Page 9 - HOH
P. 9
8 LOCAL AWEMainta Diamars, 25 Februari 2025
Ken ta proteha e consumidor?
E necesidad urgente pa reforma legal na Aruba
DEN un economia cu ta funciona bon, consumidornan
mester tin derecho y negoshinan mester opera riba un
tereno di competencia husto. Sinembargo, na Aruba, tin un
preocupacion creciente cu leynan di competencia husto y
regulacionnan di proteccion di consumidor ta anticua, debil,
of completamente ausente. Hopi ciudadano ta sinti nan mes
desprotegi ora di trata cu negoshi y entidadnan guberna-
mental, y competencia husto hopi biaha ta wordo mira como
inexistente. Si Aruba ta aspira na un mercado moderno,
transparente, y “consumer-friendly”, ta bira tempo pa revisa,
implementa, of crea leynan fuerte cu ta promove husticia pa
tanto individuonan como negoshinan. hunga un rol—hopi ciudadano no conoce nan derechonan
of con pa exigi responsabilidad. Si Aruba ta serio tocante
Proteccion di consumidor: Nos realmente tin e? proteccion di su consumidornan, gobierno mester revisa
Un ley fuerte di proteccion di consumidor ta sigura cu leynan existente, fortalece implementacion, y sigura cu e
cumpradonan ta ricibi trato husto, productonan di calidad, publico ta bon informa tocante nan derechonan.
y acceso na mecanismo di resolucion di disputa. Den hopi
pais, organismonan regulador ta supervisa kehonan y Competencia husto: Un problema di monopolio?
impone sancionnan contra practicanan comercial engañoso. Leynan di competencia husto ta diseña pa preveni monop-
Sinembargo, na Aruba, e percepcion ta cu consumidornan olinan y promove escogencia. Sinembargo, na Aruba,
ta carece di proteccion real. Si un compania ta bende un consumidornan hopi biaha no tin escogencia real den servi-
producto defecto, cobra di mas pa un servicio, of nenga di cionan esencial manera electricidad, awa, y telecomunica-
honra un garantia, unda e consumidor por acudi? cion. Ora tin solamente un proveedor, kico ta pasa si nan
ta ofrece mal servicio of cobra prijsnan irasonabel? Sin
Aunke protocolnan ta existi pa raporta problemanan, con alternativanan, consumidornan ta obliga di acepta loke tin
transparente y efectivo nan ta? Hopi hende ta sinti nan mes disponibel, hibando na frustracion y ineficiencia economico.
desanima pa sigui cu kehonan pasobra nan ta kere cu e
proceso ta mucho lento, mucho complica, of inclina na fabor Mas leu di servicionan controla pa gobierno, negoshinan
di negoshinan. E falta di educacion di consumidor tambe ta den sector priva tambe ta enfrenta retonan. Algun indu-
stria ta domina pa algun actor clave, limitando oportuni-
dadnan pa companianan mas chikito. Sin leynan fuerte di
competencia, negoshinan grandi por abusa di nan poder,
preveniendo entrada di nobo y sofocando innovacion. Un
economia bon regula mester encurasha emprendimiento y
husticia den mercado, sigurando cu ningun compania tin un
bentaha inhusto simplemente pa motibo di conexionnan of
dominio di mercado.
Un economia moderno mester di leynan moderno
Un sistema legal fuerte y husto ta beneficia tur hende.
Consumidornan ta gana proteccion, negoshinan ta opera
den un ambiente transparente, y economia di Aruba ta crece
a traves di competencia sano. Sin reformanan significativo,
e publico lo sigui sinti nan mes indefenso contra practi-
canan inhusto, y Aruba ta core riesgo di keda atras como un
economia moderno y “consumer-friendly”. Gobierno mester
actua awor pa revisa, implementa, y impone e leynan nece-
sario pa proteha consumidornan y promove competencia
husto—pasobra un economia husto ta un economia fuerte.