Page 8 - FLPD_Neat
P. 8

A11
                                                                                                      opinion Diamars 4 augustus 2020


















            PHP: Analisis corto for di perspectiva constitucional -

             Tratamento di un mocion di desconfiansa durante ausencia di e minister


            Den  e  ultimo  dianan  aki  Art.  II.1  inciso  3  Streg.A  ta  resante  pa  trata  na  contesta.
            tin hopi desaroyo politico  stipula  cu  e  ministernan  tin  Basa riba art. 33 inciso 2 di e
            tumando  lugar  cu  tin  di  cu responsabilisa nan mes na  reglamento di ordo di Parla-
            haber  cu  nos  derechonan  Parlamento.  Esaki  ta  nifica  mento cada miembro di Par-
            constitucional. E conflicto  cu  nan  ta  individualmente  lamento tin e competencia pa
            entre un minister y su pro-  responsabel  pa  e  maneho  di  por entrega un mocion rela-
            pio  fraccion  a  yega  asina  por  ehempel  nan  cartera  of  ciona cu e tema cu lo wordo
            leu  cu  parlamentarionan  funcionamento  di  departa-    trata. Den e caso aki e carac-
            di  e  fraccion  sosteniendo  mentonan  cu  ta  resorta  bou  ter di e mocion lo tin impli-
            gobierno a retira confian-   nan  ministerio.  Parlamento  cacionnan serio, pasobra e lo
            sa di nan propio minister.   di  Aruba  (pero  tambe  esnan  por  resulta  cu  e  minister  en
                                         di Corsou y St. Maarten) tin  cuestion  mester  entrega  su
            E  impasse  aki  a  yega  tambe  diferente  competencia  cu  e  cartera si e mocion di descon-
            na  conseho  di  minister  y  a  por aplica pa asina duna con-  fiansa  wordo  aproba  pa  un
            tuma un decision contra tur  tenido na su tarea di controla  mayoria. E implicacion legal
            principio legal pa kita/ahusta  ministerionan individual of e  aki  ta  codifica  den  art.  II.2
            cartera di e minister. E desa-  gabinete  den  su  totalidad.  E  Streg.A ‘Indien een minister
            royonan  na  e  momentonan  competencianan  aki  ta  varia  het vertrouwen van de Staten
            aki  ta  wordo  cuestiona  door  entre e derecho di haci pre-  niet langer heeft, stelt hij zijn  tencia  di  interpellatierecht  constitucional,  nos  leynan  y
            di  varios  hurista,  abogado  y  gunta  (art.  III.17  Streg.A),  ambt ter beschikking.’  lo  wordo  aplica  unilateral-  normanan door di atende un
            pueblo en general. E impasse  e  derecho  di  haci  un  inves-                         mente,  dunando  un  señal  reunion tras di lomba di un
            aki no a keda te eynan ya cu  tigacion (art. III.19 Streg.A),  Tin  diferente  motibo  pa  ar-  cu  Parlamento  lo  ta  trah-  minister of sin cu e por de-
            presidente  di  Parlamento  a  aprobacion di presupuesto di  gumenta cu e decision pa tra-  ando con cu ta sin cu e mes  fende su mes.
            yama un reunion 28 juli 2020  pais  Aruba  (art.  V.2  Streg.A)  ta un mocion di desconfiansa  ta  tene  su  mes  na  reglanan
            pa  specificamente  trata  un  y  e  interpellatierecht  (art.  contra di e minister durante  hancra den nos constitucion.  Trata un e mocion di descon-
            mocion di desconfiansa con-  III.18 St.reg.A). E interpella-  su ausencia no ta corecto. Na  E echo cu Parlamento mes ta  fiansa  lo  tin  implicacionnan
            tra  di  e  minister  encarga  cu  tierecht  ta  duna  Parlamento  promer  lugar  Parlamento  lo  haciendo uso di su interpel-  serio y NO ta consehabel te-
            infrastructura  y  medio  am-  e derecho pa invita un min-  NO ta respetando e principio  latierecht  ta  implica  tambe  niendo  den  consideracion  e
            biente. Remarcabel ta e echo  ister pa un reunion pa asina  di  responsabilidad  ministe-  cu  e  minister  en  cuestion  argumentonan cu nos a trece
            cu e plan obviamente ta pa e  su  persona  por  debati  riba  rial. Nos a menciona ariba cu  mester  ta  presente  pa  asina  padilanti.  Den  nos  concepto
            reunion tuma lugar den aus-  un  tema  y  suministra  Parla-  responsabilidad   ministerial  por  defende  su  maneho  of  e  minister  merece  un  opor-
            encia  di  e  minister  en  cues-  mento cu e informacion cu e  ta obliga e minister pa duna  suministra  Parlamento  cu  e  tunidad pa e por defende su
            tion.  Logicamente  pueblo  miembronan  di  Parlamento  cuenta  na  Parlamento  di  su  informacion  desea.  Kiermen  mes y/of hustifica cierto de-
            ta  puntra  su  mes  si  esaki  ta  ta pidiendo. E splicacion riba  maneho.  E  principio  consti-  e mesun competencia cu Par-  cisionnan cu e la tuma pa bi-
