Page 15 - HOSPITAAL

12 Antilliaans Dagblad Donderdag 5 juli 2018
Feuilleton

DE MEMOIRES VAN TATAIS LODEWIJK
DOOR

DANIEL
Incident (91) GERHARTS

e Curaçao verscheen een week- opgemaakt en ik wil nu graag hebben huis met omliggende gronden door
blad ‘Curaçao’ en in dat blad dat u verklaart dat het allemaal waar is monseigneur Vuylsteken aangekocht.
T verscheen een artikel over het wat daarin staat.” De gezaghebber stak Het huis heette Villa Jane, aan de Kerk-
interneringskamp. Wat de inhoud zijn vingers niet omhoog en wilde niets weg.
precies was weet ik niet meer, doch de verklaren. Op 12 februari 1922 had de inzege-
Gezaghebber was er erg ontstemd over. Ik: ,,Edelachtbare, u ziet het, de ning van dit hospitaal plaats en twee
Dat was Emanuels bekend. Gezaghebber heeft bezwaar zijn eigen Zusters, Seferina en Bernarda, werden
Dokter Emanuels deelde de Gezag- proces-verbaal onder ede te bevestigen. voor dit liefdeswerk aangewezen.
hebber mede dat ik de schrijver van dat Ziet u dr. Emanuels daar staan? Ik Bij gelegenheid van het bezoek van
stuk was en de Gezaghebber was te- denk dat hij 5 voet 4 duim groot is de Algemeen Overste van de Zusters
recht erg boos. Hij schreef een brief ongeveer (ik was 6 voet 3 duim). Ziet u van Roosendaal, werden de eigendom-
aan de gouverneur om zich over zijn mijn vuist?” Ik stak mijn vuist om- men door het vicariaat overgedragen
Landraad te beklagen, die op een der- hoog. ,,Gelooft edelachtbare, dat deze aan het Genootschap van Onderwijs en
gelijke manier over de toestanden in dokter hier zou staan als ik hem een Opvoeding van Roosendaal. De over-
het interneringskamp had durven vuistslag zou hebben gegeven? Ik heb dracht vond plaats in 1931. De eerste
schrijven. Ik had het stuk niet geschre- hem een verdiende oorvijg willen ge- patiënte was Maria Thodé op 28 febru-
ven, maar mogelijk was ik de geestelijk ven, maar geen vuistslag. Die klappen ari 1922. Zij bleef twee weken en ging
vader, omdat ik nogal wat kritiek had heeft hij opgevangen met een arm.” De toen naar huis. Dr. Polak was de arts.
geuit over de wijze waarop met onze rechter keek naar mijn vuist en naar de
vijanden werd omgesprongen. dokter. Schudde zijn hoofd een beetje. Mankementen
Toen ik een bezoek aan Curaçao en ,,Inderdaad”, zei rechter Desertine. Een Het gebouw had veel mankementen.
aan de gouverneur bracht, kreeg ik de Gezaghebber Krugers moest bewijzen boete van 25 gulden voor de klappen en Het dak was zo lek, dat bij een flinke
wind van voren en de gouverneur deel- op tafel te leggen. de dokter voor het luisteren naar de regenbui de zusters de bedden
de mij mede, dat de Gezaghebber de telefonie uitzending en er ruchtbaar- moesten verschuiven, opdat de zieken
bewijzen in handen had dat ik de moesten verschijnen. De rechter was heid aan geven, kreeg ook 25 gulden. buiten de drup kwamen te liggen. De
schrijver van het stuk was. Ik vroeg of dr. Desertine. Toen ik beneden kwam had het pu- vloeren verkeerden in een slechte staat.
ik van deze mededeling gebruik mocht De aanklachten werd voorgelezen en bliek de 25 gulden al bijeengebracht Er was een waterleiding die aangeslo-
maken en dat was akkoord. Bij terug- de rechter vroeg of ik iets had op te voor mijn boete. Maar de kranten had- ten was op een regenbak in de tuin.
komst te Bonaire ging ik naar de Ge- merken. Ik zei: ,,Ja edelachtbare, ik zou den een mooi artikel. Curaçao lag plat Door middel van een zware pomp kon
zaghebber Krugers en vroeg hem de gaarne de Gezaghebber hier willen van het lachen. een tank, die enige meters boven de
bewijzen op tafel te leggen. Dat ging hebben om onder ede te verklaren dat grond stond, volgepompt worden. Ik
niet want het was een mondelinge hetgeen in dat proces-verbaal staat, Het hospitaal had veel respect voor de paar zusters,
mededeling van Emanuels. De dokter juist is.” Het gebouw aan het einde van de Bern- die in dit gebouw 24 uur per etmaal in
werd opgebeld en was niet bereikbaar. Rechter Desertine zei, dat hij dat hardweg, waar Playa Pabao begint, dienst waren en met primitieve midde-
Afgesproken werd dat de dokter om overbodig vond, want het was toch een werd in de volksmond het ‘Hospitaal len de zieken zo goed mogelijk ver-
14.00 uur aanwezig zou zijn. Om ambtshalve proces-verbaal en waarom bieu’ genoemd en naar mij werd ver- zorgden. De zusters hadden al gauw in
