Page 91 - MIN TTC 11 JAN 2016
P. 91

A12

CaribeDialuna 11 Januari 2016
      Cuba y Puerto Rico den direccion contrario

                                Uno subiendo, otro den bahada economico

Dos di e teritorionan may-        un manera pa termina e rela-    tante anual, sin conta cu e      2013. Naturalmente e pro-       prestamo di bono di Puerto
or entre e islanan di Ca-         cion di enemistad cu Mer-       mercado Mericano. Princi-        medio aki ta relativamente      Rico Infrastructure Authority
ribe, ta den un situacion         ca, inclusivo pone fin na e     palmente e turistanan tabata     abao compara cu e paisnan       (PRIFA), cu a caduca dia 4
economico completa-               blokeo economico cu tabatin     yega di Canada y Europa.         fuerte den region, y tam-       di januari 2016. E accionnan
mente diferente. E islan-         e pais obstaculisa pa por pro-  Aña pasa, 2015, Cuba a yega      poco ta bisa tanto encuanto     legal den corte di e acreedor-
an, cu ta comparti un pas-        becha y desaroya cu acceso      na mas di 3 miyon turista        e reparticion di e entrada na-  nan afecta lo haci e situacion
ado comun como antiguo            completo na tecnologia mod-     caba, alcansando asina un        cional entre e ciudadanonan,    mas precario ainda, mientras
                                  erno, incluyendo tecnologia     bon puesto den turismo den       ya cu e gobernacion socialista  cu gobierno federal di Merca
colonia Spaño, y despues          digital. Despues di e divorcio  Caribe, tras di e lider indis-   tin gran parti di produccion    por lo pronto no ta mustra
tabata intimamente liga           obligatorio di Union Sovi-      cutibel Republica Domini-        y beneficio concentra den su    ningun señal di compasion
na Estadonan Uni den              etico, pasobra esaki a stop di  cana cu a surpasa e marca di     poder. Producto di su situa-    cu gobernacion di e isla y no
forma diferente, ta actual-       existi, Cuba a conoce añanan    cinco miyon den e mesun          cion isola, Cuba su debe pu-
mente den centro di aten-         durisimo, cu contraccion        aña aki. Pero no ta turismo so   blico ta chikito compara cu     ta contempla ningun plan di
cion pa motibo diferente.         fuerte di su economia, cu       a crece. E problemanan di di-    hopi pais, na 17.1% di GDP      bail out’ gobierno di e isla.
Cuba ta den lift economico        pa demasiado tempo a keda       visa grandi despues di e des-    na 2012. Cu e atencion creci-   E exodo fuerte den e ultimo
awor, despues cu e mehora-        depende riba produccion di      pedida di e Rusonan a haci       ente pa inverti den Cuba, ac-   añanan den direccion di Mer-
cion di e relacionnan cu          sucu pa exportacion, y no a     cu Cuba mester a percura in-     ceso na fondonan stranhero      ca, principalmente di hopi
Merca a hiba tambe na me-         logra diversifica su economia   ternamente pa por lo menos       lo aumenta tambe.               profesional den diferente
horacion di e lasonan eco-        den otro direccion.             produci su mes cuminda, ya       Di otro banda nos por ob-       ramo, a haci e perspectiva pa
nomico cu e pais aki y cu otro    Aki tambe turismo a significa   cu no tabatin moneda stran-      serva un Puerto Rico, cu        un crecemento economico
partner den region y na Eu-       un salida, cu un turismo cu     hero pa sigui paga pa impor-     den e ultimo añanan ta den      fuerte menos probabel ainda.
ropa, cu efecto positivo riba e   a crece fuertemente te sigur    tacion. Aunke no a logra esey    problema formal. Desde          2016 ta mustra e aña crucial
situacion economico. Di otro      mas di dos miyon di bishi-      completamente, si por bisa       2006, GDP per capita a cay      pa Puerto rico sali di su prob-
banda, Puerto Rico cu ofi-                                        cu produccion mas diversi-       di $21.856 te $19801 na 2013,   lemanan financiero.
cialmente ta pertenece na ter-                                    fica y mas grandi di producto    producto di un crecemento       E presencia fuerte di votado
itorio Mericano como ‘estado                                      di agricultura y horticultura a  economico fragil despues        di origen Portoriqueño den e
liber asocia’, cu nacionalidad                                    mustra un crecemento sub-        di e crisis global financiero/  estado clave di Florida por bay
Mericano pa su habitantenan,                                      stancia. E exigencianan for di   economico. E situacion aki,     hunga un papel den e cam-
ta den e crisis economico y fi-                                   sector di turismo mes ta per-    combina cu e falta di actua-    paña electoral na Merca, cu
nanciero di mas serio den su                                      cura pa un demanda fuerte        cion fuerte di banda di gober-  por haci cu tin presion fuerte
historia.                                                         di producto agricola pa por      nacion pa frena gasto, a hiba   riba e candidatonan pa haci
E hecho cu Cuba ta crecien-                                       atende e tres miyon bishitan-    Puerto Rico na e crisis finan-  algun gesto den direccion di
do fuertemente na e momen-                                        tenan aki.                       ciero di un debe di mas di 72   Puerto Rico, pa loke ta ayudo
to aki, no ta bisa cu cos ta bon                                  En general, Cuba su situa-       biyon dollar na 2015, incluy-   den e situacion di emergen-
caba. E abismo di cual Cuba                                       cion a mehora durante ul-        endo default riba cierto pago-  cia aki. Pero nada di esey no
ta saliendo ta hopi profundo.                                     timo añanan, yegando na un       nan di debe pa prome biaha      ta sigur. (Fuente: trading-
No ta cuestion di escogencia                                      GDP per capita di $5351,- na     den su historia. E prome si-    economics.com; bloomberg.
liber a haci cu Cuba a busca                                                                       man di 2016 aki, atrobe e pais  com; CNN, marketwatch.
                                                                                                   a keda sin paga riba debe di    com, e.o.)q
   86   87   88   89   90   91   92   93   94   95   96