Page 15 - DIARIO 15 NOVEMBER 2021 COMPLETO.indd
P. 15

DIALUNA 15 NOVEMBER 2021                                          DIARIO                                                        PAGINA 15
                                                                          Segun CARPHA:
                 E personanan cu ta biba cu diabetes tin un riesgo mayor



                                 di desaroya sintomanan grave di COVID-19


                                                                                      na diabetes tabata Guyana, cu 82,6  Si tin e risico di padece di diabetes
                                                                                      morto pa cada 100.000 habitante.   tipo 2, e cambionan den e estilo di
                                                                                      Varios  pais  di  Caribe  tabata  den  bida por yuda preveni e aparicion
                                                                                      e prome diesnan y ta inclui na e  di e malesa aki. Esaki ta inclui:
                                                                                      di tres lugar Trinidad & Tobago,   - Evita consumo di tabaco.
                                                                                      na e di 4 Haiti cu 69,6 y 68,2 pa  - Sigui un dieta saludabel cu ta in-
                                                                                      100.000,  respectivamente.  (OPS  clui alomenos 5 porcion di fruta y
                                                                                      2019)                              berdura pa dia y reduci e consumo
                                                                                      E pandemia di COVID-19 a inter-    di vet  y sucu.
                                                                                      umpi e servicionan di prevencion  -  Mantene  fisicamente  activo:
                                                                                      y tratamento di e NCD’s, afectan-  alomenos 30 minuut di actividad
                                                                                      do e esfuerzonan mundial pa con-   fisico regular di intensidad modera
                                                                                      trola diabetes. E personanan cu ta  mayoria di e dianan di e siman (pa
                ORANJESTAD  (AAN):    Un  in-      den cuadro di Dia Mundial di Dia-  biba cu diabetes tin un mayor ries-  adultonan); y 60 minuut di activi-
                forme  difundi  pa  e  organisacion  betes 2021.                      go di desaroya sintomanan grave  dad fisico di modera na vigoroso
                The  Caribbean  Public  Health                                        di COVID-19 y nan ta den esnan  tur dia (pa muchanan).
                Agency  (CARPHA),  “Diabetes   Diabetes ta un di e malesanan no       mas afecta pa e pandemia.          - Mantene un peso corporal nor-
                ta causa morto y discapacidad. E  transmisibel mas comun (NCD’s).     Diabetes tipo 2 ta e forma mas co-  mal.
                complicacionnan  di  diabetes  por  Segun  e  Atlas  di  Diabetes  IDF,   mun di e enfermedad y por wordo   Cu e tratamento y e cuido adecua,
                provoca  atake  di  curaso,  stroke  Norteamerica y Caribe ta ocupa e   preveni. Su efectonan por wordo  e personanan cu diabetes por hiba
                (atake  cerebral),  ceguera,  insufi-  di cuater na mundo cu un preva-  evita  of  retrasa  cu  dieta,  activi-  un bida sano.
                ciencia renal y amputacion di mi-  lencia  comparativo  di  diabetes   dad fisico, medicacion, deteccion  Esnan cu ya caba ta afecta, e bon
                embronan inferior.                 ahusta  pa  edad  den  adultonan  di   y tratamento periodico di e com-  noticia ta cu tin control y por pre-
                E  malesa  aki  por  afecta  negati-  20 te na  79 aña di 11,1%.      plicacionnan.    E  normanan  cul-  veni e complicacionnan di diabe-
                vamente e calidad como tambe e   E prevalencia proyecta pa 2030       tural cu ta aleha e personanan di  tes  tumando  e  medicacion  segun
                duracion di e bida. E deteccion di  y 2045 ta di 12,3% y di 13,0% re-  e estilonan di bida saludablel den  docter  ta  indica  y  realisando  ex-
                diabetes lo mester forma parti di  spectivamente. Na 2019, e pais di   Caribe ta un factor importante.  Ta  amennan y tratamentonan regular
                e  controlnan  sanitario  di  rutina”,  America  cu  e  mayor  mortalidad   importante pa e personanan ante-  pa detecta complicacionnan.
                asina a declara Dr. Joy St. John,  standariza pa edad (excluyendo e   pone nan salud na nan preferenci-  Ademas  di  practica  un  estilo  di
                Directora Ehecutivo di CARPHA,  enfermedad renal cronico) debido      anan personal.                     bida saludabel.

