Page 10 - HOH
P. 10

Diamars, 30 September 2025                                     AWEMainta                                                  LOCAL             7




                                      Negligencia di Supervision of un Fayo Social?
        E Realidad pa Famianan na Aruba








       NA Aruba, mescos cu den hopi parti di mundo, lanta yiu mien-
       tras ta balansa trabou cu presion financiero ta un reto diario. Pa

       algun famia, e lucha aki ta hiba na situacionnan cu ta cay bou di
       negligencia di supervision—lagando yiu sin supervision of den
       un  ambiente  insigur.  Aunke  hopi  biaha  ta  papia  di  esaki  como

       un forma di abuso di mucha, den hopi caso, e problema no ta un
       cuestion di intencion of descuido, sino di necesidad. E mayornan
       simplemente no tin un alternativa sigur.


       E Realidad pa Famianan Trahado

       Cu e costo di bida subiendo y e opcionnan limita pa cuido di mucha
       na prijs pagabel, hopi mayor ta wordo forsa pa tuma decisionnan
       dificil. Algun ta traha mas cu un trabou pa cubri huur, cuminda,

       y utilidad, lagando poco tempo pa supervisa nan yiunan person-
       almente. Otronan ta depende di ruman mayor, famia grandi, of
       bisiña—pero ora no tin ningun hende disponibel, por sosode cu
       e  muchanan  ta  keda  nan  so.  Esaki  ta  specialmente  comun  pa
       mayornan cu ta traha den ora di anochi,  den sector turistico,

       of den trabou informal sin orario flexibel. Pa nan, e escogencia
       ta drastico: keda cas y riesga instabilidad financiero, of laga e
       yiunan sin supervision y riesga nan seguridad.



       E Riesgonan di Keda Laga Nan So
       Hasta periodonan cortico di tempo sin supervision por expone
       muchanan  na  daño  serio.  Accidentenan  den  cas—manera
       kemadura, caida, of stikmento—tin mas probabilidad di sosode

       ora  no  tin  un  adulto  presente.  Muchanan  mas  grandi  cu  keda
       encarga  cu  nan  rumannan  mas  chikito  ta  enfrenta  un  respon-
       sabilidad  abrumador,  hopi  biaha  sin  e  madurez  pa  reacciona

       den casonan di emergencia. Den barionan unda criminalidad of
       un ambiente insigur ta un preocupacion, e riesgonan ta multi-              fuerte, negligencia di supervision ta bira menos un escogencia di
       plica.  Muchanan  por  wordo  exponi  of  hasta  cay  den  e  tenta-       mayor y mas un fayo di sociedad pa provee solucion.
       cion di comportacionnan riesgoso nan mes. Cu tempo, un falta
       consistente di supervision tambe por tin impacto riba siguridad            Na Caminda pa Solucionnan mas Sigur

       emocional,  lagando  e  muchanan  sinti  nan  mes  neglisha  of  sin       Aborda negligencia di supervision na Aruba ta rekeri un enfoke
       sosten.                                                                    integral.  Programanan  di  cuido  di  mucha  accesibel  y  na  prijs
                                                                                  pagabel  lo  alivia  e  carga  riba  mayornan  trahado.  Iniciativanan
       Negligencia of un Fayo Social?                                             basa  den  comunidad,  manera  programanan  despues  di  scol

       Etiketa e situacionnan aki simplemente como “negligencia” ta core          (traimerdia), rednan di mentoria, of centronan di wega sigur, por
       e riesgo di ignora e problemanan social y economico mas amplio             duna  muchanan  supervision  y  structura.  Dunadonan  di  trabou
       cu ta hunga un rol. Mayoria mayor no kier nada mas cu provee               tambe tin un rol door di ofrece orario flexibel, maneho amigabel
       un ambiente sigur y yen di amor pa nan yiunan. Ora realidadnan             pa  famia,  of  partnership  cu  proveedornan  di  cuido  di  mucha.

       financiero ta forsa nan den situacionnan imposibel, e problema             Gobierno, organisacionnan no-gubernamental, y comunidadnan
       no ta e amor di mayor, sino e fayonan sistemico. Aruba, manera             mester traha hunto pa crea un ambiente unda ningun mayor ta
       hopi nacion insular chikito, ta enfrenta retonan unico. Centronan          sinti su mes forsa pa laga un yiu sin supervision.

       di cuido di mucha na prijs pagabel cu ta limita, listanan di espera
       largo, y e costonan halto di cuido priva ta haci opcionnan super-          Ningun mayor mester tin cu scoge entre pone cuminda riba mesa
       visa inaccesibel pa hopi famia trahado. Sin un sosten social mas           y mantene su yiu sigur. Aruba por, y mester, haci miho.
   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15