            posibel of si esaki ta permiti  e articulo aki den e ‘memorie  tucional  aki  solamente  por  lamento pa e por usa pa cues-  enestar  general.  Parlamento
            den e cuadro di nos leynan y  van  toelichting’  ta  indica  cu  haya  su  contenido  real  si  e  tiona  e  minister  aki  den  un  por  funciona  na  un  forma
            normanan  constitucional  cu  e interpellatierecht ta un di e  minister  en  cuestion  haya  e  debate publico NO ta wordo  optimal solamente si nan tin
            ta reglamenta e relacion entre  recursonan di Parlamento pa  oportunidad  di  Parlamento  aplica  conforme  nos  consti-  informacion corecto y obhe-
            gobierno y Parlamento. Den  por duna contenido na loke ta  pa  por  cumpli  cu  su  obliga-  tucion.  Adicionalmente  por  tivo  na  nan  disponibilidad.
            e  edicion  aki  nos  lo  elabora  responsabilidad  ministerial.  cion  constitucional  pa  duna  argumenta  cu  principionan  Pa Parlamento por actua de-
            riba algun punto basico for di  Kiermen cu e minister no por  cuenta  y  responsabilisa  su  di  “hoor  en  wederhoor”  ta  bidamente e lo mester actua
            e perspectiva di principionan  nenga e invitacion y lo mester  mes  na  Parlamento.  Parla-  wordo trapa y lastra. E prin-  basa riba e informacion adkiri
            constitucional.  Na  final  e  ta  ta  presente.  E  mesun  inter-  mento ta den pleno reces y lo  cipio  aki  ta  encera  cu  parti-  di e minister y trece den ba-
            keda  na  cada  ciudadano  pa  pellatierecht  di  Parlamento  por a asumi cu e posibilidad  donan  den  un  procedura  ta  lansa cu e informacion cu e la
            por formula su propio opin-  ta  inclui  un  derecho  impli-  ta existi cu un of mas minis-  haya  e  oportunidad  di  trece  ricibi di e fraccion cu a entre-
            ion critico y tambe participa  cito pa e minister en cuestion  ter kisas lo no ta disponibel y  nan  punto  di  bista  dilanti  y  ga e mocion di desconfiansa.
            na e debate.                 por atende e reunion pa por  ausente  pa  cualkier  reunion.  tambe  e  oportunidad  di  re-  Na nos concepto esaki sola-
                                         responsabilisa  su  mes  riba  e  Door  di  deliberadamente  acciona riba e punto di bista  mente por sosode si e minis-
            Pa evalua si e accion di Parla-  tema  concerni.  Esaki  ta  ni-  schedule  un  reunion  sin  cu  di  otro.  Awor  berdad  esaki  ter en cuestion ta presente y
            mento yamando un reunion  fica tambe cu e minister por  e minister lo por ta presente  ta  un  cuestion  constitucio-  por  participa  activamente  na
            cu e meta pa trata un mocion  haci uso di e tempo pa splica,  Parlamento  mes  ta  privando  nal, pero apropia tawata per-  e  debate  publico  den  sala  di
            di desconfiansa durante e po-  trece claridad riba su maneho  e  minister  di  responsabilisa  miti  e  minister  en  cuestion  Parlamento. E articulo aki tin
            sibel ausencia di un minister  y hasta participa activamente  su mes door di kita e derecho  haya  e  oportunidad  tambe  como meta pa informa comu-
            ta  corecto,  e  ta  relevante  pa  den e debate.         cu e tin pa duna un aclaracion  pa aclaria cualkier duda cu lo  nidad  over  nos  derechonan
            nos  analisa  e  normanan  vi-                            riba  e  puntonan  di  debate.  tin na Parlamento y dirigi su  constitucional  y  pa  ningun
            gente  cu  ta  regla  e  relacion  E dilema actual        Pregunta  importante  akinan  mes  na  Pueblo.  Di  e  forma  motibo  e  no  mester  wordo
            entre parlamento y gobierno  Un pregunta huridico cu nos  ta: con Parlamento di Aruba  aki pueblo lo por formula un  saca for di e contexto aki. E
            (y  ministernan  individual).  por saca a raiz di e hechonan  como organo mas importante  opinion basa riba ambos ban-  ta keda na cada ciudadano pa
            Un  di  e  principionan  con-  ta:  Un  mocion  di  descon-  di pueblo kier duna conteni-  da di medaya. Tambe e ta po-  por formula su propio opin-
            stitucional  importante  entre  fiansa  por  wordo  trata  den  do  na  normanan  constitu-  sibel pa argumenta cu for di  ion critico.
            e  relacion  di  Parlamento  y  Parlamento durante ausencia  cional si e mes ta corumpi e  e perspectiva di moralidad. E
            gobierno  ta  e  responsabi-  di  e  minister  concerni?  Sin  principionan aki?       ta zona hopi inmoral pa pensa  Skirbi pa studiantenan di ley:
            lidad  ministerial  cu  ta  han-  duda esaki ta un pregunta cu                         cu  Parlamento  ta  dispuesto  Wendrick Cicilia
            cra  den  nos  constitucion.  constitucionalmente  ta  inte-  Na segundo lugar e compe-  pa  ignora  tur  principionan  Gerick Croes LL.B., BEc
   3   4   5   6   7   8   9   10