14.00 uur was de dokter in het gezag- zou de Gezaghebber dat nog eens teld, werden in dat gebouw de vrijen, de gaten dat ik altijd wel bereid was de
hebberskantoor en ik vroeg hem om de onder ede moeten bevestigen. Ik weer: de slaven en ook de op het eiland aan- behulpzame hand te beiden wanneer
bewijzen. Hij zei: ,,ik heb het zelf gele- ,,Maar ik heb er recht op! Ik wil de wezige soldaten verpleegd. er iets bijzonders was. En zo gebeurde
zen.” Ik: ,,Dat is een leugen.” Gezaghebber hier hebben en wil zien Volgens het boek van dr. Hartog van het een keer dat de afvoer van de toilet-
Er kwam natuurlijk geen bewijs. Ik: of hij onder ede durft te zeggen, dat Bonaire werd het ‘slavenlazaret’, het ten naar de beerput verstopt was ge-
,,U zegt dat omdat ik over u geklaagd hetgeen in het proces-verbaal staat, gouvernementshospitaal, in 1922 ge- raakt. De zieken, die eigenlijk nooit een
heb en daarom zit u in uw stinkerd. En juist is.” ,,Goed”, zei de rechter, ,,maar sloten. toiletpot hadden gezien, gooiden alle
nu moet er een tegenzet komen.” Hij dan met gesloten deuren. Heeft u Nadat de Zusters zich reeds meer mogelijke afval erin en een verstopping
lachte mij telkens uit op zijn bekende bezwaar?” dan 50 jaren gewijd hadden aan het bleef dan niet uit. Maar nu was het wel
valse manier, ik kreeg er genoeg van en ,,Geen bezwaar edelachtbare.” En onderwijs op Playa en in Rincon, werd zo erg, dat de gebruikelijke middelen
zei: ,,Ik zal dit wel aan de gouverneur daar kwam de Gezaghebber. ook de behoefte aan een hospitaal faalden en dus ‘manusje-van-alles’
rapporteren en de Gezaghebber krijgt Ik: ,,Meneer de Gezaghebber. Wilt u gevoeld. werd geroepen.
een kopie”. Ik ging weg en toen hoorde onder ede verklaren dat hetgeen in het De eerste school werd op ons eiland Onder het gebouw was een kelder en
ik Emanuels zeggen: ,,Wat zeg je van proces-verbaal staat, namelijk dat ik de door de Zusters op januari 1856 te in deze kelder kwam een dikke pijp van
die vuile ploert?” Ik terug, wilde hem dokter een vuistslag heb gegeven, juist Kralendijk gesticht en in 1864 te Rin- boven, waardoor alle afvoer naar de
een draai om zijn oren geven, die hij is?” con. Het is goed dat nog even te zeg- beerput liep. Er was een afsluiter in die
tot tweemaal toe met zijn arm opving. De Gezaghebber draaide er omheen. gen! pijp; hieraan moest de grootste pijp-
Sjakie Weiman kwam binnen en zei: ,,Neen, meneer de Gezaghebber, dit is Op de plannen voor het hospitaal te tang te pas komen. Ik stelde de tang in
,,Niet doen meneer Gerharts.” En ik een proces-verbaal, door u ambtshalve realiseren, werd voor dat doel een groot op de maat van de moer, waarmee de
was zo verstandig dat doktertje te verla- afsluiter opengedraaid kon worden, ik
ten en zei: ,,Gelijk heb je Sjaki.” Het drukte, ik trok, maar er was geen bewe-
laatste wat ik van Emanuels zag, dat hij ging in dat ding te krijgen. Ik zei,
met zijn zonnebril in de hand voor de zuster hebt u niet ergens een stuk pijp?
lessenaar van de Gezaghebber stond en Dan kan ik dat over het handvat van de
iets zei. pijptang schuiven en kan ik meer
kracht ontwikkelen. Een pijp kwam.
Proces verbaal Over het handvat. De moer schoot los,
De gezaghebber maakte een proces- de gehele afsluiter vloog er af en de
verbaal op waarin hij zei dat ik de dok- stinkende inhoud van de pijp gaf mij
ter van achteren had aangevallen, dat ik een bad zoals ik nooit in mijn leven
hem in de nek had geslagen en dat hij had gehad. Ik zat van top tot teen onder
mij door de ordonnans had laten ver- de viezigheid uit die pijp van de boven-
wijderen uit zijn kantoor. In het zie- verdieping.
kenhuis klaagde de dokter over pijn in En de zusters? Die hadden zich
een arm, te weten de arm waarmee hij veilig bij de deur opgesteld en toen ze
mijn klappen opving. dat stortbad over mij heen zagen stul-
De rechtszitting vond plaats in het pen stonden ze te gieren van het la-
gebouw waar de ontvanger thans zit. chen. Liefdezusters worden ze
Een klein zaaltje. Barstensvol met pu- genoemd! Buiten hebben ze me afge-
bliek. Op de trap idem. Buiten voor het spoeld door middel van een waterslang
gebouw een grote groep mensen. Het en ze wilden allemaal een spuitbeurt
gebeurde niet elke dag dat een Land- hebben! Ik heb de kleren wel moeten
raad en een dokter voor de rechter De Zusters van Roosendaal. Liefdezusters worden ze genoemd! weggooien.