mededeelen, dat, plaats, de eilandbewoners. plegen, ten dele ook digitaal be-
Vaas en de militairen Jacob Mar- voerd.” In dit ziekenhuis over- indien men hem en zijne aan- ,,Onze Nederlandse vlag is schikbaar. Bijgaande foto’s zijn af-
cusse, sergeant, en Jacobus J. leed hij de maandag daarop. hangers met de wapens en mu- ernstig beleedigd! Ons Natio- komstig uit de collectie van het Ma-
van Zuilen, fuselier, lieten het nitie, welke zij in het fort buitge- naal gevoel is diep gekrenkt!”, zo rechausseemuseum in Buren
maakt hadden, ongehinderd het kopte de Koninklijke Nederland- (Gelderland), Nederland, tenzij
leven. Voor deze drie doden Wapens en munitie
werd op Curaçao een gedenkte- Terug naar het koloniaal verslag: eiland liet verlaten, er verder sche Vereeniging in kapitale let- anders vermeld.
ken opgericht op het militair ,,De ijlings toegeschoten troe- geen ongeregeldheden plaats
kerkhof in Otrobanda. pencommandant (A.F. Borren), zouden hebben; zoo niet, dan
Van de aanval op Marcusse die zich tijdens den overval te zou hij order geven tot plunde-
blijkt niet alleen de machete be- zijnen woonhuize (in Mundo ring van de stad en tot het in
waard te zijn gebleven in het Nobo), ongeveer drie kilometer brand steken van de installaties
Marechausseemuseum in Buu- van het Waterfort verwijderd, van de Curaçaosche Petroleum
ren in de Nederlandse provincie bevond en die van het incident Industrie Maatschappij.”
Gelderland. Daar bevindt zich telefonisch verwittigd was ge- Het dreigement noodde tot
ook een prozaïsch verslag van worden, werd in het fort door de inschikkend handelen. ,,De
zijn dood. Venezolanen overmand en van Gouverneur vond het raadzaam
,,Op den avond van den over- zijn vuurwapens ontdaan.” maatregelen te treffen tot het
val zat Marcusse in gezelschap Mr. W.M.A. Weitjes, rechter vertrek; bijgevolg werd het in de
van twee brigadiers in één der in de Antillen, was bij Borren op haven liggende stoomschip Ma-
zich naast de politiewacht van bezoek en reed met hem mee racaibo - hebbende de Venezo-
het Waterfort bevindende bogen het fort in. ,,Terwijl de aandacht laansche aanvoerder dit schip
aan tafel, om zijn boterham te van de Venezolanen op Borren aangewezen voor het vertrek van
nuttigen. Hij was gezeten op was gevestigd”, zo schrijft Weit- hem en zijn volgelingen - daar-
een stoel en met den rug naar jes in een brief aan een oud-col- toe gereed gemaakt. Urbina en
den ingang van den boog ge- lega, ,,ontkwam ik aan de andere zijn aanhangers begaven zich
keerd. Een zevental Venezola- zijde uit zijn automobiel. Ik was daarop met den Gouverneur en
nen verscheen aan den ingang slechts met een ploertendoder den troepencommandant naar
van dien boog, versperden de- gewapend, en overigens ken ik (het schip) de Maracaibo, waar
zen, terwijl één hunner Marcus- mijzelf generlei heldhaftigheid eenige door de Venezolanen ge-
vangen genomen (politie-)mili-
tairen bezig waren de buit ge-
maakte wapens en munitie in te
laden. Om 2 uur ‘s nachts verliet
de Maracaibo de haven, met zich
voerende den Gouverneur, den
troepencommandant, 11 (politie-
)militairen en ongeveer 250 Ve-
nezolanen met hun buit (…).”

Blamage
Het koloniaal jaarverslag preci-
Machete, Urbina 1929. seert de buit niet, maar die is wel Spotprent Haagsche Post, 15 juni 1929.