                                                                          Hendrik Tevreden

                Re-introduccion den e proceso laboral despues



                                     di FASE tin di ta un plan concreto





                                                                                                                                               proceso
                                                                                                                                             e

                                                                                                                                                       la-
                                                                                                                                         den
                                                               pandemia di COVID-19.                         haya coaching y ta participa den e proceso la-
                                                                                                                                        a
                                                                                                                              ta
                                                                                                                                particip
                                                                  FASE a percura pa esnan cu a perde entrada  boral manteniendo nan ‘bijstand’ pa un tempo,
                                                                                                e
                                                                                     den
                                                                          lo
                                                                                               ce
                                                                                a
                                                                                  bin
                                                                             por
                                                                                         remarce
                                                                                                    un
                                                                                                  na
                                                                                                       sos-
                                                                                                       sos-
                                                                                                    un
                                                                                                    un
                                                                                                  na
                                                                                                    un
                                                                         ,
                                                               legalmente, lo por a bin den remarce na un sos-sos- esaki lo costa e comerciante menos cent, y lo
                                                                                                  na
                                                                                                       sos-
                                                                                                       sos-
                                                                                                        be-
                                                                                                        be-
                                                                                                        be-
                                                                                              no
                                                                                              no
                                                                                              no
                                                                                                 ta
                                                                                                 ta
                                                                                                 ta
                                                                                                   paga
                                                                                                   paga
                                                                                                   paga
                                                                                           cu
                                                                                           cu
                                                                                           cu
                                                                            .
                                                                   nanciero

                                                                             Hopi
                                                                             H
                                                                            .

                                                                n
                                                               e
                                                               ten financiero. Hopi di esnan cu no ta paga be- dune e chens pa fortifica su negoshi. Basta cu
                                                                  financiero
                                                                  fi
                                                                n
                                                                                  di
                                                                                  di
                                                                                  di
                                                                                     esnan
                                                                                     esnan
                                                                                     esnan
                                                                                 i
                                                                               o
                                                                               o
                                                                             H
                                                                                 i
                                                                                p
                                                                                p
                                                               lasting, dus esnan cu ta traha ‘zwart’ a cai den  despues di un tempo stipula, e comerciante lo
                                                                                                       Ma-
                                                               ‘bijstand’ pasobra nan no por a hay FASE. Ma-  tuma e persona den loondienst y asina ta yega
                                                               nera a ser anuncia caba, awor FASE a yega na  un paro na e ‘bijstand’ y e job coaching.
                                                               su final. Gobierno kier introduci ‘Aruba Kier     Cu un modelo den e direccion aki, segun mi
                                                               Traha’. Pero Parlamento atraves di commision  tur partido ta sali beneficia, segun Tevreden.
                                                               fiho di Labor lo invita ‘Aruba Kier Traha’ pa  “E persona cu a perde trabao, esun cu no ta
                                                               bini splica e detayesnan y introduccion aki.   ricibi FASE mas, esun cu ta haya ‘bijstand’, e
                                                                  Necesidad di un plan concreto:  Segun Te-  negociante y gobierno mes. Un plan asina ta
                                                               vreden, lo ta interesante pa sa kico lo ta e rol  brinda un trayecto di jobcoaching cu garantia
                                                               di e plataforma entre comercio y esnan cu no  di mantene su ‘bijstand’ pa un tempo, cu e con-
                                                               tin FASE mas y esnan den ‘bijstand’. Tevreden  venio cu e lo bira fiho despues di un tempo
                                                               ta kere cu ta un oportunidad perfecto pa tin un  cerca e negoshi y sali di ‘bijstand’.
                                                               plan concreto y fuerte como pais pa e gruponan     Asina aki e comerciante lo por hala rosea
                                                               aki cu mas a sufri perdida den e pandemia aki.  y crece bira fuerte sin mester worry cu gasto
                                                                  Kizas ta un oportunidad pa un modelo unda  completo  di  personal  den  prome  temporada
                ORANJESTAD (AAN): Un di e logronan di  cu nos por yuda e desaroyo di e comerciante  despues  di  e  pandemia.  “Asina  nos  ta  yuda
                Gabinete Wever-Croes 1 tabata e introduccion  nobo tambe y na mesun tempo baha e grupo di  mas cu un partido y alaves duna gobierno e es-s duna gobierno e es- duna gobierno e es-
                rapido di FASE, ora cu nos pueblo a worde im-  ‘bijstandtrekkers’ den termino largo. Si imple- pacio pa baha e cantidad di ‘bijstandtrekkers’
                pacta economicamente door di efectonan di e  menta un modelo unda cu ‘bijstandtrekkers’ ta  pa futuro, Tevreden a termina bisando.
   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20